Jakie są przyczyny powstawania kaca?
Nieprzyjemne odczucia po przyjęciu zbyt dużej ilości alkoholu etylowego zaczynają ujawniać się, kiedy stężenie alkoholu we krwi zbliża się do zera.
Jak objawia się kac?
Najczęstszymi symptomami kaca są: uczucie pragnienia, suchość w jamie ustnej, osłabienie, ból i zawroty głowy, zaburzenia nastroju i zachowania, uczucie rozbicia, drżenie rąk, tachykardia (zbyt szybka akcja serca) i kołatanie serca, nadwrażliwość na światło i dźwięk, zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka) .
Mogą wystąpić także zaburzenia snu, zaburzenia funkcji poznawczych (np. pamięci czy uwagi) i osłabienie zdolności psychomotorycznych.
Czy kac to to samo, co zatrucie alkoholowe?
Objawów kaca nie należy mylić z objawami zatrucia alkoholem etylowym, które może być stanem zagrożenia życia.
Jeśli po spożyciu alkoholu wystąpią symptomy takie jak: silne wymioty, splątanie i zaburzenia świadomości, drgawki, zmniejszenie napięcia mięśniowego, zaburzenia oddechu, sinica, hipotermia, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Czynniki ryzyka wystąpienia kaca
Na wystąpienie objawów kaca bardziej narażone są kobiety ze względu na mniejszą zawartość wody w organizmie, mniejszą masę ciała oraz mniejsze tempo metabolizmu alkoholu.
Wystąpieniu kaca sprzyja także starszy wiek i pochodzenie azjatyckie.
Większe nasilenie kaca obserwuje się przy jednoczesnym stosowaniu alkoholu i nikotyny, ponieważ obie te substancje działają neurotoksycznie. Papierosy zaburzają proces oddychania wewnątrzkomórkowego, co powoduje jeszcze większe zakwaszenie organizmu i utrudnia detoksykację.
"Syndrom dnia następnego" jest bardziej prawdopodobny przy piciu trunków o nasyconym kolorze i bogatym smaku, przy mieszaniu różnych rodzajów alkoholi i napojów (szczególnie gazowanych) oraz przy spożywaniu alkoholu na czczo.
Obalono natomiast tezę mówiącą, że mocniejszy alkohol spożyty przed słabszym chroni przed wystąpieniem kaca. Nie jest ważna kolejność przyjmowanych trunków, a ich ilość i indywidualna zdolność do metabolizowania.
Skąd wynikają objawy kaca?
Nie jest jasno wyjaśnione, dlaczego po zmetabolizowaniu alkoholu przez organizm zaczynają pojawiać się przykre objawy. Jedna z teorii mówi, że przyczyną jest toksyczny wpływ metabolitów alkoholu etylowego, przede wszystkim aldehydu octowego.
Blokada enzymu usuwającego aldehyd z organizmu - dehydrogenazy aldehydowej, znacznie zwiększa nasilenie objawów "choroby dnia następnego". Jest to szczególnie widoczne wśród Japończyków, u których częściej niż u innych nacji występuje mniej aktywna izoforma tego enzymu. Stężenie aldehydu octowego po spożyciu takiej samej ilości alkoholu jak przedstawiciel innego kraju, jest u nich 10-20 razy większe. Skutkuje to zespołem nietolerancji alkoholu objawiającym się m.in. zaczerwieniem twarzy, tachykardią, niedociśnieniem, wymiotami, zmiennością nastroju i sennością.
W farmakologii wykorzystano efekt blokowania dehydrogenazy aldehydowej do leczenia uzależnienia od alkoholu. Lek Disulfiram powoduje, że po spożyciu nawet niewielkiej ilości alkoholu pojawiają się silne objawy kaca, które mają zniechęcić do dalszego spożywania trunku.
Kac spowodowany może być także szkodliwym wpływem zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej na komórki mózgu i innych narządów.
Kolejna teoria głosi, że za powstanie kaca odpowiedzialne są domieszki innych substancji zawartych w alkoholu np. metanolu, glikolu, acetonu lub tanin. Im większe nasycenie barwy i bardziej wyrazisty smak alkoholu, tym większa częstotliwość i nasilenie objawów kaca.
Dlatego mniejsze ryzyko wystąpienia objawów następuje po spożyciu napojów powstałych na bazie alkoholu rektyfikowanego (czysta wódka) niż po spożyciu piwa, wina lub wódek gatunkowych (rum, gin, brandy, whisky).
Według teorii Piliniusza kac może być spowodowany stresem oksydacyjnym. W wyniku metabolizmu alkoholu powstaje zbyt dużo wolnych rodników, które usuwane są z organizmu w sposób niewystarczający. Glutation - jeden z najważniejszych antyoksydantów zużywany jest przez organizm zbyt szybko, a do odbudowy jego zapasów potrzebne są większe niż standardowe ilości aminokwasów, przede wszystkim L-cysteiny.
Cysteina zawarta jest m.in. w pierwszym leku na kaca, wynalezionym 20 wieków temu - sowich jajach.