Czym są zaburzenia funkcji wątroby?
Zaburzenia funkcji wątroby to szeroki zakres stanów chorobowych, które wpływają na zdolność wątroby do prawidłowego funkcjonowania. Wątroba jest jednym z najważniejszych organów w organizmie człowieka, pełniąc kluczowe role w procesach metabolicznych, detoksykacji, magazynowaniu energii oraz w produkcji ważnych białek.
Leczenie wątroby zależy od przyczyny problemu i stanu narządu. Wśród chorób wątroby możemy wyróżnić między innymi:
- wirusowe zapalenia wątroby,
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
- pierwotne zapalenie dróg żółciowych (kiedyś pierwotna marskość żółciowa wątroby),
- alkoholowa choroba wątroby,
- niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby,
- marskość wątroby,
- ostra niewydolność wątroby,
- guzy i nowotwory wątroby.
Wirusowe zapalenia wątroby
Znamy wirusowe
zapalenia wątroby typu A, B, C, D i E. Dwa z nich przenoszą się drogą pokarmową - wirusy A i E, za to wirusowe zapalenia wątroby typu B, C i D przenoszą się drogą krwiopochodną. W Polsce szczepienie na WZW typu B jest obowiązkowe. Pierwszą dawkę podaje się niemowlętom tuż po urodzeniu, później dawki przypominające w 1. i 6. miesiącu życia.
Ogólne objawy, które mogą wystąpić we wszystkich typach WZW to męczliwość, wymioty, nudności, bóle mięśni, stawów, a także brzucha. Może również pojawić się powiększenie wątroby i żółtaczka. Zdarza się także, że przebiegają one bezobjawowo.
Wirusowe zapalenie wątroby może prowadzić do ostrej niewydolności wątroby, marskości wątroby, a także do raka wątrobowokomórkowego.
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby
Nieustępujący samoistnie, przewlekły proces martwiczo-zapalny tkanki wątrobowej, którego nie znamy etiologii, to autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW). Objawem dominującym tej choroby wątroby jest znużenie, a także objawy przewlekłego zapalenia wątroby, u 1/4 chorych w chwili rozpoznania występują symptomy marskości wątroby.
Pierwotne zapalenie dróg żółciowych
Kolejną znaną nam autoimmunologiczną chorobą wątroby jest pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PBC), kiedyś nazywane pierwotną marskością żółciową wątroby. Oprócz zmęczenia, głównym objawem choroby jest świąd skóry. Może również wystąpić żółtaczka, nasilona pigmentacja skóry, powiększenie wątroby, a w późniejszym stadium objawy marskości wątroby.
Alkoholowa choroba wątroby
Nadużywanie alkoholu etylowego prowadzi do alkoholowej choroby wątroby, która rozwija się w 3 etapach. Występują w niej kolejno alkoholowe stłuszczenie wątroby, alkoholowe zapalenie wątroby oraz alkoholowa marskość wątroby. Etapy te zachodzą na siebie, przez co nie ma konkretnej granicy między jedną fazą, a drugą. Obraz kliniczny jest podobny do innych chorób wątroby, może to być żółtaczka, utrata łaknienia, powiększona wątroba, osłabienie, ból brzucha.
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby
Jeśli stłuszczenie wątroby nie jest spowodowane wtórnymi przyczynami takimi jak np. nadużywanie alkoholu lub przewlekłe stosowanie substancji hepatotoksycznych, to jest to tzw. niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD).
Choroba zwykle przebiega bezobjawowo, ale może towarzyszyć jej zmęczenie i dyskomfort w górnym prawym kwadrancie brzucha, również otyłość, powiększenie wątroby lub śledziony, a także cechy nadciśnienia wrotnego.
Marskość wątroby
W następstwie uogólnionego uszkodzenia wątroby dochodzi do włóknienia wątroby oraz zaburzenia jej funkcji. Stan ten nazywamy marskością wątroby, w której przebiegu występuje również nadciśnienie wrotne, powodujące rozwój krążenia obocznego.
Jest to również końcowe stadium wielu chorób wątroby, które może dawać wiele powikłań jak np. wodobrzusze czy encefalopatia wątrobowa, czyli zespół zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego.
Ostra niewydolność wątroby
W sytuacji, gdy u chorego stwierdzamy nagłe i szybko postępujące pogorszenie się czynności wątroby, u którego wcześniej nie stwierdziło się żadnej przewlekłej choroby wątroby, możemy mieć do czynienia z ostrą niewydolnością wątroby. Charakterystycznymi objawami jest wystąpienie żółtaczki, encefalopatia wątrobowa oraz zaburzenia krzepnięcia.
Przyczyny schorzenia mogą być różne - wirusowe zapalenie wątroby (WZW A, B, D, E, CMV, EBV, HSV), leki, toksyny. Zaleca się zmianę diety, leczenie objawowe, przyczynowe oraz przeszczepienie wątroby.
Nowotwór wątrobowokomórkowy
Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, marskość wątroby oraz wrodzone choroby metaboliczne wątroby mogą prowadzić do raka wątrobowokomórkowego (HCC). Objawem zaawansowanego HCC może być żółtaczka, gorączka, ból brzucha oraz obrzęki kończyn dolnych. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badań krwi, badań obrazowych oraz potwierdzenia przez biopsję wątroby.
