Opryszczka to choroba zakaźna wywołana przez wirusa HSV objawiająca się jako pęcherzykowate zmiany skórne w okolicy jamy ustnej oraz narządów płciowych.
Opryszczka to choroba zakaźna spowodowana przez wirusa z grupy Herpes - HSV (Herpes simplex virus) manifestująca się głównie poprzez pęcherzykowate zmiany skórne w okolicy jamy ustnej oraz narządów płciowych.
Ma ona niezwykle powszechny charakter, szacuje się, że ponad 90% populacji choć raz spotkało się z wirusem HSV w swoim życiu. Kontakt z patogenem nie zawsze prowadzi do wystąpienia objawów, jednak pacjent staje się nosicielem wirusa, zdolnym do zarażania innych osób.
Opryszczka jest schorzeniem przebiegającym z okresami remisji i zaostrzeń. Tylko podczas ostrej fazy choroby istnieje ryzyko transmisji wirusa na drugą osobę.
Leczenie ma charakter wyłącznie objawowy, nie ma możliwości całkowitej eradykacji patogenu.
Opryszczka to niejednorodna choroba, której obraz zależy od typu czynnika etiologicznego, który ją wywołał. W naturze wyróżnia się 2 typy wirusa HSV - HSV 1 oraz HSV 2, które mają powinowactwo do różnych okolic ciała człowieka.
Najbardziej powszechną formę schorzenia, w której zmiany zlokalizowane są w okolicy jamy ustnej powoduje zazwyczaj HSV1, opryszczka narządów płciowych z kolei to domena HSV2. W dzisiejszych czasach kiedy zmieniła się forma kontaktów seksualnych ta sztywna reguła zaczęła się rozluźniać, coraz częściej ze zmian izoluje się inny czynnik etiologiczny od spodziewanego.
Wirusem opryszczki można zarazić się w każdym wieku, chłopcy i dziewczęta chorują z taką samą częstotliwością.
Z uwagi na charakterystyczną lokalizację zmian zakażenie HSV typu 1 następuje najczęściej w wieku przedszkolnym (1-5 rok życia) gdy dzieci często manipulują w okolicy ust, HSV 2 dotyczy zazwyczaj nastolatków rozpoczynających życie seksualne.
@erecept.pl macie więcej pytań? napiszcie w komentarzu! na pewno odpowiemy! #stosunekpłciowy #konsultacjaonline #erecept ♬ Ibiza - Jarico
Pierwszorazowy kontakt z wirusem opryszczki zazwyczaj przebiega bezobjawowo, jednak u 10% pacjentów wiąże się z rozwojem ciężkich dolegliwości. Pacjent może mieć gorączkę, nudności, bóle mięśni, powiększone obwodowe węzły chłonne, złe samopoczucie.
U dzieci zakażenie najczęściej przybiera postać ostrego zapalenia jamy ustnej i dziąseł z rozsianymi pęcherzykami na błonach śluzowych, które mogą zlewać się i tworzyć bolesne owrzodzenia. U dorosłych stan zapalny obejmuje raczej gardło i migdałki.
Wirus HSV 1, który dostał się do organizmu migruje dalej do zwoju nerwu trójdzielnego, HSV 2 wybiera zazwyczaj zwój lędźwiowo-krzyżowy. Patogeny pozostaną tam w stanie uśpienia do końca życia nosiciela.
Niekiedy pod wpływem bodźców takich jak spadek odporności, infekcja, uraz okolicy ust, stres, miesiączka, ciąża wirus ulega reaktywacji. Najczęściej jest to niezauważalne dla zainfekowanego, jednak może mieć też charakter objawowy.
Nawroty choroby przeważnie przebiegają łagodnie, bez objawów ogólnych, manifestując się wyłącznie jako zmiany skórne. Pierwsze objawy, które zwiastują nadejście opryszczki to mrowienie, świąd, pieczenie lub ból danej okolicy. W tym miejscu pojawiają się małe grudki, które zmieniają się w pęcherzyki wypełnione surowiczym, a następnie ropnym płynem.
Po paru dniach pęcherzyki te pękają, pozostaje tylko nadżerka pokryta strupem. Strup odpada po 3-4 dniach, zmiany znikają bez pozostawiania blizny. Opryszczka utrzymuje się na skórze przez 6-10 dni.
Zmiany opryszczkowe w przeważającej większości pojawiają się w okolicy ust na granicy skóry i czerwieni wargowej. Mogą jednak obejmować większy obszar twarzy, błony śluzowe jamy ustnej, przeniesione poprzez dłonie także narząd wzroku. Drugą najczęstszą lokalizacją jest obszar narządów płciowych - skóra sromu (u mężczyzn prącia), krocza oraz okolicy odbytu.
Opryszczka w rzadkich przypadkach pojawia się także na innych częściach ciała np. plecach, klatce piersiowej lub palcach. Wirus HSV zdolny jest do wywołania opryszczkowego zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.
Mimo tego, że opryszczka znika samoistnie zazwyczaj w ciągu 1-2 tygodni, lekarze zalecają stosowanie odpowiedniego leczenia w okresach zaostrzenia choroby. Leki skracają czas trwania objawów oraz zmniejszają ich nasilenie.
Niestety do tej pory nie wynaleziono substancji, która byłby w stanie wyeliminować drobnoustrój z organizmu i tym samym zapobiec kolejnym nawrotom.
W większości wypadków opryszczkę można leczyć samodzielnie w domu, wyjątek stanowi pierwotne zakażenie, przy którym konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki różnicowej. Do lekarza warto zgłosić się także gdy zmiany skórne są bardzo nasilone, nie chcą ustąpić lub choroba dotyczy narządu wzroku.
Należy pamiętać, by pod żadnym pozorem nie przekłuwać pojawiających się pęcherzyków.
Najskuteczniejszą formą leczenia, przyspieszającą ustąpienie opryszczki o 1-2 dni, są leki przeciwwirusowe, które działają na źródło problemu - blokują namnażanie drobnoustrojów. Najpopularniejszym preparatem jest acyklowir (Hascovir, Heviran), rzadziej stosuje się walacyklowir.
Produkty te dostępne są w formie doustnej i miejscowej np. kremów, maści żelu, można kupić je w aptece bez recepty. Obie formy leku uważa się za równorzędnie ważne, jednak badania wskazują na większą skuteczność doustnej kuracji.
Terapię należy rozpocząć natychmiast po pojawieniu się objawów zwiastunowych opryszczki - mrowienia, pieczenia, najpóźniej w dniu ujawnienia się zmian skórnych. Preparaty przyjmuje się maksymalnie przez 5 dni.
Jeśli na skórze pojawił się już aktywny wykwit, bardziej pomocne w łagodzeniu objawów będą plastry z żelem hydrokoloidowym np. plastry Compeed. Żel ten tworzy powłokę, która stwarza odpowiednie warunki do gojenia się skóry, działa kojąco, zmniejsza świąd i pieczenie.
Ponadto tworzy fizyczną barierę, która uniemożliwia manualne przeniesienie wirusa na inne okolice ciała oraz chroni przed nadkażeniem bakteryjnym ze środowiska zewnętrznego.
Opryszczka od wiek wieków leczona była naturalnymi sposobami m.in. naparami z melisy o właściwościach przeciwwirusowych i maścią cynkową stymulującą gojenie skóry.
Wspomagano się także rumiankiem, tymiankiem czy skrzypem polnym, które działają przeciwzapalnie. Sposoby te nie mają potwierdzonej skuteczności, jednak są całkowicie bezpieczne.
Do leczenia opryszczki użyte mogą być także najnowsze osiągnięcia medycyny estetycznej. Zastosowanie światła LED pobudza aktywność fibroblastów - komórek produkujących włókna kolagenowe i elastynowe oraz poprawia ukrwienie skóry. Przyspiesza to regenerację uszkodzonych komórek oraz skraca czas trwania objawów.
W związku z szerokim rozpowszechnieniem wirusa HSV, bardzo mało prawdopodobnym jest uniknięcie zakażenia opryszczką. By jednak zminimalizować to ryzyko warto przestrzegać podstawowych zasad higieny życia.
Najważniejsze jest przerwanie drogi zakażenia - unikanie korzystania z tych samych sztućców, kubków, ręczników czy kosmetyków np. pomadek. Podczas zaostrzenia należy powstrzymać się od bezpośredniego kontaktu z drugą osobą np. unikać pocałunków. W przypadku stosunków seksualnych z nowo poznanym partnerem należy stosować barierowe środki antykoncepcyjne (prezerwatywy), także podczas seksu oralnego.
By zapobiec częstym nawrotom infekcji warto zadbać o swój układ odpornościowy - stosować zbilansowaną dietę, regularnie podejmować aktywność fizyczną. Latem zaleca się częste korzystanie z pomadek zawierających filtr UV.
Przy częstych lub silnych nawrotach korzystne może być także stałe, profilaktyczne stosowanie doustnych leków przeciwwirusowych. Terapia trwa zazwyczaj od paru miesięcy, do nawet paru lat.