Męska pigułka antykoncepcyjna - nadzieja czy utopia?

Jakie metody męskiej antykoncepcji są dostępne dzisiaj?

Obecnie mężczyźni mają do wyboru stosunkowo niewiele metod antykoncepcji w porównaniu do kobiet. Do dyspozycji jest jedynie stosowanie prezerwatywy i wykonanie zabiegu wazektomii. Testosteron w iniekcjach również wykazuje działanie antykoncepcyjne, jednak nie został na razie dopuszczony do stosowania w tym wskazaniu.

Prezerwatywy to najpopularniejsza i najczęściej stosowana forma męskiej antykoncepcji. Jest to woreczek z tworzywa sztucznego z małym zbiornikiem na końcu, który zakłada się na prącie w czasie erekcji, co zapobiega dostaniu się nasienia do dróg rodnych kobiety w trakcie stosunku. Prezerwatywy nie tylko zapobiegają niechcianej ciąży, ale również chronią przed wieloma chorobami przenoszonymi drogą płciową. Niestety, jest to metoda wymagająca każdorazowej uwagi, zmniejszająca doznania podczas stosunku oraz o niższej skuteczności w porównaniu z antykoncepcją hormonalną dla kobiet.

Wazektomia to operacyjna forma antykoncepcji, polegająca na przecięciu i zablokowaniu drożności nasieniowodów, przez które wyprowadzane są plemniki z jąder. Cechuje się wysoką skutecznością w zapobieganiu ciąży. Jest to metoda trwała i zazwyczaj nieodwracalna, przeznaczona dla mężczyzn, którzy są pewni, że nie chcą mieć więcej dzieci w przyszłości.

Jak mogłaby działać pigułka antykoncepcyjna dla mężczyzn?

Obecnie prowadzone są badania kliniczne oraz badania na zwierzętach nad kilkoma różnymi substancjami o działaniu hormonalnym lub niehormonalnym. Poszukiwane są metody skuteczne, odwracalne i niemające niemożliwych do zaakceptowania skutków ubocznych.

Undekanian dimetandrolonu (DMAU)

DMAU to substancja hormonalna, syntetyczny androgen działający zarówno na receptory androgenowe (do androgenów należy np. testosteron), jak i progesteronowe. Wykazuje działanie antygonadotropowe i pod tym względem przypomina tabletki antykoncepcyjne dla kobiet. Obniża stężenie FSH, LH (czyli gonadotropin) i testosteronu, co skutkuje hamowaniem spermatogenezy, czyli powstawaniu i dojrzewaniu plemników. W badaniach na ludziach obserwowano działania niepożądane pod postacią m.in. zwiększenia masy ciała i obniżenia poziomu HDL (popularnie nazywanego "dobrym cholesterolem"). Zasadniczo jednak ten prototypowy środek antykoncepcyjny był dobrze tolerowany.

Tryptonid

Tryptonid to substancja pochodzenia naturalnego otrzymywana z chińskiego ziela Tripterygium Wilfordii Hook F. Naukowcy wykazali antykoncepcyjne działanie substancji u myszy i małp. Tryptonid ma działanie niehormonalne i wpływa na produkcję nasienia - prawdopodobnie zaburza proces spermiogenezy, czyli końcowego etapu dojrzewania plemników. Doustne podanie tryptonidu powoduje niepłodność, ponieważ wyprodukowane plemniki są zdeformowane i zaburzona jest ich funkcja.

YCT529, inhibitor RAR-α

YCT529 to kolejny potencjalny niehormonalny środek antykoncepcyjny dla mężczyzn. Jest to jedno z najnowszych odkryć w tej dziedzinie, bo o skuteczności substancji u samców myszy badacze poinformowali w marcu 2022 roku podczas konferencji American Chemical Society. Związek podany samcom zapobiega zajściu samic w ciążę. YCT529 blokuje receptor jądrowy wiążący kwas retinowy, formę witaminy A. Kwas retinowy odgrywa istotną rolę w procesie wytwarzania plemników. Inhibitor jego receptora zastosowany u myszy znacząco zmniejsza liczbę plemników i w 99% zapobiega ciąży, bez zauważalnych skutków ubocznych.

TDI-11861, inhibitor cyklazy adenylanowej

O nowo opracowanym rozpuszczalnym inhibitorze cyklazy adenylanowej TDI-11861 można było po raz pierwszy przeczytać w lutym tego roku, w artykule opublikowanym przez naukowców z Weill Cornell Medicine na łamach "Nature Communications". Eksperymentalny lek zaburza ruchliwość plemników. Związek podany samcom myszy zapobiegał zapłodnieniu samic w 100% przez pierwsze dwie godziny, po czym jego skuteczność stopniowo spadała, a płodność samców wróciła po ok. 24 godzinach.

Kiedy będzie można kupić tabletki antykoncepcyjne dla mężczyzn?

W dzisiejszym dynamicznym świecie nauki, antykoncepcja dla mężczyzn to obszar, który przyciąga coraz więcej uwagi. Koncepcje takie jak DMAU, YCT529, tryptonid czy TDI-11861 wydają się obiecujące, choć znajdują się na różnych etapach badań - niektóre dopiero rozpoczynają swoją drogę, inne są już w fazie klinicznej.

Wszystko to daje nadzieję, że męska pigułka antykoncepcyjna stanie się rzeczywistością. Jednak droga od laboratorium do apteki jest długa i skomplikowana. Naukowcy muszą przeprowadzić szczegółowe badania, aby zapewnić, że te metody są nie tylko skuteczne, ale także bezpieczne dla zdrowia mężczyzn na dłuższą metę.

Jedno jest pewne - choć obecne metody męskiej antykoncepcji są ograniczone, nauka nie stoi w miejscu. Pomimo że czas, kiedy pigułka antykoncepcyjna dla mężczyzn stanie się powszechnie dostępna, może być jeszcze odległy, to istnieje realna nadzieja, że nadejdzie dzień, kiedy antykoncepcja stanie się prawdziwie równoprawną odpowiedzialnością obu płci.

Bibliografia

1. Thirumalai A, Ceponis J, Amory JK, Swerdloff R, Surampudi V, Liu PY, Bremner WJ, Harvey E, Blithe DL, Lee MS, Hull L, Wang C, Page ST. Effects of 28 Days of Oral Dimethandrolone Undecanoate in Healthy Men: A Prototype Male Pill. J Clin Endocrinol Metab. 2019 Feb 1;104(2):423-432. doi: 10.1210/jc.2018-01452. PMID: 30252061; PMCID: PMC6306388.

2. Chang Z, Qin W, Zheng H, Schegg K, Han L, Liu X, Wang Y, Wang Z, McSwiggin H, Peng H, Yuan S, Wu J, Wang Y, Zhu S, Jiang Y, Nie H, Tang Y, Zhou Y, Hitchcock MJM, Tang Y, Yan W. Triptonide is a reversible non-hormonal male contraceptive agent in mice and non-human primates. Nat Commun. 2021 Feb 23;12(1):1253. doi: 10.1038/s41467-021-21517-5. PMID: 33623031; PMCID: PMC7902613.

3. American Chemical Society, A non-hormonal pill could soon expand men?s birth control options, 23.03.2022

4. Balbach M, Rossetti T, Ferreira J, Ghanem L, Ritagliati C, Myers RW, Huggins DJ, Steegborn C, Miranda IC, Meinke PT, Buck J, Levin LR. On-demand male contraception via acute inhibition of soluble adenylyl cyclase. Nat Commun. 2023 Feb 14;14(1):637. doi: 10.1038/s41467-023-36119-6. PMID: 36788210; PMCID: PMC9929232.