Jak dobrać tabletki antykoncepcyjne?

Czym jest antykoncepcja hormonalna?

Przed rozpoczęciem procesu dobierania tabletek antykoncepcyjnych warto wiedzieć, czym jest antykoncepcja hormonalna.

Mechanizm działania antykoncepcji hormonalnej opiera się na wpływie hormonów płciowych (estrogenów i/lub progestagenów) na organizm kobiety. Hormony te oddziałują na układ rozrodczy kobiety, hamując owulację i utrudniając zapłodnienie, tym samym ograniczając możliwość zajścia w ciążę.

Ponadto, antykoncepcja hormonalna zwiększa gęstość śluzu szyjki macicy, utrudniając transport plemników przez drogi rodne kobiety. Tabletki antykoncepcyjne modyfikują również błonę śluzową macicy tworząc środowisko utrudniające implantację zapłodnionej komórki jajowej.

Antykoncepcja hormonalna jest metodą zapobiegania ciąży o wysokiej skuteczności. Dostępna jest w różnych formach, takich jak tabletki antykoncepcyjne, plastry antykoncepcyjne, krążki antykoncepcyjne, zastrzyki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne i minipigułki.

Każda z wyżej wymienionych metod działa na podobnej zasadzie - dostarczają organizmowi określoną dawkę hormonów, które wpływają na procesy zachodzące w ciele kobiety i zapobiegają ciąży.

Warto pamiętać, że żadna metoda, w tym stosowanie tabletek antykoncepcyjnych, nie zapewnia stuprocentowej ochrony przed nieplanowaną ciążą.

Tabletki antykoncepcyjne

By idealnie dopasować tabletki antykoncepcyjne, warto dowiedzieć się, jakie są rodzaje tabletek antykoncepcyjnych i jak działają. Pigułki antykoncepcyjne najczęściej dzieli się na podstawie zawartości substancji czynnych na tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe i jednoskładnikowe. Obie te grupy zawierają syntetyczne odpowiedniki naturalnie występujących hormonów płciowych.

Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe zawierają estrogen i progestagen. Są to najczęściej stosowane preparaty, ponieważ zapewniają skuteczną ochronę przed ciążą i mają dodatkowe korzyści zdrowotne - regulują cykl miesiączkowy, zmniejszają obfitość krwawienia miesiączkowego i obniżają ryzyko rozwoju niektórych nowotworów.

Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe zawierają tylko jeden hormon – progestagen. Mogą być one stosowane u kobiet karmiących piersią lub tych, u których estrogeny ze względów zdrowotnych są przeciwwskazane.

Tabletki antykoncepcyjne należą do najbardziej skutecznych metod zapobiegania ciąży. Podobnie jak inne środki antykoncepcyjne, pigułki mogą skutecznie chronić przed zajściem w ciążę jedynie wówczas, gdy będą prawidłowo stosowane . O tym, jak skutecznie działają tabletki antykoncepcyjne, będą decydować przede wszystkim regularność i sumienność w ich przyjmowaniu.

Tabletki antykoncepcyjne są najbardziej popularną formą antykoncepcji również ze względu na wygodę stosowania - zażywa się je doustnie.

Dla kogo przeznaczone są tabletki antykoncepcyjne?

Tabletki antykoncepcyjne przeznaczone są dla kobiet, które chcą uchronić się przed nieplanowaną ciążą. Dobrze dobrana antykoncepcja hormonalna, oprócz zapobiegania ciąży, może wywołać też szereg innych, pozytywnych skutków.

Tabletki zmniejszają intensywność i ból podczas miesiączek. Pomagają również w łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) oraz chorób takich jak endometrioza.

Tabletki wpływają na poprawę cery przez regulację poziomu hormonów, co może zmniejszyć objawy trądziku.

Pozytywnym aspektem pigułek jest też uregulowanie cyklu miesiączkowego, co jest szczególnie ważne dla kobiet, które cierpią na nieregularne miesiączki. Z korzystaniem z takiej formy antykoncepcji wiąże się również możliwość przesunięcia krwawienia miesiączkowego, co może być korzystne dla kobiet, które chcą uniknąć okresu w określonym terminie.

Tabletki zapewniają ochronę przed nowotworem jajnika i endometrium. Zmniejszają też ryzyko wystąpienia chorób układu rozrodczego takich jak zapalenie jajników czy torbiel jajnika.

Dla kogo tabletki antykoncepcyjne są przeciwwskazane?

Mimo że tabletki antykoncepcyjne są ogólnie bezpieczne i skuteczne, istnieją pewne przeciwwskazania do ich stosowania. Są one bardzo istotne podczas wyboru odpowiedniej metody antykoncepcji czy konkretnego preparatu.

Przeciwskazania do stosowania tabletek antykoncepcyjnych można podzielić na względne i bezwzględne. Bezwzględne przeciwwskazania to przede wszystkim ciąża lub jej możliwość. Inne to niediagnozowane krwawienia z dróg rodnych, nowotwory hormonozależne, aktywna postać zakrzepicy, nadciśnienie tętnicze, migreny z aurą lub objawami ogniskowymi, choroby wątroby, znacznie podwyższony poziom cholesterolu i palenie papierosów u kobiet w wieku powyżej 35 lat.

Przeciwwskazania względne to na przykład bóle migrenowe głowy, okres remisji po nowotworach hormonozależnych, palenie tytoniu, hiperlipidemia i choroby takie jak toczeń układowy i anemia sierpowatokrwinkowa.

Jakie są działania niepożądane tabletek antykoncepcyjnych?

Tabletki antykoncepcyjne są ogólnie bezpieczne i dobrze tolerowane przez większość pacjentek, ale ich stosowanie może wiązać się z wystąpieniem efektów ubocznych. Każda kobieta jest inna i inaczej reaguje na preparaty hormonalne. Bardzo ważne jest by pacjentka była świadoma możliwych skutków ubocznych.

Skutki uboczne, które mogą pojawić się podczas przyjmowania pigułek antykoncepcyjnych to: tkliwość piersi, bóle podbrzusza, nieprawidłowe krwawienia z jamy macicy (szczególnie na początku przyjmowania antykoncepcji hormonalnej), nadciśnienie tętnicze, wzrost masy ciała, zaburzenia czynności i choroby wątroby, bóle głowy i migreny, skłonność do powstawania zakrzepów krwi oraz zmniejszone libido.

Przy braniu tabletek antykoncepcyjnych dużo niepokoju niesie za sobą możliwość przyrostu masy ciała. Takie działanie niepożądane może być spowodowane wskutek wzmożonego zatrzymywania wody w organizmie. Stan ten jest najbardziej nasilony w pierwszych 3 miesiącach przyjmowania antykoncepcji hormonalnej. Ryzyko zależy od składników aktywnych zawartych w preparacie oraz indywidualnych predyspozycji kobiety. Należy pamiętać, że może nie każda kobieta obserwuje wahania wagi podczas stosowania antykoncepcji.

Jeśli podczas stosowania pigułek antykoncepcyjnych wystąpią działania niepożądane, należy skonsultować się z lekarzem, który może zalecić zmianę sposobu przyjmowania tabletek lub zmianę rodzaju antykoncepcji hormonalnej.

Proces doboru tabletek antykoncepcyjnych

Dobór odpowiedniego rodzaju tabletek antykoncepcyjnych jest indywidualnym procesem, który zależy od wielu czynników np. stanu zdrowia, preferencji i stylu życia pacjentki. Oto kilka kroków , które lekarz wykonuje podczas doboru tabletek antykoncepcyjnych:

Wywiad medyczny - lekarz przeprowadza wywiad medyczny z pacjentką, aby poznać jej historię chorób, alergie, leki stosowane, preferencje dotyczące antykoncepcji. Specjalista pyta także o styl życia, nawyki żywieniowe czy palenie papierosów. Podczas rozmowy pojawią się też pytania o aktywność seksualną.

Badania - lekarz może przeprowadzić badanie fizykalne i badania laboratoryjne, takie jak badania krwi i badania hormonalne, aby ocenić stan zdrowia pacjentki i wykluczyć przeciwwskazania do stosowania tabletek antykoncepcyjnych.

Wybór rodzaju tabletek - na podstawie zebranych informacji, lekarz dobiera odpowiedni rodzaj tabletek antykoncepcyjnych, uwzględniając indywidualne potrzeby i preferencje pacjentki.

Monitorowanie - lekarz monitoruje stan zdrowia pacjentki podczas terapii antykoncepcyjnej, obserwuje jak wygląda reakcja organizmu na antykoncepcję hormonalną, przeprowadza kontrolne badania ginekologiczne. Ginekolog może dostosować dawkę lub rodzaj antykoncepcji hormonalnej w przypadku wystąpienia skutków ubocznych.

Dobór odpowiedniego rodzaju tabletek antykoncepcyjnych jest ważny, aby zapewnić skuteczną ochronę przed ciążą i minimalizować ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.

Jakie badania wykonać przed rozpoczęciem antykoncepcji hormonalnej?

Przed doborem odpowiednich tabletek antykoncepcyjnych ginekolog zleca serię badań, aby lepiej poznać organizm pacjentki i dobrać odpowiednią antykoncepcję.

Badania te obejmują zazwyczaj pełną morfologię krwi, próby wątrobowe, glukozę i lipidogram. Ważne są również badania krzepliwości krwi, ponieważ stosowanie antykoncepcji hormonalnej może wpłynąć na krzepliwość krwi.

Badania mogą obejmować także ocenę poziomu hormonów w organizmie takich jak progesteron, testosteron, estradiol, TSH, LH, FSH. Czasami zleca się również badanie poziomu beta-HCG lub wykonanie testu ciążowego, jeśli pacjentka nie zrobiła go wcześniej.

Ginekolog dokonuje również pomiaru wagi, wzrostu i oblicza BMI pacjentki, ponieważ dawka hormonów powinna być adekwatna do masy ciała. Ponadto dokonuje pomiaru ciśnienia, przeprowadza badanie ginekologiczne, w tym badanie piersi i cytologię.

Na podstawie wyników badań, lekarz dobiera odpowiednie tabletki antykoncepcyjne dla pacjentki.

Pytania przy wyborze antykoncepcji hormonalnej

Przy wyborze antykoncepcji hormonalnej ważne jest, abyś odpowiedziała sobie na kilka kluczowych pytań:

1. Czy masz stałego partnera? Czy zmieniasz partnerów seksualnych?

2. Czy będziesz pamiętać o regularnym przyjmowaniu antykoncepcji hormonalnej (tabletki, plastry, krążek)?

3. Czy wiesz, jak wykonywać regularne badania kontrolne np. samobadanie piersi w celu wczesnego wykrycia nieprawidłowości?

4. Czy wiesz, co zrobić, jeśli zapomnisz przyjąć dawkę antykoncepcji hormonalnej?

5. Czy masz świadomość wad wybranej metody antykoncepcji, takich jak możliwe skutki uboczne?

6. Czy na pewno chcesz stosować antykoncepcję hormonalną i podejmujesz decyzję zgodnie z własnymi potrzebami i zdrowiem?

Podsumowanie

Przy wyborze antykoncepcji hormonalnej ważne jest, abyś była świadoma wszystkich jej aspektów i dokonała wyboru na podstawie własnych preferencji i potrzeb.

Przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej nie jest neutralne dla organizmu, dlatego tak ważny jest prawidłowy dobór rodzaju antykoncepcji. Wybór ten powinien zawsze nadzorować lekarz ginekolog. Warto mieć na uwadze, że proces ten może się przedłużać, a dobranie najlepszych tabletek dla danej kobiety może wymagać podjęcia prób z różnymi preparatami.

Bibliografia

Ginekologia - Grzegorz H. Bręborowicz - PZWL Wydawnictwo Lekarskie - 2020

https://pl.wikipedia.org/wiki/Antykoncepcja

https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/45917/32708