Trądzik torbielowaty – przyczyny, objawy i leczenie. Jak wygląda?

Jakie wyróżniamy rodzaje trądziku pospolitego?

Wyróżnia się następujące postacie kliniczne:

• trądzik młodzieńczy (acne juvenilis) – charakterystyczny dla okresu pokwitania. Dominują zaskórniki i wykwity grudkowe, głównie na twarzy i plecach;

• trądzik ropowiczy (acne phlegmonosa) – obecne torbiele ropne, pozostawia blizny;

• trądzik skupiony (acne conglobata) – najczęściej u mężczyzn, występują głębokie nacieki i torbiele ropne, bardzo duże zaskórniki w okolicy pachowej, pachwinowej i na pośladkach. Podczas gojenia tworzą się blizny;

• trądzik bliznowcowy (acne keloidea) – w obrębie zmian trądzikowych powstają bliznowce, czyli przerośnięte, stwardniałe, guzowate blizny;

• trądzik z objawami ogólnymi i ciężkim przebiegiem, tzw. trądzik piorunujący (acne fulminans) – głównie u młodych mężczyzn. Oprócz zmian skórnych obserwujemy gorączkę, stan zapalny oraz bóle stawowe.

Czym jest trądzik torbielowaty?

Trądzik torbielowaty, nazywany także trądzikiem guzkowo-torbielowatym lub guzkowo-cystowym, to ciężka forma trądziku pospolitego. Jest on związany z zaburzeniem procesu rogowacenia ujść mieszków włosowych, nadmiernym wydzielaniem sebum (łoju skórnego) i utrzymującym się stanem zapalnym.

W przypadku trądziku torbielowatego, zmiany skórne mają postać cyst, torbieli i guzów, większych oraz głębszych niż w jego klasycznej postaci.

Kogo najczęściej dotyka trądzik torbielowaty?

Ten rodzaj trądziku najczęściej dotyczy osób w okresie dojrzewania. Nieco częściej dotyka mężczyzn, ale może wystąpić u osób w każdym wieku, również u niemowląt.

W jaki sposób powstaje trądzik torbielowaty?

Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za pojawienie się trądziku torbielowatego jest nadmierna aktywność gruczołów łojowych, które produkują nadmiar sebum. To z kolei prowadzi do zrogowacenia naskórka i zatkania ujść mieszków włosowych (potocznie porów skóry), czyli kanałów wyprowadzających łój na powierzchnię skóry.

W efekcie tworzą się zaskórniki, które są niezapalną postacią trądziku i choć są stosunkowo nieszkodliwe, to stanowią idealne środowisko dla bakterii, co w konsekwencji prowadzi do stanu zapalnego skóry oraz do pojawienia się czerwonych, obrzękniętych zmian charakterystycznych dla trądziku torbielowatego. Wraz z cystami mogą pojawiać się również wypryski, które przypominają trądzik pospolity.

Jakie wyróżniamy przyczyny powstawania trądziku torbielowatego?

Przyczyny trądziku torbielowatego są zróżnicowane, a wśród głównych czynników odpowiedzialnych za jego pojawienie się można wymienić:

• czynniki genetyczne – w przypadku rodzinnego występowania trądziku zazwyczaj obserwujemy cięższy przebieg choroby;

• zaburzenia hormonalne – za występowanie trądziku torbielowatego odpowiedzialne są przede wszystkim hormony androgenowe (męskie hormony płciowe), które mogą powodować nadmierne rogowacenie przewodów gruczołów łojowych oraz przyczyniają się do nadprodukcji sebum;

• czynniki środowiskowe – takie jak palenie tytoniu oraz nieprawidłowa dieta, zwłaszcza mleko i produkty o wysokim indeksie glikemicznym;

• nadmierny stres – powoduje nasilenie objawów, a także może indukować pierwsze wykwity trądzikowe u młodego człowieka;

• zwiększona potliwość;

• niektóre produkty kosmetyczne lub leki np. sterydy, witamina B12 – osoby narażone na występowanie trądziku powinny stosować produkty kosmetyczne, które nie podrażnią powstałych zmian i nie zaostrzą procesu zapalnego;

• choroby przebiegające z hiperandrogenizmem np. zespół policystycznych jajników (PCOS), zespół Cushinga;

Jakie są objawy trądziku torbielowatego?

Torbiele trądzikowe z wyglądu przypominają czyraki. Mogą manifestować się jako czerwone guzki pod skórą. Zmiany samoistnie powiększają się, a w niektórych przypadkach mogą osiągnąć rozmiary nawet kilku centymetrów. Do tego jest ich coraz więcej, a przy dotykaniu sprawiają ból. Z ich górnej żółtawo-białej części na powierzchni skóry może wydobywać się ropa.

Jaka jest różnica między trądzikiem torbielowatym a trądzikiem guzkowym?

Trądzik guzkowy i trądzik torbielowaty są bardzo podobne. Oba powodują głębokie, bolesne guzy pod skórą. Jedno i drugie może powodować blizny.

Różnice obejmują: zmiany w trądziku torbielowatym są wypełnione ropą (płynem), w trądziku guzkowym są one twardsze, ponieważ nie zawierają płynu.

Gdzie najczęściej pojawiają się zmiany skórne?

Trądzik guzkowo-torbielowaty może obejmować duży obszar skóry. Zmiany o charakterze trądziku torbielowatego najczęściej pojawiają się na twarzy, ale można również spotkać je na plecach, pośladkach, klatce piersiowej i ramionach.

W jaki sposób lekarz stawia diagnozę trądziku torbielowatego?

Jeśli pacjent zauważy na skórze obecność zapalnych zmian o charakterze trądziku, powinien skonsultować się ze swoim lekarzem rodzinnym.

Lekarz dokładnie obejrzy skórę, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc łojotokowych, czyli dekoltu, pleców, twarzy. Prawdopodobnie zleci również konsultację endokrynologiczną oraz badania hormonalne, takie jak pomiar poziomu wolnego i całkowitego testosterony, prolaktyny dehydroepiandrosteronu (DHEA) czy hormonów tarczycy (fT3 i fT4).

Po otrzymaniu wyników badań warto skonsultować się z dermatologiem, który pomoże zidentyfikować przyczynę trądziku, określi jego rodzaj i dostosuje odpowiednie leczenie.

Jakie są sposoby leczenia trądziku torbielowatego?

Leczenie trądziku torbielowatego jest często skomplikowane i długotrwałe, wymaga od chorego cierpliwości i wielotygodniowej współpracy z lekarzem. Ważne jest wczesne zgłoszenie się do dermatologa, ponieważ trądzik torbielowaty może pozostawiać nieestetyczne blizny (blizny atroficzne). Tylko agresywne leczenie tego typu trądziku może temu zapobiec.

W terapii zapalnych zmian torbielowatych często wykorzystuje się preparaty działające zarówno miejscowo, jak i ogólnie. W zależności od odpowiedzi organizmu na leczenie, specjalista może wielokrotnie zmieniać stosowane leki, obserwując, jak skóra reaguje na nowe preparaty.

W leczeniu trądziku stosuje się:

• aerozole lub roztwory zawierające antybiotyki (klindamycynę, erytromycynę),

• antybiotyki doustne,

• kwas azelainowy lub kwas salicylowy,

• nadtlenek benzoilu,

• doustne retinoidy (m.in. izotretynoina, adapalen, tretinoina, tazaroten),

• hormonalne preparaty antykoncepcyjne lub spironolakton.

Zazwyczaj, w tej odmianie trądziku, lekiem pierwszego rzutu jest izotretynoina do stosowania doustnego, która zmniejsza produkcję sebum, ma działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz zmniejsza ryzyko powstawania blizn potrądzikowych.

Należy pamiętać, że u kobiet stosujących izotretynoinę konieczne jest równoczesne przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, ponieważ ta substancja może wywoływać szkodliwe działania na rozwijający się płód.

W leczeniu zmian w tego rodzaju trądziku są wykorzystywane również zastrzyki ze steroidami. Sterydy podaje się wówczas w postaci iniekcji śródskórnych bezpośrednio do zmiany.

U niektórych pacjentów występuje czasami konieczność interwencji chirurgicznej - nacięcie i drenaż zmiany z ewakuacją ropy.

Bibliografia

Cleveland Clinic, "Cystic acne", [online], [dostęp 25.08.2021], dostępny w internecie:

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21737-cystic-acne

Portal Heydoc, "Trądzik torbielowaty - jak leczyć ciężką postać trądziku", [online], [dostęp 25.04.2023], dostępny w internecie:

https://www.heydoc.pl/tradzik-torbielowaty-jak-leczyc-ciezka-postac-tradziku/

Forum Dermatologicum, "Topical antibiotics in the treatment of acne", [online], [dostęp 2017], dostępny w internecie:

https://journals.viamedica.pl/forum_dermatologicum/article/view/51780/42934