Co grozi za fałszowanie recept?

Kto może wypisywać recepty w Polsce?

W Polsce recepty wystawiać mogą jedynie uprawnione do tego osoby. W przypadku niektórych leków, uprawnienia te należą do szerszej grupy jednostek.

Recepty na wszystkie leki mogą wystawiać lekarze, lekarze dentyści, felczerzy oraz starsi felczerzy. W przypadku niektórych z góry określonych leków i wyrobów medycznych, recepty mogą być również wystawione przez pielęgniarki i położne.

Niezależnie od osoby wystawiającej receptę oraz tego, czy recepta jest realizowana w ramach NFZ, każda apteka powinna ją przyjąć.

Co powinno znajdować się na recepcie?

W Polsce dostępne są zarówno elektroniczne, jak i papierowe recepty. Obecnie większość z nich ma postać elektroniczną, ale wciąż występują sytuacje, w których recepty są wystawiane na papierze. Bez względu na formę, każdy taki dokument musi zawierać określone dane.

Na recepcie papierowej i elektronicznej muszą znaleźć się informacje dotyczące pacjenta, podmiotu, który wystawił receptę, osoby, która ją wystawiła (lekarz, felczer, pielęgniarka itp.), a także dane dotyczące produktu, na który dokument został wystawiony. Ponadto musi być data wystawienia oraz numer recepty. W pewnych przypadkach numer nie jest wymagany przy wystawianiu papierowego dokumentu.

Zasady te reguluje Prawo Farmaceutyczne. Szczegółowe wymagania dotyczące papierowych i elektronicznych recept (np. wzór recepty papierowej, specjalne wymagania dla recept na określone leki itp.) są określone przez poszczególne rozporządzenia.

Jeśli na recepcie brakuje jakichkolwiek danych, farmaceuta ma prawo odmówić jej realizacji. Jeżeli brak danych nie jest wynikiem pomyłki lub pośpiechu, należy zgłosić ten fakt organom odpowiedzialnym za wydawanie recept, jak np. NFZ.

Gdzie zgłosić informację o sfałszowanych receptach oraz kradzieży pieczątki lekarskiej?

Podejrzenie sfałszowania lub wątpliwości co do autentyczności recepty oraz kradzież pieczątki lekarskiej należy zgłosić do odpowiednich organów i służb.

Fałszywe recepty zgłasza się do Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego lub na policję. Narodowy Fundusz Zdrowia, właściwy dla adresu apteki, również powinien zostać poinformowany o podejrzeniu próby zrealizowania fałszywej recepty. Inspekcja Farmaceutyczna zajmuje się kontrolą obrotu produktami leczniczymi, a także prowadzi postępowania dotyczące naruszeń prawa farmaceutycznego. Policjanci mają możliwość wszczęcia postępowania w przypadku naruszenia prawa karnego. Taki fakt może zgłosić zarówno pracownik apteki, kierownik apteki oraz sam pacjent.

W przypadku kradzieży pieczątki lekarskiej, należy skontaktować się z Izbą Lekarską i policją. Izba Lekarska zajmuje się sprawami etyki lekarskiej oraz naruszeń prawa wykonywania zawodu lekarza, w tym także kradzieżą pieczątek. Policja natomiast prowadzi postępowanie w sprawach kryminalnych, w tym także kradzieży pieczątek. Warto pamiętać o tym, że lekarz powinien zgłosić na piśmie każde zaginięcie pieczątki, niezależnie od tego, czy podejrzewa kradzież czy też nie.

Fałszywe recepty - czy to powszechny problem?

Aktualne dane przedstawiające liczbę sfałszowanych recept nie są dostępne. Najwięcej przypadków nielegalnego pozyskiwania leków przy użyciu fałszywej recepty w 2015 roku zostało odnotowanych przez Oddziały NFZ w województwach: pomorskim (638), małopolskim (447), kujawsko-pomorskim (248) oraz łódzkim (223). W pozostałych regionach krajowej sieci NFZ, proceder ten nie został zauważony albo występował w niewielkim stopniu.

Według informacji podanej przez Centralę NFZ, od początku 2015 roku w całym kraju odnotowano 1945 przypadków fałszowania recept, co w porównaniu do zrefundowanych recept w 2014 roku (154 180 788) nie wydaje się być dużą liczbą. Dane dotyczące fałszowania recept w ostatnich latach nie są dostępne.

Jakie są kary za fałszowanie recept?

Zgodnie z artykułem 270 Kodeksu karnego, fałszowanie recept to przestępstwo i grożą za to konsekwencje prawne. Osoba, która podrabia lub przerabia receptę lub używa jej jako autentycznej, podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności lub od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

To samo dotyczy osoby, która wypełnia blankiet recepty opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę, lub używa takiej recepty. Oni także zostaną pociągnięci do odpowiedzialności karnej.

Gdzie znaleźć informacje na temat sfałszowanych recept?

W przypadku wątpliwości, pracownik apteki ma prawo skorzystać z Centralnej Bazy Recept Zablokowanych, która jest dostępna online pod adresem: http://recepty.nfz.gov.pl/ap-rzrl/user/zrl/raplst@default . Baza ta informuje o numerach recept sfałszowanych lub o numerach dokumentów, które zostały skradzione lub zniszczone.

Dane te są aktualizowane raz na dobę, co pozwala na szybką komunikację z aptekami. Program apteczny również pozwala na pobieranie paczek recept z bazy i na bieżące weryfikowanie numerów.

Obecność jakich elementów warto sprawdzić na recepcie?

W Polsce istnieją elektroniczne i papierowe recepty, z czego większość obecnie wystawiana jest w formie elektronicznej. Wciąż zdarzają się sytuacje, w których recepta wystawiana jest w formie papierowej. Bez względu na formę, każda recepta musi zawierać określone informacje.

Na recepcie papierowej i elektronicznej muszą znaleźć się dane pacjenta, dane podmiotu, w którym wystawiono receptę (nazwa przychodni, REGON, NIP), dane osoby wystawiającej receptę (lekarza, felczera, pielęgniarki itp.) oraz dane dotyczące produktu, na który wystawiona jest recepta. Ponadto na recepcie musi być data wystawienia oraz kod recepty. W niektórych przypadkach numer recepty nie jest wymagany dla realizacji papierowej recepty.

Wszystkie te zasady są regulowane przez ustawę Prawo Farmaceutyczne. Szczegóły dotyczące papierowych i elektronicznych recept (np. wzór recepty papierowej, szczególne wymagania dla recept na określone leki itp.) określane są przez poszczególne rozporządzenia.

Bibliografia