Opublikowano 24.11.2023
Depresja maniakalna jest całkowitym przeciwieństwem powszechnie znanego obrazu depresji. W jej przebiegu pojawia się mania, która manifestuje się jako wzmożone pobudzenie, nadmierna ruchliwość, natłok myśli i inne symptomy, które w znaczący sposób różnią się od uczucia przygnębienia, smutku i odosobnienia towarzyszących depresji.
Depresja maniakalna, związana z chorobą afektywną dwubiegunową, jest ciężkim zaburzeniem psychicznym. Występują okresy okresy depresji (przygnębienia) i pobudzenia, często z podwyższonym nastrojem, w postaci manii lub hipomanii. Osoby chore często obrazują swoje wahania nastroju jako "dołki" i "górki" układające się w sinusoidę.
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe często jest związane z jednoczesnym występowaniem kilku chorób psychicznych. Może to stanowić wyzwanie w procesie diagnostycznym, ponieważ pacjenci zgłaszają się do psychiatry z objawami różnych zaburzeń, niewskazujących bezpośrednio na depresję maniakalną.
Zdarza się również, że podczas farmakoterapii epizodu depresji lub zaburzeń lękowych (lekami przeciwdepresyjnymi) może wystąpić epizod maniakalny lub hipomaniakalny. Leki antydepresyjne mogą być w tym wypadku czynnikiem wyzwalającym.
Choroba afektywna dwubiegunowa może być związana z wyższym poziomem kreatywności u pacjentów, ale równocześnie może prowadzić do problemów, takich jak uzależnienia i ryzykowne zachowania. Obserwuje się różne scenariusze rozwoju tej choroby.
Często dominują epizody depresyjne, podczas gdy stany hipomanii i manii bywają przejściowe oraz trudne do zdiagnozowania. Przebieg od pierwszych objawów choroby do właściwego zdiagnozowania i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia często jest długi, może minąć nawet kilkanaście lat, zanim to nastąpi.
Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Do rozpoznania depresji maniakalnej niezbędne jest wystąpienie w przeszłości (co najmniej) jednego epizodu zaburzenia nastroju (co najmniej jednej manii lub hipomanii).
Mania to stan charakteryzujący się zwiększonym pobudzeniem psychoruchowym, podniesionym, gniewnym lub drażliwym nastrojem, a także możliwością wystąpienia objawów psychotycznych, takich jak przyspieszona mowa z rozkojarzeniem, gonitwa myśli i w skrajnych przypadkach - stan nazywany szałem maniakalnym.
Pierwszy epizod manii, zwłaszcza jeśli łączy się z objawami psychotycznymi i wystąpi u osoby młodej, może być mylnie zdiagnozowany jako pierwszy epizod psychozy schizofrenicznej. W takich momentach pacjenci są często nadmiernie pobudzeni, skłonni do konfliktów z innymi, szczególnie z najbliższymi, i wykazują przekonanie, że "wszystko wiedzą najlepiej".
Potrafią działać w sposób zorganizowany i efektywny. Trwa to zazwyczaj przez krótki czas, ponieważ szybko pojawiają się poważne problemy życiowe. Te problemy mogą obejmować utratę znaczącej ilości pieniędzy na niefortunnych inwestycjach, nadmierne i niekontrolowane wydawanie oszczędności, uzależnienie od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, kłopoty związane z ryzykownymi zachowaniami seksualnymi, agresją czy też incydentami prawno-karnymi.
Często podczas stanu manii pojawiają się również objawy psychotyczne w postaci urojeń wielkościowych. Pacjent jest wówczas głęboko przekonany o posiadaniu nadzwyczajnych zdolności, mocy lub specjalnej relacji z Bogiem.
W hipomanii nasilenie objawów jest mniejsze niż w manii. Objawy choroby trwają krócej, przez co są trudniejsze do rozpoznania.
Depresja maniakalna ma cechy typowe dla epizodu depresyjnego, podobnie jak depresja jednobiegunowa. Odznacza się jednak pewnymi charakterystycznymi właściwościami, które wskazują na chorobę afektywną dwubiegunową.
Te cechy to: często nawracające epizody depresyjne, lekooporność przy leczeniu przeciwdepresyjnym, cechy psychozy, poważne próby samobójcze, drażliwość, nadmierna senność, młody wiek wystąpienia pierwszego epizodu, szybko narastające objawy depresji, szybkie ustępowanie objawów depresji, wywiad rodzinny w kierunku depresji maniakalnej lub samobójstwa dokonanego.
Depresja maniakalna ma podłoże genetyczne. Zgodność zachorowania wśród bliźniąt monozygotycznych wynosi od 60 do 80%.
W przypadku pacjentów cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową można zauważyć również modyfikacje w strukturze i działaniu ich mózgów, co sugeruje istnienie procesu rozwojowego lub degeneracyjnego jako potencjalnej przyczyny choroby.
Te zmiany są mniej wyraźne w porównaniu do tych obserwowanych w przypadku schizofrenii i koncentrują się głównie na obszarach odpowiedzialnych za przetwarzanie oraz regulację emocji.
W trakcie przebiegu choroby, zaobserwowano także nieprawidłowości w działaniu układów przekaźnictwa nerwowego, takich jak układ dopaminergiczny, noradrenergiczny oraz glutaminergiczny. Ponadto zauważono także objawy wskazujące na występowanie stresu oksydacyjnego, zaburzeń funkcjonowania mitochondriów oraz procesów zapalnych o charakterze ogólnoustrojowym.
Pierwszy epizod manii może mieć swoje źródło w ważnym lub stresującym wydarzeniu życiowym. Istnieje również ryzyko, że epizod maniakalny może wystąpić w okresie po porodzie, co może sygnalizować początek choroby afektywnej dwubiegunowej.
Zmiany anatomiczne i czynnościowe w mózgach pacjentów z depresją maniakalną:
kora czołowa: mniejsza objętość, niższa aktywacja;
ciało migdałowate, hipokamp: zmiany objętości, częściej zmniejszenie, zwiększona aktywacja;
przednia kora zakrętu obręczy: zmniejszenie aktywacji.
Na leczenie depresji maniakalnej składają się - terapia depresji, manii lub hipomanii, epizodów mieszanych i zapobieganie nawrotom.
W celu uniknięcia nawrotów stosuje się leki o działaniu stabilizującym nastrój, znane również jako stabilizatory nastroju. Leki dostępne są wyłącznie na receptę (recepta online).
Przyjmuje się, że niektóre z tych leków zmniejszają skłonność pacjenta do zmian między depresją a stanem eutymii (stabilności), podczas gdy inne działają w przeciwnym kierunku - stabilizując pacjenta między stanem manii a eutymią lub też wykazują równoważne działanie.
Terapia depresji maniakalnej jest odmienna niż depresji jednobiegunowej, dlatego kluczowe jest dokładne postawienie diagnozy. W trakcie leczenia konieczne jest przestrzeganie kilku zasad.
Należy unikać stosowania leków przeciwdepresyjnych.
Jeśli to konieczne, leki przeciwdepresyjne powinny być stosowane w połączeniu ze stabilizatorem nastroju.
W przypadku stosowania leków przeciwdepresyjnych stosujemy dawki takie jak w leczeniu depresji.
W przypadku ciężkiego epizodu depresji wskazane jest stosowanie terapii elektrowstrząsowej.
Stabilizatory nastroju należy włączyć jak najwcześniej z uwagi na planowanie profilaktyki nawrotów.
Podobnie jak w przypadku depresji jednobiegunowej, u pacjentów z ciężką depresją maniakalną, szczególnie jeśli występują objawy psychotyczne i ryzyko popełnienia samobójstwa jest duże, stosuje się leczenie za pomocą terapii elektrowstrząsowej.
W wyjątkowych przypadkach ciężkiej manii, niereagującej na farmakoterapię, również można zastosować tę metodę leczenia.
Pacjenci z depresją maniakalną wykazują małą chęć współpracy z lekarzem, szczególnie w stanach manii lub hipomanii. Wskazana jest w tych przypadkach intensywna psychoedukacja na temat etiologii choroby, jej objawów, przebiegu i konieczności leczenia farmakologicznego.
Istnieją programy psychoedukacji stworzone specjalnie dla pacjentów z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym, skupione głównie na poprawie współpracy i uświadomieniu pacjentom konieczności farmakoterapii, a także nastawione na terapię zaburzeń współtowarzyszących (uzależnień, zaburzeń osobowości, na profilaktykę samobójstw).
Psychoterapia indywidualna, grupowa i rodzinna jest również pomocna, ale należy prowadzić ją umiejętnie, pamiętając o charakterystyce choroby.
Psychiatria. P. Gałecki A. Szulc, Wyd 1. Edra Urban&Partner, Wrocław 2018
W dzisiejszych czasach coraz częściej diagnozowane są różnego rodzaju zaburzenia psychiczne, co skłania do zgłębiania ich natury i dążenia do ich właściwego rozumienia. Wiele osób używa terminów "depresja" i "stany depresyjne" zamiennie, jednak istnieje pomiędzy nimi subtelna, ale istotna dla postępowania terapeutycznego różnica. Na czym polega? Wyjaśnimy to w tym artykule.
Artykuł
Pramolan jest jednoskładnikowym, doustnym lekiem uspokajającym, przeciwlękowym i poprawiającym nastrój. Substancja czynna leku zawarta w preparacie Pramolan to dichlorowodorek opipramolu w dawce 50 mg.
Charakterystyka produktów leczniczych
Choroba afektywna jednobiegunowa, znana również jako zaburzenie depresyjne nawracające, to zaburzenie nastroju charakteryzujące się nawracającymi okresami depresji. W przeciwieństwie do choroby afektywnej dwubiegunowej, osoby cierpiące na tę dolegliwość nie doświadczają epizodów maniakalnych ani hipomaniakalnych.
Artykuł