Oznaczenia leków: CR, XR, SR, ODT, ZOK, XL. Co właściwie znaczą te akronimy?

Opublikowano 25.07.2023

Oznaczenia leków: CR  XR  SR  ODT  ZOK  XL  Co właściwie znaczą te akronimy?

Na opakowaniu leku oprócz nazwy handlowej preparatu leczniczego, często widoczny jest literowy skrót, który opisuje różne informacje na temat leku.

Akronimy mogą określać różne informacje na temat leku, m.in.: miejsce rozpadu leku (np. tabletki dojelitowe lub rozpadające się w jamie ustnej), sposób uwalniania leku (np. tabletki o przedłużonym uwalnianiu lub kontrolowanym uwalnianiu) lub sugerować moc produktu leczniczego. Czasami akronim dotyczy substancji czynnej zawartej w produkcie leczniczym.




Spis treści

Rodzaje skrótów i akronimów w nazwach leków - jakie są?

Po zapoznaniu się z definicjami stosowanych akronimów, okazuje się, że wiele z nich ma podobne znaczenie i można ich używać zamiennie. Niektóre ze skrótów umieszczanych na opakowaniach leków to:

  • SR (slow release) - spowolnione-przedłużone uwalnianie (Diuresin SR, Tertensif SR),

  • CR (controlled release) - kontrolowane uwalnianie (Trittico CR ),

  • MR (modificated release) - modyfikowane uwalnianie (Preductal MR, Diaprel MR),

  • ER (extended release) - przedłużone uwalnianie (Effectin ER, Velaxin ER, Symfaxin ER),

  • XL (extended liberation) - przedłużone uwalnianie (Cardura XL),

  • XR (extended release) - przedłużone uwalnianie (Glucophage XR, Trittico XR),

  • LA (long acting) - lek długo działający (Xanderla LA),

  • Bi, Duo - modyfikowane uwalnianie, które polega na zastosowaniu warstwy szybko i wolno uwalniającej lek z tabletki (Cirrus Duo, DicloDuo),

  • ZOK, ZK (zero order kinetics) - leki o kinetyce zerowego rzędu, czyli uwalniają substancję w takiej samej ilości przez cały czas działania (Betaloc ZOK, Metocard ZK),

  • OCAS (oral controlled absorption system) - leki występujące w takiej formie, która zapewnia równomierne i powolne rozpuszczanie substancji (Omnic Ocas),

  • MAX, FORTE, EXTRA - akronimy te nie są usystematyzowane, mają sugerować większą dawkę substancji aktywnej (Ketonal Forte, Poltram Combo Forte),

  • ODT (Orally Disintegrating Tablet)- są to tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej.

e-Recepta online 58.99 ZŁ

Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.

Czas realizacji do 1 godziny roboczej*

Antykoncepcja awaryjna 59.99 ZŁ

Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.

Czas realizacji do 1 godziny roboczej*

CR (Controlled Release) - co oznacza ten skrót?

Skrót "CR" w nazwie leku oznacza "Controlled Release" (po polsku to kontrolowane uwalnianie). Lek oznaczony akronimem CR to forma leku, w której substancja czynna jest uwalniana stopniowo i kontrolowana przez określony czas. Dzięki temu osiąga się dłuższe działanie leku, a pacjent może przyjmować tylko jedną dawkę na dobę. Produkty lecznicze oznaczone symbolem CR zapewniają stabilne stężenie substancji czynnej we krwi przez dłuższy okres czasu, co może być korzystne dla pacjentów w leczeniu, np. depresji lub innych zaburzeń, którym zależy na utrzymaniu stałego poziomu leku w organizmie.

XR (Extended Release) - co oznacza ten skrót?

Skrót "XR" w nazwie leku oznacza "Extended Release" (po polsku to przedłużone uwalnianie). Lek oznaczony akronimem XR to forma leku, w której substancja czynna jest uwalniana stopniowo, a uwalnianie jest przedłużone przez określony czas. Dzięki temu zapewnia długotrwałe działanie leku, umożliwiając pacjentowi przyjmowanie tylko jednej dawki na dobę. Leki oznaczone akronimem XR zapewniają stałe i kontrolowane uwalnianie np. trazodonu przez długi okres czasu, co może być korzystne dla pacjentów, którym zależy na utrzymaniu stałego stężenia leku we krwi przez cały dzień lub noc.

Popularne leki z oznaczeniem XR

Leki, które są oznaczone akronimem XR to m.in.: Glucophage XR i Trittico XR.

SR (Sustained Release) - co oznacza ten skrót?

Skrót "SR" przy nazwie leku oznacza "sustained release" (po polsku to spowolnione uwalnianie). Jest to forma leku, która została opracowana w taki sposób, aby substancje czynne były uwalniane stopniowo i kontrolowanie w organizmie przez dłuższy czas. Leki oznaczone jako SR często mają przedłużone działanie, co oznacza, że mogą być przyjmowane rzadziej niż tradycyjne leki. Dzięki temu zapewniają one stałe stężenie substancji czynnej we krwi przez dłuższy okres czasu.

Popularne leki z oznaczaniem SR

Leki, które oznaczone są akronimem SR to m.in.: Diuresin SR, Tertensif SR, Metformax SR, Indix SR.

ODT (Orally Disintegrating Tablet) - co oznacza ten skrót?

Skrót "ODT" przy nazwie leku oznacza "orally disintegrating tablets" (po polsku to tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej). Są to tabletki, które rozpadają się szybko w ustach bez potrzeby picia wody. Leki oznaczone jako ODT są szczególnie przydatne dla osób, które mają trudności z połykaniem tradycyjnych tabletek (np. osoby w podeszłym wieku) lub które wymagają szybkiego działania leku. Rozpuszczalne tabletki w jamie ustnej mogą być połykane, żute lub pozostawione do rozpuszczenia się w ustach, co ułatwia ich stosowanie, szczególnie w przypadku dzieci, seniorów lub osób z niepełnosprawnościami.

Popularne leki z oznaczaniem ODT

Wśród leków, które zostały oznaczone akronimem ODT znajdują się m.in: Betaserc ODT, Aribit ODT, Depralin ODT, Donectil ODT.

ZOK (Zero-Order Kinetics) - co oznacza ten skrót?

Skrót "ZOK" przy nazwie leku oznacza "zero order kinetics" (po polsku to leki o kinetyce zerowego rzędu). Jest to termin stosowany w farmakologii i farmacji, który wskazuje na to, że dany lek został opracowany w taki sposób, aby uwalnianie substancji czynnej w organizmie odbywało się w takiej samej ilości przez cały czas działania produktu leczniczego.

Popularne leki z oznaczaniem ZOK

Powszechnie używanym lekiem, który jest oznaczony skrótem ZOK jet Betaloc ZOK.

XL (Extended Liberation) - co oznacza ten skrót?

Skrót "XL" przy nazwie leku oznacza "długotrwałe uwalnianie" (od ang. extended liberation). Jest to termin stosowany w farmakologii i farmacji, który wskazuje na to, że dany lek został opracowany w taki sposób, aby zapewnić przedłużone działanie substancji czynnej w organizmie. Leki oznaczone jako XL charakteryzują się kontrolowanym i stopniowym uwalnianiem składnika aktywnego przez dłuższy okres czasu. Dzięki temu pacjenci mogą przyjmować preparat rzadziej niż w przypadku tradycyjnych preparatów, co przyczynia się do utrzymania stabilnego stężenia leku we krwi. Oznaczenie XL w nazwie leku sugeruje, że jest to forma długotrwałego uwalniania, co jest szczególnie korzystne w przypadku środków, których działanie ma utrzymywać się przez dłuższy okres czasu.

Popularne leki z oznaczaniem XL

Przykładem leku oznaczonego akronimem XL jest preparat leczniczy Cardura XL.

Podobieństwo do XR w przypadku niektórych leków

XR, XL lub ER to skróty oznaczające przedłużone uwalnianie, co oznacza, że produkt leczniczy jest sformułowany tak, że lek uwalnia się powoli w czasie.

Ma to tę zaletę, że pacjent rzadziej przyjmuje pigułki, a ponadto może wystąpić mniej skutków ubocznych, ponieważ poziomy leku w organizmie są bardziej stabilne w preparatach o przedłużonym uwalnianiu.

Jakie są różnice między XR a XL?

Oba skróty "XR" i "XL" przy nazwach leków oznaczają przedłużone uwalnianie substancji czynnej.

Skróty używane w nazwach handlowych leków nie są oficjalnie uregulowane ani standaryzowane prawnie. Istnieje swoboda w ich stosowaniu, dlatego ta sama informacja może być oznaczona różnymi skrótami. Zdarza się, że nawet równoważne produkty (niekiedy stosowane jako zamienniki danego leku) mogą być oznaczone różnymi akronimami.

Podsumowując, zarówno XR, jak i XL w nazwach leków wskazują na przedłużone uwalnianie substancji czynnej. XR oraz XL sugeruje długotrwałe i kontrolowane uwalnianie. Akronimy te mogą być stosowane zamiennie.

Znaczenie skrótów i akronimów - dlaczego jest to ważne dla pacjentów?

Znaczenie skrótów i akronimów przy nazwach leków może być istotne dla pacjentów, ponieważ pomagają one w identyfikacji i zrozumieniu danego preparatu. Odpowiednie skróty i akronimy mogą dostarczać istotnych informacji na temat cech i właściwości leku. Na przykład, skrót "SR" w nazwie leku wskazuje na spowolnione uwalnianie substancji czynnej, co może mieć wpływ na częstotliwość podawania leku. Z kolei skrót "ODT" informuje, że tabletki są rozpuszczalne w jamie ustnej, co może być przydatne dla osób borykających się z trudnościami w połykaniu.

Informowanie pacjentów o rodzaju uwalniania leku

Dla pacjentów ważne jest, aby interpretować znaczenie skrótów i akronimów, ponieważ pomagają one w lepszym zrozumieniu sposobu działania leku oraz sposobu jego podawania. Posiadanie tej wiedzy zapewnia lepszą współpracę z pacjentem, ponieważ wie on dokładnie jak należy przyjmować dany lek i z czego wynikają dane zalecenia. Pacjenci powinni również być świadomi, że różne leki mogą mieć różne skróty, nawet jeśli są równoważne pod względem substancji czynnych. Dlatego ważne jest, aby pacjenci skonsultowali się z lekarzem lub farmaceutą w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub pytań dotyczących skrótów i akronimów używanych przy nazwach leków.

Wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo terapii

Znajomość znaczeń poszczególnych akronimów jest kluczowa dla bezpieczeństwa oraz skuteczności terapii. Jest tak, ponieważ preparaty lecznicze o przedłużonym działaniu często wymagają innego dawkowania niż te klasyczne, np. należy przyjmować je raz na dobę, a nie dwa. Z tego powodu wiedza na temat skrótów używanych przy nazwach leków może zapobiec przedawkowaniu preparatu spowodowanego nieznajomością akronimów.

Bibliografia

  1. Ratajczak K, Łaszczewska M, Malinowski B. Oznaczenia leków w nazwach handlowych - znaczenie, różnice i wpływ na terapię. Farmacja Polska.

  2. Kozieł J, Nowicka M, Świątek P. Akronimy w nazwach leków - znaczenie i interpretacja dla pacjentów. Polski Przegląd Lekarski.

  3. Karolina Przeździecka. Nazwy leków – co oznaczają i jak je rozumieć?. Medycyna Praktyczna.

Inni czytali również

Czy lekarz rodzinny może przedłużyć receptę wystawioną przez lekarza prywatnego?
Czy lekarz rodzinny może przedłużyć receptę wystawioną przez lekarza prywatnego?

Czasami pacjenci spotykają się z oporem przedłużania recept wystawionych w prywatnych gabinetach. Często problem ten dotyczy również refundacji leków, ponieważ wiele osób sądzi, że na prywatnej wizycie nie ma szansy na uzyskanie recept refundowanych. W obu przypadkach uzyskanie recepty na leki refundowane jest możliwe.

Artykuł
31.05.2023
Jak sprawdzić, czy recepta jest prawdziwa?
Jak sprawdzić, czy recepta jest prawdziwa?

Możliwość wystawiania e-recept spowodowała, że recepty można przedłużać nie wychodząc z domu. Widoczne są one na internetowym koncie pacjenta, dzięki czemu nie należy martwić się o ich zgubienie. To duże ułatwienie dla pacjentów. Jednak e-recepta stwarza zagrożenie fałszerstw i otrzymania fałszywej recepty elektronicznej.

Artykuł
24.04.2023
Co zrobić w przypadku zgubienia recepty?
Co zrobić w przypadku zgubienia recepty?

Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się zgubić receptę? To może być frustrujące, ale na szczęście dostępne są rozwiązania, które mogą pomóc Ci odzyskać dokument uprawniający do zakupu potrzebnych leków. Postępowanie różni się w zależności czy zgubiono papierową receptę, czy może recepty elektroniczne. Poniżej znajduje się poradnik, co zrobić w takim przypadku.

Artykuł
29.05.2023
Konsultacja z E-receptą za 49.99 ZŁ Tylko w najnowszej aplikacji!