Opublikowano 24.11.2023
Depresja, najczęściej występujące zaburzenie psychiczne, od lat stanowi wyzwanie dla globalnego systemu opieki zdrowotnej. Szacuje się, że cierpi na nią 5% osób dorosłych na całym świecie.
Zaburzenia depresyjne wpływają negatywnie na samopoczucie, sposób myślenia i zachowanie. Znajdują się pośród 20 najważniejszych przyczyn niepełnosprawności na świecie. U której płci depresja występuje częściej? Czy Polacy chorują częściej niż przedstawiciele innych narodów?
Depresja należy do tzw. zaburzeń afektywnych, czyli zaburzeń nastroju. Najważniejszymi objawami epizodu depresyjnego są obniżenie nastroju, utrata zainteresowań i zdolności odczuwania przyjemności (anhedonia), brak energii i uczucie zmęczenia.
W przebiegu depresji mogą wystąpić także zaburzenia apetytu i snu, obniżone poczucie własnej wartości, nieuzasadnione poczucie winy, przyspieszenie lub spowolnienie psychoruchowe, zaburzenie koncentracji uwagi, nawracające myśli o śmierci i myśli samobójcze.
Przyczyny depresji są różne. Rolę odgrywają czynniki biologiczne (przyczyny genetyczne, zmiany ilości neuroprzekaźników w mózgu, uzależnienia, choroby somatyczne, czyli dotyczące ciała ludzkiego), psychologiczne (traumatyczne wydarzenia, problematyczne relacje z innymi osobami), społeczne i kulturowe (np. samotność, sytuacja zawodowa oraz materialna).
W leczeniu depresji stosuje się zarówno metody farmakologiczne (leki najczęściej z grupy SSRI), jak i metody niefarmakologiczne – np. psychoterapię. Zaburzenia psychiczne, w tym depresyjne, diagnozuje oraz leczy przede wszystkim lekarz psychiatra. Leki dostępne są na receptę (recepta online).
Psycholodzy i psychoterapeuci również pełnią istotną rolę w procesie leczniczym, zarówno ambulatoryjnym jak i szpitalnym.
Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja dotyka 3,8% populacji, w tym 5% osób dorosłych – 4% mężczyzn i 6% kobiet – i aż 5,7% osób powyżej 60. roku życia. Na depresję choruje 280 mln ludzi na świecie. Dwa razy częściej dotyczy ona kobiet niż mężczyzn, a na depresję poporodową zapada 10% matek.
Depresja jest jedną z głównych przyczyn samobójstw, a każdego roku ponad 700 tys. ludzi umiera w jego wyniku. Prób samobójczych może być nawet około 20 razy więcej. Samobójstwo jest czwartą, najczęstszą przyczyną śmierci wśród osób między 15. a 29. rokiem życia.
Badanie The National Comorbidity Survey Replication, przeprowadzone w USA w latach 2001-2003, wykazało występowanie zaburzeń nastroju w ciągu całego życia na poziomie 20,8% w badanej grupie 9 282 dorosłych osób.
Z badań przeprowadzonych w Europie (ESEMeD w 2004 i 2010 roku) wynika, że zaburzenia nastroju występowały u 10,6% do 14% badanej populacji w całym życiu.
Jedynie około 25% osób z depresją w krajach o niskim i średnim dochodzie ma dostęp do odpowiedniej opieki zdrowotnej oraz terapii.
W 2020 roku Narodowy Fundusz Zdrowia opublikował raport dotyczący epidemiologii depresji w Polsce. Został on zaktualizowany trzy lata później i obejmuje lata 2013-2021.
Szacunkowo w Polsce na depresję choruje ok. 1,2 mln osób. Odsetek osób z rozpoznaniem depresji w naszym kraju w 2019 roku wynosił 2,8% – 3,2% kobiet i 2,4% mężczyzn – i był poniżej średniej dla państw Unii Europejskiej, która wynosiła 4,4%.
Nie jest to jednak równoznaczne, z tym że depresja dotyka Polaków w mniejszym stopniu niż innych Europejczyków.
Może to wynikać z faktu, że w krajach o większej świadomości problemów zaburzeń psychicznych, mniejszej stygmatyzacji i lepszym dostępie do opieki psychiatrycznej, chorzy są szybciej diagnozowani oraz bardziej skłonni sami zgłosić się po pomoc.
W 2021 roku udzielono świadczeń zdrowotnych ponad 680 tys. osób z głównym lub współistniejącym rozpoznaniem depresji. Wśród nich 73,3% stanowiły kobiety, a pod względem wieku najliczniejszą grupę stanowili pacjenci mający 65-74 lata. Świadczeń najczęściej udzielano w podstawowej opiece zdrowotnej i poradniach psychiatrycznych.
Rośnie liczba osób kupujących refundowane leki przeciwdepresyjne: w 2021 roku wynosiła ona 1,5 mln i była o 59% wyższa niż w 2013 roku. Obserwuje się także stały wzrost liczby recept na leki przeciwdepresyjne dla pacjentów z rozpoznaną depresją wystawianych w podstawowej opiece zdrowotnej – w 2021 roku wyniosła o 443,5% więcej niż w 2013 roku. Ten wzrost dotyczy także recept dla młodych ludzi, poniżej 18. roku życia.
Depresja może być przyczyną niezdolności do pracy. W 2018 roku wystawiono 300 tys. zwolnień z powodu depresji, średnia długość zwolnienia wynosiła 19 dni. Te wartości pozostawały na podobnym poziomie w latach 2013-2018.
Statystyki dotyczące samobójstw w Polsce udostępnia Komenda Główna Policji. W 2022 roku odnotowano 14 520 zamachów samobójczych, spośród których 5 108 zakończyło się zgonem.
Większość zmarłych (4 261 osób) stanowili mężczyźni. Prób samobójczych (czyli zamachów niezakończonych zgonem) podjęto 9 142, w tym 5 120 przez mężczyzn, a 4 292 przez kobiety.
Zwraca uwagę fakt, że coraz więcej prób samobójczych dotyczy dzieci i młodzieży, zwłaszcza w grupie 13-18 lat, w której zamachów samobójczych w 2022 roku było aż 2008, a 150 miało skutek śmiertelny.
Jeśli podejrzewasz u siebie depresję, skontaktuj się z lekarzem. Na wizytę u psychiatry nie potrzebujesz skierowania. Możesz skorzystać też z pomocy dostępnej przez telefon:
Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji (środa, czwartek 17:00-19:00) tel. 22 594 91 00, koszt zgodnie ze stawką operatora,
Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym (poniedziałek-piątek, 14:00-22:00) tel. 116 123, bezpłatny,
Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży (czynny 24 h) tel. 116 111.
Światowa Organizacja Zdrowia, Fact sheet on depression, dostępny w internecie [dostęp 14.10.2023] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression
NFZ o zdrowiu. Depresja – Raport Narodowego Funduszu Zdrowia (aktualizacja 2023 r.), dostępny w internecie [dostęp 14.10.2023] https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/zdrowe-dane/raporty/nfz-o-zdrowiu-depresja
Andrzej Kokoszka Zaburzenia depresyjne, artykuł dostępny w internecie [dostęp 28.09.2023] https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.21.3.
Zamachy samobójcze od 2017 roku, statystyka Policji dostępna w internecie [dostęp 16.10.2023] https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/zamachy-samobojcze/63803,Zamachy-samobojcze-od-2017-roku.html
Ciąża stanowi szczególny okres w życiu kobiety, który wiąże się z wieloma zmianami hormonalnymi dziejącymi się w organizmie przyszłej matki. Dodatkowo, oczekiwanie na przyjście na świat nowego członka rodziny może zwiększać poziom stresu związanego z adaptacją do nadchodzącej roli.Ciężarne kobiety są bardziej podatne na wystąpienie zaburzeń depresyjnych, zwłaszcza gdy wcześniej miały stwierdzoną depresję.Istotne jest, aby niezwłocznie szukać wsparcia medycznego po dostrzeżeniu symptomów depresyjnych, gdyż nieleczona depresja w okresie ciąży może prowadzić do bardziej poważnych konsekwencji i utrzymywać się nawet po narodzinach dziecka.
Artykuł
Depresja maniakalna jest całkowitym przeciwieństwem powszechnie znanego obrazu depresji. W jej przebiegu pojawia się mania, która manifestuje się jako wzmożone pobudzenie, nadmierna ruchliwość, natłok myśli i inne symptomy, które w znaczący sposób różnią się od uczucia przygnębienia, smutku i odosobnienia towarzyszących depresji.
Artykuł
Zaburzenia nerwicowe (lękowe) to grupa zaburzeń zdrowia psychicznego, charakteryzująca się obecnością silnego lęku. Pacjent odczuwa irracjonalny niepokój w sytuacji, gdy nic mu nie grozi.
Artykuł