Kiedy najlepiej przyjmować tabletki antykoncepcyjne?

Jakie rodzaje pigułek antykoncepcyjnych wyróżniamy?

Obecnie dostępne są na rynku dwa rodzaje tabletek antykoncepcyjnych: jednoskładnikowe, które zawierają tylko jeden hormon - progestagen oraz dwuskładnikowe, zawierające zarówno progestageny, jak i estrogeny.

Komponenta gestagenna powoduje zagęszczenie śluzu szyjkowego, utrudniając tym samym transport plemników wzdłuż dróg rodnych kobiety. Estrogen dodatkowo hamuje selekcję i wzrost pęcherzyka Graafa, zapobiega krwawieniom międzymiesiączkowym i wzmaga działanie składnika progestagennego.

Przy właściwym stosowaniu tabletki antykoncepcyjne to jedna z najskuteczniejszych metod antykoncepcji.

Tabletki antykoncepcyjne - jak rozpocząć ich stosowanie?

Przed rozpoczęciem stosowania pigułek antykoncepcyjnych najlepiej skonsultować się ze swoim ginekologiem. Pomoże on dobrać dawkę i rodzaj substytucji hormonalnej, zmniejszając jednocześnie prawdopodobieństwo wystąpienia dokuczliwych skutków ubocznych.

Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych należy rozpocząć w pierwszym dniu cyklu menstruacyjnego, tzn. z pierwszym dniem miesiączki.

Tabletki przyjmuje się regularnie - każdego dnia o stałej porze. Schemat dawkowania tabletek antykoncepcyjnych może różnić się w zależności od stosowanego preparatu.

Opakowanie dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych zawiera zazwyczaj dwa rodzaje pigułek - tabletki hormonalne oraz tabletki placebo, które nie zawierają substancji czynnej. W przypadku tego typu preparatów nie ma konieczności robienia przerwy między kolejnymi opakowaniami - po zakończeniu jednego blistra należy od razu rozpocząć kolejny.

Dostępne są również preparaty zawierające wyłącznie aktywne pigułki, mające w składzie substancje hormonalne. W przypadku opakowania zawierającego 21 tabletek, po ukończeniu blistra należy zrobić 7-dniową przerwę, podczas której zwykle występuje krwawienie z odstawienia.

Tabletki jednoskładnikowe należy przyjmować codziennie, bez robienia przerw między kolejnymi opakowaniami. Każda tabletka zawiera tu substancje hormonalne.

Należy mieć na uwadze, że doustna antykoncepcja nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (STD). Z tego powodu należy zawsze pamiętać o dodatkowym zabezpieczeniu np. w postaci prezerwatywy.

Jeśli pacjentka stosuje tabletki antykoncepcyjne, wszystkie niezbędne informacje dotyczące terapii np. postępowanie w razie pominięcia pigułki można znaleźć w ulotce dołączonej do opakowania. Podczas terapii antykoncepcyjnej należy regularnie wykonywać badania ginekologiczne, aby wykryć ewentualne problemy zdrowotne.

Kiedy najlepiej przyjmować doustną antykoncepcję?

Wiek, w którym najlepiej rozpocząć przyjmowanie doustnej antykoncepcji jest kwestią indywidualną każdej kobiety, zależy od jej potrzeb, stanu zdrowia oraz preferencji dotyczących życia seksualnego.

Większość lekarzy zaleca rozpoczęcie zażywania tabletek antykoncepcyjnych w wieku około 16-18 lat, kiedy kobieta osiągnie odpowiednią dojrzałość fizyczną i rozpoczyna życie seksualne.

Doustna antykoncepcja nie służy jedynie zapobieganiu ciąży, ma także wiele innych korzyści. Tabletki antykoncepcyjne mogą również pomóc w zmniejszeniu dolegliwości związanych z cyklem menstruacyjnym, takich jak bóle brzucha, nadmierne krwawienia miesiączkowe czy zespół napięcia przedmiesiączkowego. Dodatkowo, stosowanie tabletek jest skuteczne w zmniejszeniu objawów innych chorób takich jak zespół policystycznych jajników czy endometrioza.

Warto pamiętać, że pigułki antykoncepcyjne nie są zalecane dla każdej kobiety. Istnieją pewne przeciwwskazania medyczne do ich przyjmowania tj. nadciśnienie tętnicze, choroby serca, choroby wątroby, cukrzyca, palenie papierosów powyżej 35 roku życia oraz nowotwory hormonozależne. Dlatego ważne jest, aby przed rozpoczęciem stosowania doustnej antykoncepcji konsultować się z lekarzem.

Tabletki antykoncepcyjne u nastolatek

U dziewcząt średni wiek wystąpienia pierwszej miesiączki (menarche) przypada zwykle na 13. rok życia. Przez pierwsze 2-3 lat od pierwszego krwawienia miesiączkowego cykle menstruacyjne mogą być jednak nieregularne.

Rozpoczęcie stosowania tabletek antykoncepcyjnych zalecane jest najwcześniej po ukończeniu 16. roku życia. Cykle menstruacyjne zazwyczaj stają się wtedy regularne, a kobieta osiąga odpowiedni poziom dojrzałości fizycznej i psychicznej do rozpoczęcia życia seksualnego.

Metodą preferowaną u nastolatków, przy braku przeciwwskazań, jest antykoncepcja hormonalna. Zaleca się preparaty o niskiej zawartości estrogenów (najlepiej 20-25 mg etynyloestradiolu) oraz zawierające progestageny nowej generacji. Nowoczesne środki antykoncepcyjne wywołują mniej działań niepożądanych oraz wiążą się z dodatkowymi korzyściami tj. m.in. regulacja wydzielania gruczołów łojowych skóry czy zmniejszenie zmian trądzikowych.

Tabletki jednoskładnikowe polecane są młodym kobietom zarówno jako metoda antykoncepcyjna pierwszego wyboru, jak i w przypadku przeciwwskazań do terapii złożonej.

Jeśli nastolatka rozpoczęła stosowanie doustnej antykoncepcji, pierwszą wizytę kontrolną u lekarza ginekologa należy ustalić po 1-3 miesiącach terapii. Ma to na celu wykluczenie wystąpienia ewentualnych działań niepożądanych.

Ważne są również regularne badania ginekologiczne, rozmaz cytologiczny i badanie bakteriologiczne co 12 miesięcy lub co 6 miesięcy w przypadku zwiększonego ryzyka występowania chorób przenoszonych drogą płciową.

Antykoncepcja okresu okołomenopauzalnego

W ciągu ostatnich lat wzrosła liczba ciąż u kobiet po 35. roku życia, ponieważ coraz więcej par decyduje się na posiadanie dziecka w późniejszym okresie życia.

Po osiągnięciu 40. roku życia kobiety doświadczają stopniowego spadku ilości owulacji, co związane jest z wygasaniem czynności hormonalnej jajników. Należy jednak pamiętać, że mimo zmniejszenia prawdopodobieństwa jajeczkowania, pacjentka ma dalej szansę na zajście w ciążę. Ciąża po 40 r.ż wiąże się z dużym ryzykiem zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Z tego powodu aktywnym seksualnie kobietom w wieku okołomenopauzalnym dalej zaleca się stosowanie antykoncepcji.

Tabletki antykoncepcyjne to doskonała forma zapobiegania ciąży, zwłaszcza jeśli kobieta stosowała już tę metodę wcześniej i dobrze ją tolerowała. Hormonalna antykoncepcja po 40 r.ż. wiąże się jednak z koniecznością częstszego monitorowania ciśnienia tętniczego oraz ewentualnych czynników ryzyka zakrzepowo-zatorowego. Wraz z wiekiem zwiększa się również zazwyczaj ilość stosowanych przewlekle leków. Istotnym jest by zwrócić uwagę na ewentualne interakcje między preparatami.

Im bliżej przekwitania, tym poziom estrogenów w pigułce powinien być coraz niższy. W okresie przedmenopauzalnym zaleca się stosowanie tabletek antykoncepcyjnych, które zawierają naturalny walerian estradiolu. Jest to skuteczna metoda regulowania cyklu i łagodzenia objawów menopauzy . Po zakończeniu okresu płodności można zmienić preparat na hormonalną terapię zastępczą.

U kobiet w okresie okołomenopauzalnym poleca się również minipigułki gestagenne - tabletki jednoskładnikowe. Leki te zawierają małe dawki hormonów i odznaczają się niemal 100-procentową skutecznością u pacjentek po 40. roku życia. Stanowią tym samym korzystną alternatywę dla pań, które mają przeciwwskazania do stosowania estrogenów.

U kobiet po 50. roku życia nie zaleca się stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej z uwagi na niewystarczające badania dotyczące jej bezpieczeństwa w tej grupie wiekowej.

Jeśli od ostatniej miesiączki minęło już 12 miesięcy, można zaniechać stosowania jakiejkolwiek metody antykoncepcji, ponieważ istnieje niewielka szansa na powrót jajeczkowania.

Tabletki antykoncepcyjne po porodzie

Jeśli dziecko nie jest karmione piersią, pierwsza miesiączka może pojawić się między 6. a 8. tygodniem po porodzie. Pierwsze krwawienie miesiączkowe po urodzeniu dziecka jest ważnym sygnałem informującym, że organizm kobiety jest gotowy na kolejną ciążę.

Istnieje wiele metod antykoncepcji, które sprawdzą się po porodzie ? zarówno siłami natury, jak i po cesarskim cięciu. Wybór tabletek antykoncepcyjnych najlepiej skonsultować ze swoim lekarzem. Pacjentki karmiące piersią mogą stosować bezpiecznie preparaty jednoskładnikowe, z kolei jeśli dziecko karmione jest sztucznym mlekiem, dozwolone jest przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych i dwuskładnikowych.

Oprócz ochrony przed zajściem w ciążę tabletki antykoncepcyjne działają również korzystnie na suchość pochwy oraz spadek libido , związane ze zmniejszeniem ilości estrogenów po porodzie.

Antykoncepcja w okresie laktacji

Podczas karmienia piersią w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian. Ssanie piersi przez dziecko powoduje wydzielanie prolaktyny, hormonu który blokuje uwalnianie hormonów odpowiedzialnych za jajeczkowanie. Z tego powodu przez pewien czas od porodu kobieta karmiąca piersią nie ma miesiączki i owulacji - jest to tzw. niepłodność laktacyjna.

Jeśli kobieta karmi dziecko wyłącznie piersią w sposób regularny, pierwsze 12 tyg. od porodu uznajemy za czas niepłodności. Jest to jednak strategia obarczona sporym błędem, dlatego bez względu na brak miesiączkowania po porodzie zaleca się stosowanie dodatkowej metody antykoncepcji w celu ochrony przed kolejną ciążą.

W czasie karmienia piersią można bezpiecznie stosować jednoskładnikowe pigułki antykoncepcyjne tzw. minitabletki. Po zażyciu tabletki zawierającej wyłącznie progestagen nie dochodzi do zaburzenia procesu laktacji. Niewielkie ilości substancji czynnych mogą przenikać do mleka kobiecego, niemniej dotychczas nie wykazano, aby wpływały one niekorzystnie na zdrowie i rozwój dziecka karmionego piersią.

Nie zaleca się stosowania hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych w okresie laktacji. Preparaty te mogą wpłynąć negatywnie na produkcję mleka, zwiększają dodatkowo ryzyko zakrzepicy.