Opublikowano 20.03.2024
Autor Redakcja Erecept.pl
Trądzik różowaty to przewlekła choroba skóry, która dotyczy skóry twarzy. Dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, którego efektem jest m.in. występowanie krost, grudek. Skąd się bierze i jak skutecznie leczyć trądzik różowaty?
W większości przypadków farmakologia dostępna jest na receptę (recepta online).
Trądzik różowaty dotyczy przede wszystkim osób o jasnej karnacji, głównie kobiet. Jeżeli pojawia się u mężczyzn, to z reguły ma cięższy przebieg.
Występuje u osób z predyspozycją genetyczną i zwykle dotyczy osób w wieku dojrzałym (z reguły w wieku powyżej 30. roku życia).
Na występowanie oraz zaostrzanie trądziku wpływa ekspozycja na skrajne temperatury (nawet gorąca kąpiel może zadziałać negatywnie na cerę), słońce czy wiatr.
Znaczenie ma także dieta, w której stosowane są ostre przyprawy. Kolejnym czynnikiem jest spożywanie alkoholu. Na objawy niekorzystnie wpływają również nadmierne emocje, wysiłek fizyczny, a nawet leki, np. te rozszerzające naczynia stosowane w leczeniu nadciśnienia.
Co ciekawe, zgodnie z nowymi badaniami, palenie tytoniu nie zwiększa ryzyka wystąpienia choroby, ale częściej występuje ona u byłych palaczy niż w reszcie populacji. Między palaczami a pozostałymi pacjentami pojawia się też różnica, co do postaci trądziku - u palaczy częściej występuje postać grudkowo-krostkowa i przerostowa trądziku.
Rozwój choroby ma przypuszczalnie związek z reakcjami układu odpornościowego. Choć oczywiście pełni on istotną funkcję w organizmie, jego działanie bywa zaburzone, np. w chorobach autoimmunologicznych.
Wydaje się, że w patogenezie trądziku różowatego mogą brać udział katelicydyny - peptydy o działaniu bakteriobójczym, które mogą również wywoływać powstawanie zapalnych wykwitów oraz teleangiektazji. Okazuje się, że skóra osób z trądzikiem różowatym jest nie tylko obfitsza w katelicydyny, ale i różnią się one od peptydów obecnych u osób zdrowych.
Ponadto przypuszcza się, że komórki tuczne, również pełniące istotne funkcje w działaniu układu immunologicznego, mają swój udział w aktywacji katelicydyny i stanowią element łączący czynniki zaostrzające (takie jak stres, zmienne temperatury) z wystąpieniem objawów trądziku.
Trwają badania nad innymi czynnikami, które mogą mieć wpływ na zachowanie skóry w obrębie zmian, m.in. nad interferonem czy niektórymi neuropeptydami. Dokładne poznanie mechanizmu choroby ułatwi jej kontrolę i leczenie.
Niewątpliwie trądzik może być związany z nierównowagą hormonalną. Zaobserwowano, że uderzenia gorąca i związane z nimi zaczerwienienia u kobiet w okresie menopauzy mogą wyprzedzać późniejsze rozpoznanie trądziku różowatego. Opinie co do wpływu tabletek antykoncepcyjnych na wystąpienie trądziku są sprzeczne.
Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Istotne jest, że trądzik różowaty dotyczy skóry twarzy, na początku obejmuje środkową jej część. Jest to przewlekła choroba skóry o niejednolitym charakterze, która w różny sposób może się objawiać u pacjentów.
Pierwsze objawy zwykle wiążą się z nadreaktywnością naczyń - dochodzi do czerwienienia się skóry twarzy, które związane jest przede wszystkim ze stresem czy ekspozycją na słońce.
Wśród rodzajów trądziku objawami związanymi z naczyniami krwionośnymi wyróżnia się postać teleangiektatyczno-rumieniowata – na twarzy obecny jest rumień przelotny lub trwały.
Pojawiają się również teleangiektazje czyli tzw. pajączki - poszerzenia naczyń krwionośnych. Możliwe jest również uczucie pieczenia i palenia skóry oraz obrzęk twarzy.
Cera z trądzikiem różowatym może się wyróżniać także obecnością grudek i krostek oraz trwałym zaczerwienieniem w środkowej części twarzy - taki przebieg określa się jako postać grudkowo-krostkowa.
Warto wiedzieć o odmianie trądziku określanej jako ziarniniakowy trądzik różowaty - twarde grudki i guzki, które mogą bliznowacieć, powstają na niezmienionej skórze lub takiej z niewielkim odczynem zapalnym. Grudki mogą mieć czerwony, brązowy lub żółty kolor.
W jednej z postaci choroby dochodzi do zmian przerostowych – skóra twarzy, zwłaszcza w obrębie skóry nosa, ale także uszu, policzków czy brody, ulega pogrubieniu. W obrębie takich zmian może współistnieć zapalenie mieszków włosowych.
Klasycznym objawem tej postaci trądziku różowatego jest rhinophyma, czyli guzowatość nosa. Postać z dominacją zmian przerostowych jest częstsza u mężczyzn niż u kobiet.
Mniej typowa dla trądziku jest jego tzw. postać oczna. Przebieg trądziku różowatego obejmuje łzawienie, przekrwienie oczu, pieczenie, uczucie ciała obcego w oku, co składa się na obraz zapalenia spojówek, rogówek lub brzegów powiek.
Może również dochodzić do tworzenia tzw. jęczmienia i gradówki.
Głównymi czynnikami, które wiążą się z rozwojem, ale i z zaostrzeniem trądziku są stres oraz ekspozycja na słońce. Warto jednak zadbać o inne nawyki - choć mogą się nie wydawać bezpośrednio związane ze skórą - które pozwolą uchronić cerę osób z trądzikiem przed nasileniem objawów.
W trakcie leczenia trądziku warto zadbać o odpowiednie nawyki żywieniowe - unikać ciężkostrawnych potraw i alkoholu. Nasilenie objawów może wywołać także korzystanie z sauny czy basenów z chlorowaną wodą.
Niektóre problemy zdrowotne, takie jak choroby endokrynologiczne (np. choroby tarczycy) mogą wpływać na przebieg choroby. Podobnie z zaostrzeniami trądziku mogą współistnieć zaburzenia miesiączkowania.
Na objawy choroby mogą wpływać niektóre leki obniżające cholesterol, nadmierna podaż witamin z grupy B czy stosowanie preparatów sterydowych na skórę twarzy. Skóra z trądzikiem różowatym może mieć też "niechcianych lokatorów" - drożdżaki, pasożyta Demodex folliculorum czy opryszczkę wargową.
W przypadku zaobserwowania u siebie podobnych objawów warto zgłosić się do dermatologa. Lekarz stawia diagnozę na podstawie wywiadu oraz badania fizykalnego. Najważniejszym objawem jest utrzymywanie się zaczerwienienia w środkowej części twarzy.
Trądzik różowaty oraz trądzik pospolity mogą wyglądać wystarczająco podobnie, aby można je było pomylić. Zwykle jednak zaczerwienienie w trądziku pospolitym jest bardziej ograniczone do bezpośredniego podłoża grudek i krost, a w trądziku różowatym jest bardziej rozlane.
Dodatkowo pomocny w odróżnieniu tych schorzeń jest wywiad medyczny - trądzik różowaty rozwija się z czasem, początkowo obserwuje się przede wszystkim skłonność do zarumieniania się twarzy, np. w sytuacjach stresowych.
Tak jak trądzik pospolity, trądzik hormonalny może być podobny do różowatego, ale wyżej podane cechy odróżniające (również i w tym przypadku) ułatwiają postawienie prawidłowej diagnozy.
Warto pamiętać, że schorzenia endokrynologiczne mogą predysponować do trądziku różowatego, a skłonność do trądziku hormonalnego nie wyklucza możliwości rozwoju trądziku różowatego.
Niektóre kosmetyki stosowane w innych schorzeniach skóry będą niewskazane u pacjentów z trądzikiem. Zabiegi złuszczające czy rozgrzewające mogą nasilać stany zapalne. Kosmetyki nie powinny być nadmiernie bogate w składniki aktywne, gdyż to także może pogorszyć stan skóry.
Należy również dbać o ochronę przeciwsłoneczną (np. kremy z SPF) oraz stosowanie delikatnych kosmetyków do mycia twarzy, niezawierających agresywnych detergentów. W doborze odpowiedniej pielęgnacji może pomóc wizyta u dermatologa i kosmetologa.
Poza postępowaniem skupionym na leczeniu zmian skórnych warto zadbać o równowagę hormonalną. Istotne jest także leczenie współistniejącego zakażenia H. pylori, co pozwala na zlikwidowanie zapalenia błony śluzowej żołądka i może być istotne zwłaszcza, jeśli obserwuje się także zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego.
W leczeniu choroby wykorzystuje się antybiotyki tetracyklinowe (np. tetracyklina, limecyklina, doksycyklina), lub - w przypadku występujących przeciwwskazań - makrolidy (erytromycyna, azytromycyna, klarytromycyna).
Możliwe jest także leczenie ogólne retinoidami - stosowane zwykle u pacjentów, u których inne metody nie odniosły pożądanego skutku.
Leczenie izotretynoiną niesie ze sobą jednak duże ryzyko działań niepożądanych związanych zwykle z dużą suchością skóry i błon śluzowych (co może się objawiać np. krwawieniami z nosa), nadwrażliwością skóry, bólami stawów czy hipertriglicerydemią.
W miejscowym leczeniu trądziku można stosować rozmaite maści i kremy. Najczęściej używane substancje to kwas azelainowy (zwłaszcza jeśli występują krosty i grudki, np. Skinoren), sulfacetamid sodowy z siarką czy nadtlenek benzoilu (zwłaszcza u pacjentów z postacią przerostową, np. Benzacne, Epiduo - preparat łączony z klindamycyną.
Możliwe jest także miejscowe stosowanie antybiotyków, takich jak erytromycyna, klindamycyna czy tetracyklina. Krotamiton może być wskazany w przypadku obecności Demodex folliculorum.
W obrębie zmian przerostowych można także zastosować zabiegowe metody leczenia trądziku z użyciem lasera lub noża elektrycznego.
Laseroterapia może mieć także pozytywny wpływ u pacjentów z objawami naczyniowymi, zmniejszając teleangiektazje i wpływając na stały rumień, jednak najpewniej nie zmniejsza epizodów czerwienienia się twarzy.
W przypadku trądziku warto zadbać o odpowiednią dietę i unikać pikantnych przypraw. Głównym winowajcą zaostrzeń trądziku jest kapsaicyna obecna m.in. w ostrych papryczkach. Kolejnym czynnikiem, który może powodować zaostrzenia, jest alkohol.
Zaobserwowano także, że negatywny wpływ może mieć spożywanie gorących napojów - lepiej sięgnąć po zimne lub ciepłe. Przypuszczalnie również cytrusy, cynamon czy czekolada mogą negatywnie wpływać na przebieg choroby.
Inną grupą pokarmów, której wykluczenie można rozważyć, to te bogate w histaminę i podobne substancje - sery pleśniowe, wino, przetworzone mięso. Trądzik bywa nasilony także przez spożywanie tłustych pokarmów.
Zaobserwowano, że trądzik występuje częściej u osób ze schorzeniami takimi jak zespół jelita drażliwego, przerostem bakterii jelitowych i innymi, co może powodować dalszą konieczność zmiany diety. Ciekawym kierunkiem w leczeniu trądziku jest stosowanie probiotyków, natomiast wymaga to przeprowadzenia dalszych badań.
Pacjenci z postacią oczną mogą odnosić korzyści ze spożywania pokarmów bogatych w kwasy omega-3 (np. ryby morskie) i ich suplementacji.
Wbrew wcześniejszym podejrzeniom, kofeina nie wpływa na zaostrzenia choroby (znaczenie ma jednak temperatura spożywanej kawy). Interesujące jest, że nabiał - często odradzany w przypadku trądziku pospolitego - może mieć pozytywny wpływ w przypadku trądziku różowatego, natomiast wymaga to dalszych badań i obserwacji.
Trądzik różowaty jest chorobą, która u różnych osób ma zmienny przebieg i każdy pacjent może być w inny sposób wrażliwy na zmiany diety, dlatego warto obserwować swój organizm i odpowiednio dostosowywać sposób odżywania.
Trądzik różowaty należy do chorób, które często wymagają specjalistycznego leczenia dermatologicznego, jednak istnieje kilka domowych sposobów, z których można skorzystać, aby złagodzić rumień.
W pielęgnacji można wykorzystać takie produkty jak aloes, namoczone płatki owsiane, rumianek czy miód. Warto także pić zieloną herbatę lub (ostudzoną) stosować w kompresach.
Jeżeli podejrzewasz u siebie tę chorobę, zgłoś się do dermatologa. Decydujący będzie wywiad oraz badanie, a przede wszystkim - przetrwały rumień w środkowej części twarzy.
Osoby z trądzikiem różowatym aktualnie niestety nie mogą liczyć na całkowite wyleczenie z choroby.
Jednak odpowiednie leczenie i tryb życia pozwala na złagodzenie zmian oraz unikanie zaostrzeń choroby.
Objawy mogą nasilać się na skutek wielu czynników: słońca, stresu, diety z zastosowaniem ostrych przypraw czy alkoholu.
Serwis Mayo Clinic, [dostęp: 10.08.2023], [online], dostępny w internecie: https://www.mayoclinichealthsystem.org/locations/mankato/services-and-treatments/dermatology
Serwis Medycyna Praktyczna, [dostęp: 10.08.2023], [online], dostępny w internecie: https://www.mp.pl/dermatologia/przeglad-badan/284123,wplyw-palenia-tytoniu-na-tradzik-rozowaty
Serwis Healthline, [dostęp: 10.08.2023], [online], dostępny w internecie: https://www.healthline.com/health/rosacea-natural-treatments#home-remedies, https://www.healthline.com/health/rosacea-diet
Serwis Rosacea, [dostęp: 10.08.2023], [online], dostępny w internecie: https://www.rosacea.org/
Rahab F Rosacea and Menopause Dermatology Times, Feb 2023;44(2) [dostęp: 10.08.2023], [online], dostępny w internecie: https://www.dermatologytimes.com/view/rosacea-and-menopause
Searle T, Ali FR, Carolides S, Al-Niaimi F. Rosacea and Diet: What is New in 2021? J Clin Aesthet Dermatol. 2021 Dec;14(12):49-54. PMID: 35096255; PMCID: PMC8794493, [dostęp: 10.08.2023], [online], dostępny w internecie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8794493/
Hydroksyzyna wykazuje właściwości przeciwhistaminowe (m.in. przeciwświądowe), przeciwlękowe oraz uspokajające. Substancją aktywną preparatu jest chlorowodorek hydroksyzyny.
Charakterystyka produktów leczniczych
Lek Emla jest to krem powodujący miejscowe znieczulenie skóry, dostępny na receptę. Znajduje zastosowanie przed cewnikowaniem żył, pobieraniem krwi lub małymi zabiegami chirurgicznymi w obrębie skóry. Jego substancjami czynnami są lidokaina oraz prylokaina, charakeryzujące się budowa amidową.
Charakterystyka produktów leczniczych
Współczesne leczenie trądziku polega na holistycznym podejściu z uwzględnieniem stylu życia, właściwej pielęgnacji, samopoczucia oraz diety. Program terapii dermatologicznej powinien być dostosowany indywidualnie do każdego pacjenta i opierać się na wnikliwym wywiadzie i badaniach laboratoryjnych.Trądzik pospolity, powszechny w okresie dojrzewania, wynika ze zmian hormonalnych, podczas których wzrasta poziom androgenów odpowiedzialnych za pracę gruczołów łojowych. W leczeniu trądziku istotną rolę odgrywa sposób odżywiania. Nie tylko niedobór, ale też nadmiar niektórych składników wywiera niekorzystny wpływ na stan naszej skóry.
Artykuł