Opublikowano 06.01.2022
Kac jest to złe samopoczucie pojawiające się w ciągu kilku godzin po spożyciu alkoholu. Nie jest groźny, jednak może zepsuć wrażenie po niejednym udanym przyjęciu. Jak się przed nim uchronić? Jak walczyć z kacem następnego dnia? Istnieją proste sposoby, które warto zastosować zarówno przed, w trakcie jak i po imprezie.
Nieprzyjemne odczucia po przyjęciu zbyt dużej ilości alkoholu etylowego zaczynają ujawniać się, kiedy stężenie alkoholu we krwi zbliża się do zera.
Najczęstszymi symptomami kaca są: uczucie pragnienia, suchość w jamie ustnej, osłabienie, ból i zawroty głowy, zaburzenia nastroju i zachowania, uczucie rozbicia, drżenie rąk, tachykardia (zbyt szybka akcja serca) i kołatanie serca, nadwrażliwość na światło i dźwięk, zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka) .
Mogą wystąpić także zaburzenia snu, zaburzenia funkcji poznawczych (np. pamięci czy uwagi) i osłabienie zdolności psychomotorycznych.
Objawów kaca nie należy mylić z objawami zatrucia alkoholem etylowym, które może być stanem zagrożenia życia.
Jeśli po spożyciu alkoholu wystąpią symptomy takie jak: silne wymioty, splątanie i zaburzenia świadomości, drgawki, zmniejszenie napięcia mięśniowego, zaburzenia oddechu, sinica, hipotermia, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Na wystąpienie objawów kaca bardziej narażone są kobiety ze względu na mniejszą zawartość wody w organizmie, mniejszą masę ciała oraz mniejsze tempo metabolizmu alkoholu.
Wystąpieniu kaca sprzyja także starszy wiek i pochodzenie azjatyckie.
Większe nasilenie kaca obserwuje się przy jednoczesnym stosowaniu alkoholu i nikotyny, ponieważ obie te substancje działają neurotoksycznie. Papierosy zaburzają proces oddychania wewnątrzkomórkowego, co powoduje jeszcze większe zakwaszenie organizmu i utrudnia detoksykację.
"Syndrom dnia następnego" jest bardziej prawdopodobny przy piciu trunków o nasyconym kolorze i bogatym smaku, przy mieszaniu różnych rodzajów alkoholi i napojów (szczególnie gazowanych) oraz przy spożywaniu alkoholu na czczo.
Obalono natomiast tezę mówiącą, że mocniejszy alkohol spożyty przed słabszym chroni przed wystąpieniem kaca. Nie jest ważna kolejność przyjmowanych trunków, a ich ilość i indywidualna zdolność do metabolizowania.
Nie jest jasno wyjaśnione, dlaczego po zmetabolizowaniu alkoholu przez organizm zaczynają pojawiać się przykre objawy. Jedna z teorii mówi, że przyczyną jest toksyczny wpływ metabolitów alkoholu etylowego, przede wszystkim aldehydu octowego.
Blokada enzymu usuwającego aldehyd z organizmu - dehydrogenazy aldehydowej, znacznie zwiększa nasilenie objawów "choroby dnia następnego". Jest to szczególnie widoczne wśród Japończyków, u których częściej niż u innych nacji występuje mniej aktywna izoforma tego enzymu. Stężenie aldehydu octowego po spożyciu takiej samej ilości alkoholu jak przedstawiciel innego kraju, jest u nich 10-20 razy większe. Skutkuje to zespołem nietolerancji alkoholu objawiającym się m.in. zaczerwieniem twarzy, tachykardią, niedociśnieniem, wymiotami, zmiennością nastroju i sennością.
W farmakologii wykorzystano efekt blokowania dehydrogenazy aldehydowej do leczenia uzależnienia od alkoholu. Lek Disulfiram powoduje, że po spożyciu nawet niewielkiej ilości alkoholu pojawiają się silne objawy kaca, które mają zniechęcić do dalszego spożywania trunku.
Kac spowodowany może być także szkodliwym wpływem zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej na komórki mózgu i innych narządów.
Kolejna teoria głosi, że za powstanie kaca odpowiedzialne są domieszki innych substancji zawartych w alkoholu np. metanolu, glikolu, acetonu lub tanin. Im większe nasycenie barwy i bardziej wyrazisty smak alkoholu, tym większa częstotliwość i nasilenie objawów kaca.
Dlatego mniejsze ryzyko wystąpienia objawów następuje po spożyciu napojów powstałych na bazie alkoholu rektyfikowanego (czysta wódka) niż po spożyciu piwa, wina lub wódek gatunkowych (rum, gin, brandy, whisky).
Według teorii Piliniusza kac może być spowodowany stresem oksydacyjnym. W wyniku metabolizmu alkoholu powstaje zbyt dużo wolnych rodników, które usuwane są z organizmu w sposób niewystarczający. Glutation - jeden z najważniejszych antyoksydantów zużywany jest przez organizm zbyt szybko, a do odbudowy jego zapasów potrzebne są większe niż standardowe ilości aminokwasów, przede wszystkim L-cysteiny.
Cysteina zawarta jest m.in. w pierwszym leku na kaca, wynalezionym 20 wieków temu - sowich jajach.
Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Jedną z przyczyn wystąpienia objawów po spożyciu nadmiernej ilości alkoholu jest zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej.
Alkohol hamuje działanie hormonu antydiuretycznego - wazopresyny, co powoduje, że produkowana jest większa niż standardowo ilość moczu. Skutkuje to odwodnieniem komórek, co objawia się nasilonym uczuciem pragnienia, suchością w jamie ustnej, bólem i zawrotami głowy oraz osłabieniem.
Wielomocz sprzyja także usuwaniu nadmiernych ilości elektrolitów. Niedobór potasu, sodu, wapnia, fosforanów i magnezu objawia się drżeniem, skurczami i bólami mięśni, obrzękami, osłabieniem, pogorszeniem samopoczucia, zaburzeniami rytmu i kołataniem serca.
Na zaburzenia wodno-elektrolitowe wpływ mają także zwiększona potliwość i wymioty, które mogą wystąpić po spożyciu alkoholu.
Spożywanie alkoholu powoduje zaburzenie gospodarki węglowodanowej.
W normalnych warunkach przy zbyt małym stężeniu glukozy we krwi, trzustka wydziela glukagon, co stymuluje wątrobę do uwolnienia zapasów glukozy i wyrównania glikemii.
Jeśli jednak w krwioobiegu obecny jest alkohol, wątroba w pierwszej kolejności zajmuje się detoksykacją, a nie kontrolą glikemii. Sprzyja to wystąpieniu hipoglikemii, która objawia się drżeniem, kołataniem serca, zaburzeniami zachowania oraz zmęczeniem.
Jednymi z bardziej uciążliwych objawów kaca są zaburzenia żołądkowo-jelitowe w postaci bólów brzucha, nudności i wymiotów. Spowodowane są one podrażnieniem śluzówki żołądka i jelit, zwiększeniem wydzielania kwasu żołądkowego i enzymów trzustkowych oraz opóźnieniem opróżniania żołądkowego.
Osłabiona jest także perystaltyka, co sprzyja luźnym stolcom.
Spożywanie alkoholu sprzyja także zaburzeniom rytmu snu i czuwania. Sen jest zbyt krótki, słabej jakości, z przerwami. Osoby z "syndromem dnia poprzedniego" mogą przez to czuć się zmęczone, skołowane i niedospane.
Alkohol powoduje rozszerzenie się naczyń i tym samym zwiększa napływ krwi do konkretnych narządów.
Rozszerzenie się naczyń zlokalizowanych w skórze skutkuje zaczerwienieniem, uczuciem gorąca i zwiększoną potliwością.
Z kolei efekt rozszerzenia się naczyń mózgowych możemy obserwować jako poalkoholowy ból głowy.
Mimo iż nie wynaleziono jeszcze środka, który ze stuprocentową skutecznością zapobiegałby wystąpieniu kaca, istnieją sposoby, które czynią objawy "syndromu dnia poprzedniego" mniej dokuczliwymi.
Przede wszystkim należy zachować umiar, gdyż duże dawki alkoholu, pite z wysoką częstotliwością, zwiększają ryzyko wystąpienia kaca.
Jeśli impreza planowana jest z wyprzedzeniem, warto na parę dni przed rozpocząć przygotowania. Przez kilka dni można suplementować witaminę C oraz B12, by zapobiec ewentualnym niedoborom, które sprzyjają powstawaniu kaca.
Przed rozpoczęciem spożywania alkoholu należy być wyspanym i wypoczętym. Powinno się zjeść spory posiłek, najlepiej tłuszczowy, gdyż picie na pusty żołądek powoduje szybsze wchłanianie alkoholu.
Istnieje także teoria mówiąca, że przyjęcie węgla aktywowanego przed spożyciem alkoholu absorbuje szkodliwe metabolity etanolu.
Podczas przyjęcia nie zaleca się spożywania dużej ilości słonych przekąsek, gdyż działają drażniąco na żołądek. Zamiast tego warto sięgnąć po konkretne, najlepiej ciepłe posiłki, zmniejszając tym samym ryzyko hipoglikemii oraz spowalniając tempo wchłaniania alkoholu.
Ważne jest, by pamiętać o piciu dużych ilości niegazowanej wody mineralnej. Zapobiega to odwodnieniu, które jest główną przyczyną wystąpienia objawów kaca.
Alkoholu nie należy także łączyć z innymi używkami np. papierosami, gdyż zaburza to proces detoksykacji etanolu.
Istnieją zasady określające, jakich trunków należy unikać oraz w jaki sposób pić, by zmniejszyć szansę na wystąpienie przykrych objawów dnia następnego.
Kolejne porcje alkoholu powinno się wypijać w odstępach co najmniej dwudziestominutowych, gdyż tyle czasu potrzeba, aby alkohol wchłonął się do krwioobiegu. Nie powinno się przetrzymywać trunku w jamie ustnej ani pić przez słomkę, ponieważ to zwiększa tempo wchłaniania alkoholu.
By zapobiec zaburzeniom żołądkowo-jelitowym, powinno się unikać mieszania alkoholi oraz spożywania kolorowych napojów gazowanych. Im mniejsza zawartość dodatkowych substancji w alkoholu m.in. metanolu, tym mniejsza szansa na wystąpienie kaca. Z tego powodu zaleca się sięganie po trunki o mniejszym nasyceniu koloru np. po wódkę zamiast whisky.
Istnieją także farmakologiczne sposoby przeciwdziałające występowaniu przykrych objawów poalkoholowych. Można stosować preparaty zawierające kwas bursztynowy lub fumarowy, które przyspieszają cykl enzymatycznej przemiany aldehydu octowego.
Lekami można także wspomagać proces antyoksydacji. Zaleca się przyjmowanie witaminy C jako przeciwutleniacza oraz aminokwasów takich jak cysteina i glicyna jako substraty do odbudowy glutationu.
Doskonałym źródłem, który zawiera wszystkie te substancje jest np. 2KC. Przyjmuje się 2-3 tabletki przed i w trakcie spożywania alkoholu, oraz 2-3 tabletki bezpośrednio po zakończeniu.
N-acetylocysteina zawarta jest także w preparacie ACC lub Fluimucil.
Przed snem powinno się wypić szklankę wody i zostawić uchylone okno w sypialni, by zapewnić organizmowi jak najwięcej tlenu.
Zalecany jest chłodny prysznic oraz dokładne umycie zębów.
Od XI wieku do dziś istnieją zwolennicy teorii mówiącej "Czym się strułeś, tym się lecz". Teoria ta zakłada, że za objawy kaca odpowiedzialne są śladowe ilości metanolu obecne w wypitych trunkach. Jeśli wypije się kolejną porcję etanolu, który wątroba metabolizuje w sposób priorytetowy, spowolni się metabolizm metanolu i tym samym zmniejszają się objawy kaca.
Mimo iż stan po alkoholu nie zachęca do jakichkolwiek aktywności, ważne jest, by zebrać w sobie siły do dalszego funkcjonowania. Po odpowiednio długim śnie i odpoczynku powinno się wziąć prysznic, najlepiej używając zamiennie ciepłej i zimnej wody.
Jeśli po umyciu zębów wciąż utrzymuje się nieprzyjemny posmak w jamie ustnej, warto żuć listek ziela laurowego do czasu aż stanie się miękki. Powinno to zniwelować problem.
Korzystnie działa także spacer na świeżym powietrzu oraz wysiłek fizyczny o umiarkowanej intensywności. W ten sposób organizm dotleni się, a potem zostanie usuniętych więcej szkodliwych substancji. Należy jednak unikać wykonywania zbyt forsownych treningów, które mogą okazać się niebezpieczne.
Najważniejsze przy "syndromie dnia poprzedniego" jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Aby zapobiec odwodnieniu organizmu zaleca się przyjmowanie dużych ilości wody mineralnej w ciągu całego dnia, gdyż uzupełnia niedobory minerałów w organizmie, jakich potrzebujemy.
Ważne jest także uzupełnianie utraconych z moczem elektrolitów. Starym sposobem na walkę z objawami kaca jest popijanie roztworu zawierającego przegotowaną wodę, cukier, sól, sok z cytryny i imbir.
Warto dodatkowo sięgnąć po bogaty w potas sok pomidorowy, bogate w witaminę C kwaśne soki owocowe, wodę po kiszonych ogórkach lub zakwas buraczany. Alternatywą są także woda kokosowa i sok z brzozy, które zawierają dużo niezbędnych makro- i mikroelementów.
W dzisiejszych czasach dostępne też są gotowe mieszanki elektrolitowe np. Litorsal lub Orsalit mające postać granulatu lub Riposton mający formę tabletek musujących. Produkty te rozpuszcza się w 200 ml przegotowanej wody i pije się przestudzone małymi porcjami przez cały dzień.
Można także przyjąć suplementy diety w postaci tabletek do połykania lub tabletek musujących zawierające magnez, witaminę C oraz witaminy z grupy B.
Produkt 2KC Restart (oprócz elektrolitów i glukozy) zawiera także kwas bursztynowy i fumarowy, które poprzez wspomaganie rozkładu aldehydu octowego skracają czas trwania objawów kaca.
Na rynku dostępne są także kroplówki, które w swoim składzie zawierają mieszankę elektrolitową, witaminy, glukozę, leki przeciwwymiotne i przeciwbólowe.
Niezbędne przy leczeniu objawów kaca jest dostarczenie komórkom brakujących ilości glukozy. Korzystne jest spożycie dwóch łyżek miodu czy arbuza z samego rana, gdyż proste cukry są pierwszym krokiem przeciwdziałającym hipoglikemii.
Jeśli odczuwa się nudności, warto zadbać o odpowiednie odżywienie. Należy spożywać potrawy lekkostrawne, bogate w odpowiednie aminokwasy jak cysteina np. rosół z kury lub jajecznica.
Warto sięgnąć także po bogate w potas kiwi, banany, szpinak, szparagi czy pomidory. Zjedzenie zupy ogórkowej czy kwaśnego żurku zapewni odpowiednie ilości witaminy C. Płatki owsiane natomiast uzupełnią utracone witaminy z grupy B, wapń, magnez i żelazo.
Pracę wątroby wspomagają nasiona ostropestu plamistego, kurkuma oraz ekstrakt z czerwonego ryżu.
Jeśli kolejnego dnia po alkoholu najbardziej dokuczliwy okazuje się ból głowy, warto sięgnąć po farmaceutyk. Skutecznym sposobem, a jednocześnie najlepszym wyborem będzie lek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych np. ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy (aspiryna, alka-seltzer).
Nie należy sięgać po paracetamol, ponieważ lek ten działa hepatotoksycznie (może uszkodzić wątrobę), co przy już obciążonej detoksykacją etanolu wątrobie jest bardzo niebezpieczne.
By zniwelować odczuwane nudności i ból brzucha, można stosować herbatki ziołowe. Najbardziej skuteczne są napary z mięty, rumianku lub piołunu. Liście mięty pieprzowej można także żuć.
Nudności zmniejsza też imbir, dlatego warto dodać go do herbaty.
Osłonowo na żołądek można wypić rozprowadzone w wodzie nasiona siemienia lnianego.
Jeśli naturalne sposoby nie skutkują, można zastosować krople żołądkowe lub leki zawierające dimenhydrynat (aviomarin) lub ewentualnie metoklopramid. Ważne jest żeby nie przyjmować ich razem z alkoholem, gdyż mogą wzmagać hamujące działanie alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy oraz zwiększać wchłanianie etanolu.
Niektórzy pacjenci w przeszłości pilnie potrzebowali recepty lekarskiej w celu kontynuacji leczenia, ale nie mogli skontaktować się z lekarzem, który wypisałby dla nich ten dokument. Czy wiesz, że w określonych sytuacjach farmaceuta może wystawić receptę? W poniższym artykule omówimy, w jakich przypadkach oraz na jakie produkty lecznicze możesz uzyskać receptę od magistra farmacji.
Artykuł
Badanie moczu jest jednym z badań, które każdy z nas wykonywał chociaż raz w życiu. Pojawiające się w wynikach odchylenia mogą być przyczyną niepokoju. Czy obecność erytrocytów w moczu zawsze świadczy o chorobie?
Artykuł
Milurit to doustny lek zmniejszający stężenie kwasu moczowego we krwi. Stosowany jest głównie u pacjentów z dną moczanową oraz w innych stanach związanych z hiperurykemią.
Charakterystyka produktów leczniczych