Skuteczność antykoncepcji mechanicznej - jakie są jej rodzaje?

Jakie są rodzaje antykoncepcji mechanicznej?

Antykoncepcja mechaniczna to jedna z najstarszych metod antykoncepcji, która fizycznie zapobiega dotarciu plemników do komórki jajowej, co uniemożliwia zapłodnienie i zajście w ciążę. Pierwsze doniesienia o używaniu metod podobnych do prezerwatywy pochodzą aż sprzed 3000 lat p.n.e.

Prezerwatywy męskie są jednym z najpopularniejszych środków antykoncepcyjnych na świecie. Są to woreczki z tworzywa z małym zbiornikiem na końcu, które zakłada się na penisa w czasie erekcji, co zapobiega dostaniu się nasienia do pochwy.

Inną z metod zapobiegania ciąży są mniej popularne prezerwatywy damskie, które należy umieścić w pochwie. Ma ona cylindryczny kształt i jest wykonana z miękkiego tworzywa, a dwa krążki umożliwiają bezpieczne umieszczenie jej w waginie.

Kapturki dopochwowe (diafragmy, błony dopochwowe) również umieszcza się w pochwie. Kapturek dopochwowy ma półkolisty kształt, wzmocniony na brzegu. Odpowiednio umieszczony kapturek zasłania wejście do kanału szyjki macicy, w konsekwencji uniemożliwiając przedostanie się nasienia i zapłodnienie. Ze względu na fakt, że plemniki pozostają żywe w drogach rodnych kobiety jeszcze pewien czas po stosunku, kapturek dopochwowy często stosuje się razem ze środkami plemnikobójczymi.

Chemiczne metody antykoncepcji często łączy się z metodami mechanicznymi, aby zwiększyć ich skuteczność. Przykładem takiego połączenia są gąbki dopochwowe. Niestety gąbkę trudniej kupić stacjonarnie niż wcześniej wymienione środki ochrony. Gąbka dopochwowa zawiera środek plemnikobójczy i po nasączeniu jej wodą, umieszcza się ją w pochwie przed stosunkiem. Możliwy jest wielokrotny stosunek bez usuwania gąbki.

Zalety antykoncepcji mechanicznej

Antykoncepcja mechaniczna ma pewne zalety, które odróżniają ją od innych metod antykoncepcji.

O ile tabletki antykoncepcyjne są dostępne wyłącznie na receptę, mechaniczne metody antykoncepcji można nabyć bez większego problemu. Prezerwatywy można kupić w wielu sklepach, niekoniecznie aptekach, duża jest również ich różnorodność. Także koszt tej metody antykoncepcji często nie jest wysoki.

Niektóre metody antykoncepcji np. hormonalne wkładki wewnątrzmaciczne wymagają zakładania w gabinecie ginekologicznym. Prezerwatywy zakłada się samodzielnie przed stosunkiem, nie ma tu konieczności wizyty u lekarza.

Ponadto niewiele jest medycznych przeciwwskazań, które uniemożliwiałyby wybór mechanicznej metody antykoncepcji mechanicznej. Jest to bezpieczna metoda antykoncepcji również dla kobiet karmiących. Środki hormonalne mają wpływ na układ hormonalny (np. tabletki antykoncepcyjne zwykle hamują owulację). Antykoncepcja niehormonalna (metody mechaniczne) nie ma wpływu na gospodarkę hormonalną.

Dodatkową zaletą mechanicznych metod antykoncepcji jest możliwość zastosowania w dowolnym momencie, także nieregularnie, jako antykoncepcja jednorazowa - w przeciwieństwie do metod hormonalnych. Dodatkowo dostępne są metody antykoncepcji mechanicznej dla obu płci.

Ponadto antykoncepcja mechaniczna może zapobiegać przenoszeniu chorób wenerycznych. Więcej o tym zjawisku możecie przeczytać poniżej.

Wady antykoncepcji mechanicznej

Skuteczność poszczególnych metod antykoncepcji określa się zwykle tzw. wskaźnikiem Pearla . Możliwe jest również procentowe określenie skuteczności danej metody antykoncepcji - im wyższy wynik tym skuteczniejsza antykoncepcja.

Prezerwatywy męskie są najskuteczniejszą mechaniczną metodą antykoncepcji - ich skuteczność szacuje się na 98%. Po uwzględnieniu błędów w stosowaniu, szacowany wskaźnik spada już do 82%. Diafragma osiąga skuteczność na poziomie 88-94%. Dużo większą rozbieżność między wskaźnikiem idealnym a rzeczywistym ma prezerwatywa damska - 79-95%.

Czy antykoncepcja mechaniczna chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową?

Antykoncepcja hormonalna, pomimo swojej skuteczności jako metoda zapobiegania ciąży, ma swoje wady - np. nie chroni przed chorobami wenerycznymi. W przeciwieństwie do niej, mechaniczne metody antykoncepcji, przede wszystkim prezerwatywy, obniżają ryzyko zarażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową. W dużej mierze zapobiegają zakażeniom wirusem HIV, ale także np. chlamydią. Dzieje się to pod warunkiem poprawnego użycia.

Należy pamiętać, że część chorób wenerycznych może przenosić się poprzez kontakt skórny (a nie tylko przez kontakt płynów ustrojowych z błoną śluzową), co sprawia, że mimo użycia prezerwatywy możliwe jest zarażenie. Do tego typu chorób zaliczamy np. zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV, którego niektóre podtypy są główną przyczyną raka szyjki macicy) czy kiłę.

Skuteczność antykoncepcji mechanicznej

Skuteczność poszczególnych metod antykoncepcji określa się zwykle tzw. wskaźnikiem Pearla . Możliwe jest również procentowe określenie skuteczności danej metody antykoncepcji - im wyższy wynik tym skuteczniejsza antykoncepcja.

Prezerwatywy męskie są najskuteczniejszą mechaniczną metodą antykoncepcji - ich skuteczność szacuje się na 98 %. Po uwzględnieniu błędów w stosowaniu, szacowany wskaźnik spada już do 82 %. Diafragma osiąga skuteczność na poziomie 88-94 %. Dużo większą rozbieżność między wskaźnikiem idealnym a rzeczywistym ma prezerwatywa damska - 79-95 %.

Antykoncepcja mechaniczna a inne metody antykoncepcji - co jest skuteczniejsze? Czy metody mechaniczne są lepsze od chemicznych metod antykoncepcji?

Metody mechaniczne są skuteczniejsze od chemicznych metod antykoncepcji - w przypadku spermicydów, np. kremy plemnikobójcze, rzeczywisty wskaźnik Pearla wynosi 72%).

Naturalne metody antykoncepcji, polegające na określaniu dni płodnych w zależności od m.in. temperatury ciała czy specyfiki śluzu, różnią się od siebie skutecznością. Nie dla wszystkich tych metod określono wskaźniki rzeczywiste, stąd niektóre naturalne metody antykoncepcji uznaje się za bardziej skuteczne od metod mechanicznych (np. metoda objawowo-termiczna), a inne za mniej skuteczne.

Metody mechaniczne uznawane są za mniej skuteczne od antykoncepcji hormonalnej np. zastrzyki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, implant antykoncepcyjny, spirala domaciczna czy dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna. Ich skuteczność, wyrażana jako rzeczywisty wskaźnik Pearla, jest wyższa.

O żadnym ze sposobów zapobiegania ciąży nie można powiedzieć, że to idealna metoda antykoncepcji. Każda z nich ma swoje zalety oraz wady, w związku z czym szczególnie istotne jest dopasowanie jej do własnych preferencji, najlepiej w kontakcie z lekarzem. Żadna z metod mechanicznej antykoncepcji nie jest w 100% skuteczna oraz w pełni bezpieczna. Natomiast uważne stosowanie wybranego sposobu zwiększa szansę na jej skuteczność oraz bezpieczeństwo.

Bibliografia

https://www.drugs.com/medical-answers/birth-control-failure-rates-pearl-index-explained-3554953/#

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3649591/

https://www.uptodate.com/contents/barrier-and-pericoital-methods-of-birth-control-beyond-the-basics

https://www.cdc.gov/condomeffectiveness/latex.html