Zastrzyk antykoncepcyjny (hormonalny) - zalety i skutki uboczne

Spis treści

Czym jest zastrzyk antykoncepcyjny?

Zastrzyk antykoncepcyjny jest metodą antykoncepcyjną alternatywną dla prezerwatyw, plastrów, tabletek hormonalnych oraz wszelkich innych rodzajów antykoncepcji. Metoda ta jest bardzo skuteczna, gdyż skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wskaźnik Pearla określa na 0,3 - oznacza to, że 3 na 1000 kobiet zajdzie w ciążę w ciągu roku pomimo stosowania tego typu antykoncepcji. Dla porównania, w przypadku tabletek dwuskładnikowych wskaźnik ten wynosi 0,1-0,3 (1-3/1000 kobiet), a w przypadku prezerwatyw jest równy 3-7 (3-7/100 kobiet).

Aktualnie w Polsce dostępny jest tylko jeden zastrzyk antykoncepcyjny o nazwie Depo-Provera.

e-Recepta online 58.99 ZŁ

Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.

Czas realizacji do 1 godziny roboczej*

Antykoncepcja awaryjna 59.99 ZŁ

Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.

Czas realizacji do 1 godziny roboczej*

Co znajduje się w zastrzyku antykoncepcyjnym?

Preparat Depo-Provera (aktualnie jedyny dostępny tego typu preparat w Polsce) zawiera 150 mg medroksyprogesteronu octanu oraz substancje pomocnicze. Jedna ampułko-strzykawka preparatu zawiera 1 ml płynu. Zastrzyk można kupić również w formie fiolki spakowanej pojedynczo lub w opakowaniu zawierającym 10 sztuk fiolek.

Jak działa zastrzyk antykoncepcyjny?

Podanie 150 mg medroksyprogesteronu octanu powoduje zahamowanie owulacji, dzięki czemu komórka jajowa nie jest uwalniania i nie może dojść do zapłodnienia. Lek dodatkowo zagęszcza śluz szyjkowy, co utrudnia przedostanie się plemników do komórki jajowej. Ponadto promuje zmniejszenie grubości błony śluzowej macicy, uniemożliwiając zagnieżdżenie się zarodka w razie ewentualnego zapłodnienia.

Kto może podać zastrzyk?

Działanie zastrzyku antykoncepcyjnego oraz jego skuteczność jest zależna od jakości wykonanej iniekcji preparatu. Z tego powodu za podanie zastrzyku odpowiedzialny jest lekarz lub pielęgniarka - nie powinno się wykonywać go samodzielnie. W związku z tym faktem warto umawiać wizytę z wyprzedzeniem, aby mieć gwarancję wykonania iniekcji w odpowiednim czasie.

Jak często i w jaki sposób podaje się zastrzyk?

Zastrzyk podaje się w postaci głębokiego, domięśniowego wstrzyknięcia do mięśnia pośladkowego wielkiego lub do mięśnia naramiennego. Działanie zastrzyku antykoncepcyjnego trwa 12 tygodni. Okres pomiędzy podaniem kolejnych dawek powinien wynosić od 84 do 89 dni. Jeśli przerwa pomiędzy przyjętymi dawkami będzie wynosiła więcej niż 89 dni, lekarz może poprosić o wykonanie testu ciążowego przed podaniem kolejnej dawki oraz zalecić używanie prezerwatyw przez kolejne 14 dni mimo wykonania zastrzyku.

W jakim dniu cyklu należy rozpocząć terapię?

Powszechnym pytaniem, które zadają sobie pacjentki jest to, kiedy można stosować zastrzyki antykoncepcyjne. Zastrzyki hormonalne można stosować już po pierwszej miesiączce.

Pierwszy zastrzyk zaaplikować można w każdym dniu cyklu, po wcześniejszym upewnieniu się, że kobieta nie jest w ciąży. By zminimalizować ryzyko zapłodnienia zaleca się, by terapię antykoncepcyjną rozpocząć w ciągu pierwszych 5 dni cyklu miesiączkowego, w ciągu 5 dni od porodu (jeśli kobieta nie karmi piersią) lub w ciągu 6 tygodni od porodu(w przypadku karmienia piersią).

Jeśli terapię rozpocznie się w podanym wyżej czasie, ochrona przed ciążą jest natychmiastowa. Jeśli jednak terapia będzie rozpoczęta w innym przedziale czasowym, należy stosować mechaniczną metodę antykoncepcji przez pierwsze 7 dni od podania zastrzyku.

Ile kosztuje zastrzyk antykoncepcyjny?

Zastrzyk antykoncepcyjny nie jest refundowany w Polsce, dlatego osoby decydujące się na tę metodę antykoncepcji muszą zapłacić 100% ceny.

Koszt preparatu może różnić się pomiędzy różnymi aptekami, jednak zazwyczaj zakres cen mieści się pomiędzy 40-50 zł. Biorąc pod uwagę długość działania preparatu, cena terapii w ciągu jednego miesiąca wynosi ok. 15 zł, co w porównaniu do innych metod antykoncepcyjnych jest jedną z najniższych cen.

Należy pamiętać, że w przypadku podjęcia decyzji o podaniu zastrzyku w prywatnej placówce, dochodzi również koszt tej usługi.

Czy podczas stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych występuje miesiączka?

Wpływ tego typu terapii na miesiączkowanie jest zmienny i zależny od długości terapii. Większość kobiet obserwuje zaburzenie prawidłowego cyklu miesiączkowego.

Na początku terapii mogą zdarzyć się przypadki nieregularnych i nieprzewidywalnych krwawień i/lub plamień. Krwawienie może być bardziej obfite i wydłużone. W późniejszym etapie coraz rzadziej występują nieregularne krwawienia, a u coraz większej liczby kobiet stwierdza się zaniknięcie miesiączki. Szacuje się, że u połowy kobiet po roku stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych dojdzie do zaniku krwawień miesiączkowych.

Czy zastrzyk chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową?

Zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. W celu zminimalizowania ryzyka zarażenia się taką chorobą należy konsekwentnie i prawidłowo używać ochrony mechanicznej w postaci prezerwatyw.

Należy być świadomym, że nawet prezerwatywy nie zmniejszają tego ryzyka o 100% i nadal istnieje szansa zarażenia się od partnera/partnerki. Dlatego warto rozważnie dobierać partnerów seksualnych oraz regularnie się badać.

Jakie są objawy niepożądane?

Skutki uboczne zastrzyków antykoncepcyjnych są podobne do tych występujących podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych. Jest to zestaw objawów niepożądanych charakterystyczny dla antykoncepcji hormonalnej.

Medroksyprogesteron octanu może powodować zwiększenie masy ciała i/lub zatrzymanie płynów w różnym stopniu. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność w przypadkach, gdy takie działanie może wpłynąć na pogorszenie stanu zdrowia.

Tak jak w przypadku innych środków hormonalnych mogą wystąpić wahania nastroju, tj. obniżony nastrój lub depresja. Powszechne jest również zaburzenie prawidłowego cyklu miesiączkowego.

Istotnym działaniem niepożądanym jest zmniejszenie gęstości mineralnej kości. Z tego powodu pacjentkom stosującym zastrzyki antykoncepcyjne zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na odpowiednią dobową podaż wapnia i witaminy D. Ponadto osoby stosujące tę metodę antykoncepcji przez okres dłuższy niż dwa lata powinny wykonywać profilaktyczne badanie BMD.

Występuje również szereg innych objawów niepożądanych tj. bóle głowy, suchość pochwy, tkliwość piersi. Wymienione działania niepożądane są tymi najczęściej poruszanymi, w celu zapoznania się ze wszystkimi skutkami ubocznymi, należy zapoznać się z ulotką preparatu.

Czy można stosować tą metodę karmiąc piersią?

Zarówno substancja czynna, jak i jej metabolity przenikają do mleka ludzkiego. Nie ma jednak wystarczających danych, które sugerowałyby ich potencjalne zagrożenie dla dziecka. W związku z tym jest to metoda antykoncepcyjna, którą można stosować podczas karmienia piersią.

Po jakim czasie można starać się o dziecko?

Niestety powrót płodności po stosowaniu tego typu metody antykoncepcyjnej nie jest natychmiastowy. Czas powrotu płodności po terapii jest kwestią indywidualną. Średnio okres ten wynosi około 10 miesięcy, ale może się on wahać od 4 do 31 miesięcy. Z tego powodu, jeśli planuje się potomstwo w najbliższej przyszłości, lepiej nie decydować się na ten typ antykoncepcji.

U kogo nie można stosować tej metody antykoncepcyjnej?

Metoda ta przeciwskazana jest u osób wykazujących nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąś z substancji pomocniczych zawartych w preparacie.

Ze stosowania tego preparatu dyskwalifikuje również: ciężka niewydolność wątroby, ciąża lub jej podejrzenie, niezdiagnozowane krwawienie z dróg rodnych, podejrzenie lub obecność w wywiadzie hormonozależnego nowotworu układu rozrodczego lub piersi, czynne zakrzepowe zapalenie żył bądź obecne w wywiadzie lub aktualnie zaburzenia zakrzepowo-zatorowe lub choroby naczyń mózgowych.

Podsumowanie - wady i zalety zastrzyków antykoncepcyjnych

Niepodważalną zaletą zastrzyków antykoncepcyjnych jest możliwość podawania ich w dłuższych odstępach czasu - co 12 tygodni. Redukuje to konieczność pamiętania o codziennym przyjmowaniu tabletek oraz minimalizuje ryzyko pominięcia dawki.

Kolejną zaletą jest jego skuteczność ochrony przed niechcianą ciążą, a przy tym niska cena w porównaniu do innych metod. Choć dawkowanie co 3 miesiące jest atrakcyjne, sam sposób podawania może dla niektórych osób wiązać się z dużym stresem z powodu strachu przed zastrzykami.

Fakt, że zastrzyk antykoncepcyjny wykonuje pielęgniarka lub lekarz zobowiązuje do dbania o regularne, zaplanowane z wyprzedzeniem wizyty w gabinetach. Zakres 5 dni, w których powinno się podać preparat jest dużym utrudnieniem - jak powszechnie wiadomo, ciężko dostać się na wizytę w preferowanym przez nas terminie, a z kolei wizyty w placówkach prywatnych generują dodatkowe koszty.

Dużym plusem zastrzyku antykoncepcyjnego jest możliwość stosowania ich u kobiet karmiących piersią.

Atrakcyjny jest również fakt, że terapię można rozpocząć w dowolnym dniu cyklu, niekiedy konieczne jest jednak dodatkowe korzystanie z prezerwatyw przez pierwsze 7 dni.

Wadą zastrzyku antykoncepcyjnego jest brak możliwości natychmiastowego odwrócenia działania tej metody i przywrócenia płodności.

Uciążliwa dla niektórych może się okazać odpowiednia dobowa suplementacja wapnia i witaminy D, a przy dłuższym stosowaniu wykonywanie kontrolnych badań BMD.

Preparatu mogą używać osoby cierpiące na migreny z aurą, u których niektóre tabletki antykoncepcyjne są przeciwwskazane. Nie jest to jednak metoda dla wszystkich - istnieją bowiem niektóre jednostki chorobowe, które są przeciwwskazaniem do stosowania zastrzyków, np. niewydolność wątroby.

Istnieją mnogie zalety jak i wady zastrzyków antykoncepcyjnych. Wybierając opcję antykoncepcji należy rozważyć wszystkie za i przeciw. Należy jednak pamiętać, że ostateczną decyzję podejmuje lekarz, kierując się zaleceniami opartymi o aktualną wiedzę medyczną. Z tego powodu dobór metody antykoncepcji hormonalnej należy skonsultować z lekarzem ginekologiem.