Wpływ stosowania antykoncepcji hormonalnej na płodność

Opublikowano 12.03.2023

Wiele par podejmujących się starań o dziecko stosowało wcześniej metody zapobiegania ciąży. Często po zrezygnowaniu z antykoncepcji pojawiają się obawy o to, czy miała ona wpływ na późniejszą płodność i szanse na zajście w ciąże. W poniższym artykule postaramy się rozwiać wszystkie wątpliwości.

Spis treści

Definicja płodności

Płodność oznacza zdolność do rozmnażania się. U mężczyzn oznacza to możliwość produkcji prawidłowego nasienia (zawierającego plemniki o prawidłowej budowie, funkcji i ruchliwości) oraz zdolność do odbycia stosunku. U kobiet z kolei obejmuje ona zdolność do jajeczkowania, czyli uwalniania żeńskiej komórki płciowej z jajnika oraz odbycia stosunku.

Chłopcy zaczynają być płodni w momencie rozpoczęcia przez jądra produkcji plemników, z kolei u dziewcząt płodność zyskuje się z chwilą wystąpienia pierwszej owulacji i miesiączki.

e-Recepta online 58.99 ZŁ

Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.

Czas realizacji do 1 godziny roboczej*

Antykoncepcja awaryjna 59.99 ZŁ

Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.

Czas realizacji do 1 godziny roboczej*

Różnice w płodności kobiet i mężczyzn

Aby doszło do zapłodnienia (powstania zygoty) muszą połączyć się dwie gamety, tzw. komórki płciowe. Gametą męską jest plemnik, żeńską z kolei jest komórka jajowa.

Komórka jajowa powstaje wskutek oogenezy - procesu, który zachodzi w jajnikach jeszcze przed narodzeniem się dziewczynki. Każda kobieta rodzi się już z ograniczoną pulą komórek jajowych w swoich jajnikach, podczas życia nie produkuje ona nowych komórek płciowych. Jeden jajnik zawiera około 1-2 miliony pęcherzyków jajnikowych, które w trakcie życia kobiety uwalniają dojrzałe komórki jajowe (dojrzewające w trakcie ok. 28-dniowego cyklu menstruacyjnego). Komórka jajowa kobiety nie warunkuje płci dziecka.

Męskie gamety, plemniki, są na bieżąco produkowane w jądrach podczas życia mężczyzny. Powstają one na skutek procesu nazwanego spermatogenezą, który trwa ok. 74 dni. W męskim nasieniu znajdują się setki milionów plemników. To właśnie materiał genetyczny przenoszony przez męską gametę warunkuje płeć dziecka. Jeśli plemnik zawiera chromosom X, poczęte dziecko będzie płci żeńskiej, jeśli zawiera chromosom Y, płód będzie płci męskiej.

Co wpływa na płodność?

Na płodność ma wpływ wiele różnych czynników, jednym z nich, który możemy łatwo modyfikować, jest styl życia. Wpływ na płodność ma dieta, poziom aktywności fizycznej oraz odpowiednia podaż witamin i minerałów. Nadwaga oraz otyłość wpływają m.in. na gospodarkę hormonalną, której równowaga jest kluczowa dla prawidłowej płodności. Zanim więc zaczniesz starać się o dziecko, warto zadbać o wprowadzenie zdrowych nawyków do swojego życia.

Kolejnym czynnikiem wywierającym wpływ na możliwość spłodzenia potomstwa są leki, które mogą ograniczać tę zdolność. Również narażenie na szkodliwe substancje np. w miejscu pracy może wywrzeć negatywny wpływ w tej dziedzinie życia. Dodatkowo czynniki fizyczne jak np. promieniowanie mogą obniżać płodność osób na nie narażonych.

Stosowanie używek (jak np. papierosy) oraz alkoholu nie jest obojętne dla płodności. W czasie starania się o potomstwo warto zrezygnować lub zminimalizować ich użytkowanie. Z racji tego, że mają one negatywny wpływ na zdrowie człowieka, z pewnością będzie to korzystna zmiana również dla naszego organizmu.

Do produkcji nasienia w jądrach potrzeba odpowiednich warunków, m.in. temperatury w zakresie 35-35,5 stopni Celsjusza. Aby zapewnić prawidłowe warunki do produkcji nasienia należy unikać przegrzewania jąder. Oznacza to unikanie gorących, długich kąpieli, rezygnację z podgrzewania foteli samochodowych oraz zbyt obcisłych ubrań oraz w miarę możliwości zrezygnowanie z siedzącego trybu życia.

Na płodność ma wpływ znacznie więcej czynników, wymienione powyżej są tymi, które samodzielnie, w łatwy sposób możemy modyfikować.

Jakie rodzaje antykoncepcji wyróżniamy?

Metody antykoncepcji można podzielić na kilka rodzajów w zależności od tego, na czym opiera się mechanizm ich działania. Główne grupy stanowią metody: hormonalne, mechaniczne (inaczej barierowe), chemiczne oraz naturalne.

Wśród metod naturalnych znane są m.in. metoda termiczna, kalendarzykowa, śluzowa oraz objawowo termiczna. Ten sposób antykoncepcji nie jest najbardziej skuteczny w porównaniu z innymi metodami, wymaga on również dużej znajomości własnego ciała oraz zdyscyplinowania w jego obserwowaniu.

Metody hormonalne są zróżnicowane. Istnieją preparaty zawierające jeden hormon oraz preparaty złożone, zawierające dwa różne hormony. Ponadto drogi podawania preparatów są bardzo zróżnicowane. Na rynku dostępne są m.in. tabletki antykoncepcyjne, plastry, implanty podskórne oraz zastrzyki domięśniowe. Tak duży wybór pozwala dobrać najbardziej optymalny sposób przyjmowania leku.

Mechaniczne metody zapobiegania ciąży to m.in. prezerwatywa męska i damska oraz kapturek naszyjkowy. Środki te zapobiegają dostaniu się nasienia w okolicę szyjki macicy kobiety, co ma zapobiegać zapłodnieniu.

Wśród chemicznych środków antykoncepcyjnych wyróżniamy m.in. żele oraz kremy plemnikobójcze.

Dostępne są również preparaty, które łączą cechy różnych rodzajów, jak np. gąbka dopochwowa, które stanowi barierę mechaniczną, a dodatkowo nasączona jest substancją plemnikobójczą, która niszczy plemniki.

Jaki rodzaj antykoncepcji wybrać?

Ciężko jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie - jaki rodzaj antykoncepcji wybrać?. Metoda antykoncepcji powinna być dobierana indywidualnie dla każdej pary. Istotne są m.in. oczekiwania pary, zasoby finansowe oraz styl życia i stan zdrowia partnerów. W niektórych przypadkach również dieta może być istotnym czynnikiem mającym wpływ na ostateczną decyzję.

Należy być świadomym, że decyzję o przepisaniu preparatów na receptę może podejmować jedynie lekarz. Ta decyzja powinna być podjęta w oparciu o indywidualną ocenę czynników ryzyka. Z tego powodu, jeśli para chce się zdecydować na metodę zapobiegania ciąży wymagającą recepty, należy najpierw udać się do lekarza.

Różne metody antykoncepcji różnią się między sobą nie tylko sposobem użycia, ale również skutecznością w zapobieganiu ciąży. Do oceny skuteczności antykoncepcji najczęściej używa się parametru tj. wskaźnik Pearla. Warto zapoznać się z wartościami wskaźnika poszczególnych metod antykoncepcyjnych, aby wiedzieć, czy ich skuteczność nas satysfakcjonuje.

Bezpłodność a niepłodność

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje niepłodność jako niemożność zajścia w ciążę, podczas gdy starania o dziecko trwają co najmniej 12 miesięcy (z częstotliwością stosunków 3-4 razy w tygodniu, bez stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji).

Aktualnie niepłodność jest coraz bardziej powszechnym problemem, zostało uznane za chorobę społeczną obok m.in. cukrzycy. Problem ten można leczyć dzięki zasobom współczesnej medycyny. Terapia niepłodności często opiera się na farmakoterapii, a w niektórych przypadkach niezbędne jest leczenie chirurgiczne.

Bezpłodność, według Światowej Organizacji Zdrowia, to trwała niezdolność do zostania rodzicem. Od niepłodności różni ją to, że aktualnie nie istnieje forma leczenia tego schorzenia. Jedyną szansą na posiadanie dziecka w tym przypadku pozostaje zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro), ewentualnie adopcja.

Problemy z zajściem w ciążę - co robić?

Jeśli po długim czasie starań kobieta wciąż nie zaszła w ciążę, należy przyjrzeć się temu problemowi i jak najszybciej udać się do lekarza. Nie warto z tym zwlekać, gdyż aby znaleźć przyczynę niepłodności niekiedy konieczne jest wykonanie szeregu czasochłonnych badań dodatkowych.

Trudność z zajściem w ciążę wpływa obciążająco na psychikę wielu par, nie należy się jednak załamywać. Niekiedy przyczyną trudności jest łatwa do eliminacji dolegliwość. Niekiedy sam stres wpływa negatywnie na starania się o potomstwo.

Czy antykoncepcja mechaniczna ma wpływ na płodność?

Metody mechaniczne

antykoncepcji nie wywierają wpływu na płodność, gdyż nie ingerują one w procesy hormonalne naszego organizmu - nie wpływają na jajeczkowanie u kobiet oraz produkcję nasienia u mężczyzn.

Metody mechaniczne działają jedynie jako bariera, która uniemożliwia połączenie się plemnika z komórką jajową. Mają efekt krótkotrwały, ograniczony jedynie do momentu stosunku płciowego.

Jaki wpływ na płodność mają hormonalne metody antykoncepcji?

Powrót płodności po odstawieniu hormonalnej metody antykoncepcji jest zależny od formy stosowanej metody zapobiegania ciąży.

Badania nie wykazały aby wcześniejsze stosowanie antykoncepcji hormonalnej (tabletki, zastrzyki, plastry i wkładki wewnątrzmaciczne) wpływało negatywnie na płodność kobiet. Tempo powrotu gospodarki hormonalnej kobiety po odstawieniu antykoncepcji zależy od stanu zdrowia pacjentki oraz rodzaju środka, który był używany.

Najdłuższy okres od odstawienia preparatu do powrotu płodności odnotowano w przypadku zastrzyków domięśniowych. Niestety powrót płodności po korzystaniu z tego typu metody antykoncepcyjnej nie jest natychmiastowy. Czas powrotu płodności jest tu kwestią indywidualną - średnio okres ten wynosi około 10 miesięcy, ale może wahać się od 4 do 31 miesięcy. Z tego powodu, jeśli planuje się potomstwo w najbliższej przyszłości, lepiej nie decydować się na zastrzyki antykoncepcyjne. W takich okolicznościach lepiej wybrać inną formę antykoncepcji np. tabletki.

Inni czytali również

Hastina 21- E-recepta - recepta online z konsultacją | cena, dawkowanie, przeciwwskazania

Lek Hastina 21 zaliczany jest do grupy złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Tabletki zawierają dwie substancje czynne : etynyloestradiol i drospirenon. Lek Hastina 21 stosowany jest w celu zapobiegania ciąży.

Charakterystyka produktów leczniczych
22.09.2023

Limetic - Recepta online - e-Recepta z konsultacją | cena, dawkowanie, przeciwwskazania

Limetic czyli hormonalne tabletki antykoncepcyjne. Substancją aktywną jest dezogestrel. Pozostałe składniki: skrobia kukurydziana, powidon K30, d-alfa-tokoferol, krzemionka koloidalna bezwodna, krzemionka koloidalna uwodniona, kwas stearynowy, hypromeloza 2910, makrogol, dwutlenek tytanu (E 171), laktoza jednowodna, olej sojowy.

Charakterystyka produktów leczniczych
05.11.2021

Metody antykoncepcji niehormonalnej

Antykoncepcja niehormonalna jest alternatywą dla hormonalnych metod antykoncepcji, które ze względów zdrowotnych lub światopoglądowych nie zawsze mogą być stosowane przez parę.

Artykuł
24.03.2023