Metoda Yuzpe - czy jest skuteczna i jak ją stosować?

Czym jest metoda Yuzpe?

Nazwa metody pochodzi od nazwiska kanadyjskiego lekarza Alberta Yuzpe, który był propagatorem tego sposobu postępowania jeszcze w latach 70. XX wieku.

Polega ona na przyjęciu dwóch zwiększonych dawek hormonów w odstępie 12 godzin w przeciągu 72 godzin od stosunku płciowego bez zabezpieczenia. W tym celu kobieta powinna zażyć większą liczbę zwyczajnych dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych . Aby metoda była skuteczna, pacjentka musi wziąć 2 lub 4 dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne (dawka powinna być dobrana przez lekarza) i powtórzyć ten proces po 12 godzinach w ciągu 72 godzin od ryzykownego stosunku.

Nie ma tutaj wskazanego konkretnego leku i liczby tabletek, jakie powinno się przyjąć. Należy łącznie podać kobiecie 100 µg etynyloestradiolu (estrogen) i 0,5 mg lewonorgestrelu (progestagen) za pomocą dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych.

Warto pamiętać, że antykoncepcja hormonalna jest przepisywana w Polsce na receptę.

Kiedy należy stosować metodę Yuzpe?

Bardzo ważne jest, żeby pamiętać, iż metoda Yuzpego to forma antykoncepcji awaryjnej. Antykoncepcja postkoitalna (awaryjna) to środki antykoncepcyjne przyjmowane przez kobietę po odbyciu ryzykownego stosunku płciowego w celu uniknięcia zajścia w nieplanowaną ciążę. O ryzykownym stosunku możemy mówić w przypadku kontaktu płciowego, w którym mamy do czynienia z pękniętą prezerwatywą bądź z pominięciem codziennej dawki hormonów.

W owych wyjątkowych sytuacjach należy skonsultować się z lekarzem, aby wybrał on najlepszy dla nas sposób poradzenia sobie w tych okolicznościach.

Pomimo iż najczęstszą praktyką w obawie przed niechcianą ciążą jest sięgnięcie po bardziej skuteczne i o mniejszym ryzyku wystąpienia skutków ubocznych tabletki "dzień po", to sporo kobiet będących użytkowniczkami dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnej decyduje się na zastosowanie metody Yuzpe. Warto natomiast pamiętać, że użycie tabletek antykoncepcyjnych w sposób, który odbiega od normy, stanowi ryzyko dla naszego zdrowia.

Jak stosować metodę Yuzpe?

W praktyce metoda Yuzpe wymaga od kobiety przyjęcia 2 lub 4 dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych (dawka zależy od indywidualnej sytuacji danej osoby i powinna być skonsultowana z lekarzem przed skorzystaniem z metody Yuzpe) oraz przyjęcia następnych 2 lub 4 dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych w odstępie 12 godzin. Owe dwie dawki tabletek powinny być zażyte w przeciągu 72 godzin od awaryjnego stosunku płciowego.

Zaleca się możliwie jak najszybsze dostarczenie dwóch dawek tabletek do organizmu po odbyciu niezabezpieczonego stosunku (z zachowaniem 12 godzin odstępu między dawkami tabletek).

Należy pamiętać, że metodę Yuzpego bądź inną antykoncepcję awaryjną powinniśmy stosować jednorazowo przy konkretnej awaryjnej sytuacji, a nie jako stałą metodę antykoncepcji.

Jaki jest mechanizm działania metody Yuzpe?

W zależności od faz cyklu, działanie metody Yuzpe będzie nieco się różnić. Zależy od tego, czy niezabezpieczony stosunek miał miejsce przed wystąpieniem owulacji czy po niej.

Jeśli do awaryjnej sytuacji doszło przed owulacją, to zwiększona dawka hormonów może zahamować owulację (czyli wypuszczenie komórki jajowej z jajnika do jajowodu) poprzez wpływ na błonę śluzową macicy. W ten sposób zwiększona dawka hormonów utrudnia zagnieżdżenie się zarodka.

Natomiast jeżeli niezabezpieczony stosunek miał miejsce po jajeczkowaniu, to hormony utrudniają zagnieżdżenie się zarodka m.in. poprzez zagęszczenie śluzu w drogach rodnych.

Metoda Yuzpe nie działa jak tabletki wczesnoporonne- jeśli doszło już do ciąży, to nie spowoduje ona, że cofniemy ten proces.

Jaka jest skuteczność metody Yuzpe?

Ta metoda zabezpieczenia przed niechcianą ciążą może być dla nas skuteczna niezależnie od tego, w jakiej fazie cyklu się znajdujemy.

Przy prawidłowym zastosowaniu metody uważa się, że jej skuteczność wynosi nawet około 97%, podobnie jak w przypadku skuteczności tabletek antykoncepcji awaryjnej . Aczkolwiek pewne badania potwierdzają, że owa metoda antykoncepcji ma realną skuteczność znacznie niższą od podawanej.

Jakie są działania niepożądane wynikające ze stosowania metody Yuzpe?

Niestety, przyjęcie tak dużej dawki hormonów jednorazowo może być dla nas negatywnie odczuwalne.

Metoda Yuzpego może powodować wiele działań niepożądanych znacznie gorszych od tych, które może wywoływać przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych w regularnych dawkach. Podobne są one do tych, które pojawiają się po przedawkowaniu tabletek antykoncepcyjnych. Owe skutki uboczne mogą obejmować:

• nudności,

• mdłości,

• bóle (podobne do tych jak przy okresie),

• osłabienie,

• nieplanowane krwawienia ,

• zaburzenia miesiączkowania oraz cyklu miesięcznego,

• plamienia acykliczne,

• ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych,

• ryzyko udaru,

• złe samopoczucie spowodowane przez zmiany hormonalne (burzę hormonalną) w organizmie,

• dosyć groźne problemy z ciśnieniem tętniczym,

• problemy z libido w następnych cyklach miesięcznych.

W przypadku zauważenia wymienionych nieprawidłowości należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Konieczne jest to zwłaszcza wtedy, gdy wymioty wystąpią do 2-3 godzin po zastosowaniu, czyli jednocześnie po tym, jak nie zdążyła ona tak naprawdę zadziałać, co może znacznie obniżyć skuteczność tej metody antykoncepcji awaryjnej. Ponowne przyjęcie takiej dawki hormonów może być nie tylko nieskuteczne, ale także groźne dla zdrowia kobiety.

Metoda Yuzpe może być niebezpieczna, dlatego w sytuacji awaryjnej należy zawsze konsultować się z lekarzem.

Podsumowanie

Metoda Yuzpe to forma antykoncepcji awaryjnej, podczas której przyjmujemy dwie zwiększone dawki hormonów w odstępie 12 godzin w przeciągu 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku płciowego w celu uniknięcia niechcianej ciąży. Polega ona na zażyciu 2 lub 4 dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych oraz powtórzeniu przyjęcia identycznej dawki tabletek po upłynięciu 12 godzin.

Uważa się, że metoda Yuzpego jest formą antykoncepcji awaryjnej o wysokiej skuteczności. Jednakże należy pamiętać, że liczne są skutki uboczne wynikające z jej stosowania.

Decyzję o zastosowaniu tej metody antykoncepcji oraz o dawce dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych, kobiety powinny pozostawić lekarzowi i przed przystąpieniem do jej stosowania skontaktować się z nim.

Bibliografia

"Metoda Yuzpe - antykoncepcja awaryjna"; [dostęp online sierpnia 2023], dostępny w internecie:

https://www.poradnikzdrowie.pl/seks/antykoncepcja/metoda-yuzpe-antykoncepcja-awaryjna-aa-ZZaD-ffg3-UVUi.html

"Tabletka dzień po - czy jest bezpieczna? Kto może wypisać receptę?"; [dostęp online sierpnia 2023], dostępny w internecie:

https://www.medme.pl/artykuly/tabletka-po-jak-zapobiec-ciazy-po-stosunku,66933.html

"Tabletka „dzień po” – czym jest antykoncepcja awaryjna?"; [dostęp online sierpnia 2023], dostępny w internecie:

https://www.doz.pl/czytelnia/a17236-Tabletka_dzien_po__czym_jest_antykoncepcja_awaryjna

"Metoda antykoncepcyjna Yuzpe - antykoncepcja po"; [dostęp online sierpnia 2023], dostępny w internecie:

https://dimedic.eu/pl/wiedza/metoda-antykoncepcyjna-yuzpe-antykoncepcja-po