Tabletki antykoncepcyjne a bezpłodność

Dlaczego stosuje się pigułki antykoncepcyjne?

W obecnych czasach antykoncepcja hormonalna w postaci podawanych doustnie tabletek jest najczęściej wybieraną metodą zapobiegania niechcianej ciąży. Hormonalna antykoncepcja cechuje się również najwyższą skutecznością spośród wszystkich metod ochrony przed zajściem w ciążę.

Oprócz działania antykoncepcyjnego pigułki hormonalne wykazują również pozytywny wpływ na cykl miesiączkowy. Tabletki regulują cykl, zmniejszają obfitość i bolesność krwawienia.

Rodzaj stosowanej antykoncepcji hormonalnej powinien być wybrany w porozumieniu z lekarzem ginekologiem. Podczas doboru antykoncepcji ważne jest wykluczenie wszystkich przeciwwskazań oraz możliwych czynników ryzyka. Jednym z ważniejszych czynników decydujących o wyborze antykoncepcji jest również jej skuteczność, wyrażana przez wskaźnik Pearla .

Płodność kobiety po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych

W społeczeństwie wciąż krążą plotki, że antykoncepcja hormonalna pozbawia kobiety możliwości zajścia w ciążę w ciągu całego życia. Takie twierdzenie nie jest prawdą. Współczesne środki antykoncepcyjne nie zawierają dużych dawek hormonów, w związku z czym szybko dochodzi do ich rozłożenia i zakończenia działania. Z uwagi na niewielkie stężenie substancji czynnych w każdej pigułce, bardzo istotne jest regularne, codzienne stosowanie tabletek celem skutecznego zapobiegania ciąży.

W przypadku tabletek antykoncepcyjnych ich efekt mija niedługo po odstawieniu preparatu - już najbliższy cykl może być cyklem owulacyjnym (cykl przebiegający z uwolnieniem komórki jajowej, co pozwala na zapłodnienie i zajście w ciążę). Niestety odzyskanie równowagi hormonalnej może czasami trwać jeszcze kilka tygodni po odstawieniu. Z reguły efekt szybciej mija w przypadku tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych niż dwuskładnikowych.

Co ciekawe, w przypadku części kobiet mówi się nawet o zwiększeniu płodności po zaprzestaniu stosowania tabletek antykoncepcyjnych. Antykoncepcja hormonalna ma wpływ na wydzielanie FSH (hormon folikulotropowy), odpowiedzialnego za dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych. Egzogenne hormony zawarte w tabletkach powodują, że poziom FSH obniża się. Analogicznie w przypadku odstawienia hormonów przyjmowanych w postaci pigułek, obserwować możemy nieco zwiększoną produkcję FSH. Co za tym idzie, może dojść do uwolnienia większej ilości komórek jajowych w trakcie owulacji, co zwiększa szanse na zapłodnienie i zajście w ciążę (a także na ciążę bliźniaczą).

Co ciekawe, jedno z badań wykazało, że jeśli kobieta stosuje antykoncepcję przez ponad 4 czy 5 lat, to ma większe szanse zajść w ciążę niż ta, która przyjmowała tabletki antykoncepcyjne przez 2 lata.

Wpływ innych metod antykoncepcji na późniejszą płodność kobiety

Powrót płodności po zakończeniu terapii zależy w głównej mierze od rodzaju stosowanej antykoncepcji. Nieco inaczej niż tabletki antykoncepcyjne mogą działać antykoncepcyjne zastrzyki domięśniowe - w tym przypadku powrót płodności może trwać jeszcze przez kilka miesięcy, nawet do roku, po wykonaniu ostatniej iniekcji. Zastrzyki nie są więc najlepszą metodą antykoncepcji dla pań, które w najbliższym czasie planują zajście w ciążę.

Z kolei u kobiet, które stosowały antykoncepcję hormonalną w postaci plastrów, płodność wraca w ciągu kilku tygodni od zastosowania ostatniego systemu transdermalnego.

Innym popularnym środkiem antykoncepcji są krążki dopochwowe - po ich odstawieniu płodność wraca w krótkim czasie, w ciągu tygodni.

Wkładki domaciczne, cieszące się dużą popularnością i skutecznością, pozwalają na odzyskanie cyklu owulacyjnego w przeciągu kilku miesięcy - większość kobiet miesiączkuje wkrótce po usunięciu wkładki.

W celu oceny płodności, po zaprzestaniu stosowania tabletek antykoncepcyjnych lub innej hormonalnej metody antykoncepcji można wykonać test owulacyjny. Tego typu test dostępny jest w aptekach i drogeriach, należy go wykonać w odpowiednim momencie cyklu miesiączkowego, przypadającego na dzień owulacji.

Jakie inne czynniki mają wpływ na ludzką płodność?

Należy pamiętać, że możliwość zajścia w ciążę uwarunkowana jest wieloma czynnikami. Płodność faktycznie obniża się u kobiet w wieku powyżej 30 lat i wyraźnie spada po 35 roku życia. Jest to proces naturalny, trudność z zajściem w ciążę w tym wieku nie jest związana z wcześniejszym, nawet długoletnim przyjmowaniem antykoncepcji hormonalnej.

Problem z zajściem w ciążę może wynikać z zaburzeń funkcjonowania organizmu obojga partnerów. Do zaburzeń płodności predysponują również aktualne i przebyte choroby (np. zabiegi operacyjne w przeszłości, endometrioza ), wykonywana praca czy styl życia (np. palenie papierosów). Gospodarka hormonalna nie ogranicza się wyłącznie do hormonów płciowych - płodność zależna jest także od np. sprawności tarczycy.

Płodność uwarunkowana jest również genetycznie. Przed rozpoczęciem starań o dziecko warto poznać historię swojej rodziny - zapytać mamę czy babcię po jakim czasie starań doszło do zapłodnienia, w jakim wieku przechodziły menopauzę itd. Może to być pewną wskazówką co do własnej płodności.

O swoich obawach warto porozmawiać z lekarzem ginekologiem, który pomoże dobrać odpowiednią metodę antykoncepcji oraz poinformuje o tym, jak najlepiej przygotować się do ewentualnych starań o dziecko. W tym czasie warto zadbać o zdrowy styl życia, aktywność fizyczną i odpowiednią suplementację (kwas foliowy).