Jak działają inhibitory SGLT2 w leczeniu cukrzycy i niewydolności serca?

Inhibitory SGLT2 - zastosowanie w leczeniu cukrzycy

Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) z 2021r, inhibitory SGLT2 w połączeniu z metforminą zaliczane są do leczenia pierwszego rzutu cukrzycy typu 2 u pacjentów z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym, niedokrwienną chorobą serca, niewydolnością skurczową serca lub przewlekłą chorobą nerek.

U pacjentów bez tych obciążeń inhibitory SGLT2 można dołączyć, jeśli monoterapia za pomocą metforminy nie jest wystarczająca do optymalnej kontroli cukrzycy. Inhibitory SGLT2 można zastosować również w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (w tym z insuliną) lub w monoterapii, jeśli inne preparaty są przeciwwskazane lub źle tolerowane.

Cukrzyca jest chorobą postępującą. Terapia za pomocą flozyn opóźnia moment, w którym konieczne jest rozpoczęcie insulinoterapii. Jeśli jednak pacjent stosuje już insulinę, inhibitory SGLT2 pozwalają na zredukowanie dziennego zapotrzebowania na lek.

Inhibitory SGLT2 potrafią obniżać poziom cukru we krwi niezależnie od ilości wydzielanej insuliny czy insulinowrażliwości. Z tego względu leki te można włączyć na każdym etapie choroby, nawet gdy trzustka produkuje już znikome ilości hormonu.

Inhibitory SGLT2 nie mają wpływu na proces wydzielania insuliny, dzięki temu podczas terapii obserwuje się znikome ryzyko wystąpienia hipoglikemii (zbyt niskiego poziomu glukozy we krwi).

Leczenie za pomocą inhibitorów SGLT2 nie należy do najtańszych, jednak dla pacjentów, którzy spełnią określone kryteria przewidziana jest ich refundacja.

Leki z 30% odpłatnością przeznaczone są dla osób cierpiących na cukrzycę typu 2, przed włączeniem insuliny, leczonych co najmniej dwoma doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi od co najmniej pół roku, z hemoglobiną glikowaną >8% oraz bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym w postaci: potwierdzonej choroby sercowo-naczyniowej lub uszkodzenia innych narządów objawiających się jako białkomocz, przerost lewej komory serca czy retinopatia lub obecności 3 lub więcej głównych czynników ryzyka (wiek >55 lat dla mężczyzn lub >60 lat dla kobiet, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, otyłość).

Inhibitory SGLT2 - zastosowanie w leczeniu niewydolności serca

Cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia i otyłość to główne, modyfikowalne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, przede wszystkim niewydolności serca. Inhibitory SGLT2 mają potencjał regulowania wszystkich tych nieprawidłowości, innymi słowy wykazują działanie kardioprotekcyjne.

W 2015 r. przedstawiono wyniki badania EMPA-REG OUTCOME, według których empagliflozyna ma zdolność do redukcji liczby hospitalizacji z przyczyn sercowo-naczyniowych o 35%, liczby zgonów z tej przyczyny o 38% oraz liczby zgonów z dowolnej przyczyny o 32% u pacjentów z rozpoznaną cukrzycą typu 2.

W niedawno opublikowanych badaniach DAPA-HF oraz EMPEROR-REDUCED udowodniono, że inhibitory SGLT2 są w stanie zredukować to ryzyko również u pacjentów z niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory, którzy nie mają rozpoznanej cukrzycy typu 2.

W świetle tych rewelacji Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC) w 2021 r. zmodyfikowało standardy leczenia niewydolności serca ze zredukowaną frakcją wyrzutową. Od teraz inhibitory SGLT2 stały się lekami pierwszego rzutu, dedykowanymi dla wszystkich pacjentów.

Równocześnie terapia powinna obejmować leki z grupy B Blokerów, Antagonistów receptora mineralokortykosteroidowego (MRA) oraz inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI) lub entresto (ARNI).

Od 01 maja 2022 r. poszerzone zostały wskazania refundacyjne inhibitorów SGLT2. Refundacja obejmuje teraz również pacjentów chorujących na przewlekłą niewydolność serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory serca (LVEF

Przeciwwskazania do rozpoczęcia terapii za pomocą inhibitorów SGLT2

Inhibitory SGLT2 przeciwwskazane są u pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 1 - cukrzycę o podłożu autoimmunologicznym, diagnozowaną w młodszym wieku, leczoną wyłącznie za pomocą insulinoterapii.

Inhibitory SGLT2 mogą negatywnie wpływać na rozwój płodu i pourodzeniowy rozwój dziecka, z tego względu leki przeciwwskazane są u kobiet w ciąży oraz w okresie karmienia piersią.

Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów cierpiących na zaburzenia funkcji nerek, szczegółowe zalecenia zależne są od użytej w produkcie substancji czynnej.

Nie zaleca się rozpoczynać terapii lekiem Forxiga u chorych z eGFR Invokana (do 100 mg na dobę) zalecane jest przy eGFR Jardiance przeciwwskazane jest przy eGFR.

Możliwe działania niepożądane podczas terapii za pomocą inhibitorów SGLT2

Inhibitory SGLT2 cechują się stosunkowo dobrym profilem bezpieczeństwa, jednak ich stosowanie nie jest pozbawione ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Najczęściej pacjenci zgłaszają epizody hipoglikemii (spadku poziomu glukozy we krwi poniżej 70 mg), objawiające się zaburzeniami koncentracji, równowagi, świadomości, drżeniem rąk, wzmożoną potliwością czy wilczym głodem.

Takie zdarzenia obserwuje się jednak w zdecydowanej większości u pacjentów przyjmujących równocześnie inne leki przeciwcukrzycowe, przede wszystkim insulinę czy pochodne sulfonylomocznika.

Glukoza jest pożywką dla rozwoju drobnoustrojów. Z tego względu cukromocz wywoływany przez Inhibitory SGLT2 predysponuje do częstszych infekcji grzybiczych narządów płciowych oraz dróg moczowych. Ryzyko to jest szczególnie wysokie u kobiet.

Wzmożona produkcja moczu może predysponować również do odwodnienia i tym samym zawrotów głowy, omdleń, spadków ciśnienia czy zaparć. Na takie powikłanie narażeni są szczególnie pacjenci starsi oraz w okresie nasilonej utraty płynów (np. infekcja przebiegająca z gorączką, wymiotami lub biegunką).

W okresie przyjmowania leku należy pamiętać o regularnym nawadnianiu organizmu.

Sporadycznie podczas terapii dochodzi również do rozwoju normoglikemicznej cukrzycowej kwasicy ketonowej. Spowodowana jest ona niskim poziomem insuliny i może być stanem zagrożenia życia.

W razie pojawienia się objawów tj. nagły spadek masy ciała, wymioty, silny ból brzucha, silne pragnienie, znaczne osłabienie i senność, szybki i głęboki oddech należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.