Trądzik neuropatyczny - jak wygląda, czemu powstaje i jakie są metody leczenia?

Czym jest trądzik neuropatyczny?

Trądzik neuropatyczny (inaczej trądzik przeczosowy lub trądzik z rozdrapania) to rzadka choroba skóry o dwojakim podłożu. Powstaje zwykle wskutek zaostrzenia istniejących już zmian skórnych, poprzez kompulsywne wyciskanie pryszczy/krost/zaskórników.

Drapanie zmian skórnych - przyczyny

Osoby borykające się z tym problemem zwykle nie zdają sobie sprawy z negatywnego wpływu swoich działań na stan skóry. Mają one mylne przekonanie, że w ten sposób szybciej pozbędą się zmian trądzikowych i poprawią stan dermatologiczny. Usunięcie zmiany przynosi chwilową ulgę, jednak później pojawiają się kolejne i problem narasta.

Powstaniu tego rodzaj trądziku towarzyszą schorzenia o podłożu psychicznym, takie jak: depresja, stany lękowe, niska samoocena, zaburzenia lękowe i OCD. Chorzy znajdują wówczas ujście swoich problemów emocjonalnych w kompulsywnych zachowaniach jak ciągłe kontrolowanie stanu skóry i pozbywanie się najdrobniejszych zmian.

Rozdrapywanie zmian skórnych prowadzi do wtórnych infekcji bakteryjnych, stanu zapalnego skóry i powstawania nowych niedoskonałości. Powoduje to powstanie trudnego do opanowania "błędnego koła".

Kogo dotyka trądzik neuropatyczny?

Trądzik neuropatyczny może dotknąć osoby w każdym wieku, jednak najczęściej dotyczy dziewcząt oraz młodych kobiet z niską samooceną i brakiem akceptacji własnego ciała. Zwykle dążą one do perfekcyjnego wyglądu skóry, aż ich zachowania przyjmują charakter trudnej do opanowania kompulsji.

Zachowania te często mają początek w okresie dojrzewania. Pojawiają się wówczas pierwotne zmiany trądzikowe, do których należą: wykwity niezapalne (zaskórniki zamknięte i otwarte) oraz zapalne (grudki, krostki).

Poprzez rozdrapywanie pryszczy chcą one zwykle pozbyć się zmian, które stanowią źródło kompleksów i uzyskać promienny wygląd skóry.

Jak wygląda trądzik neuropatyczny? Objawy trądziku z rozdrapania

Trądzik neuropatyczny zwykle występuje na skórze twarzy. Może jednak pojawiać się na całym ciele, często w okolicy ramion, na klatce piersiowej, szyi oraz plecach. Zauważalne są zmiany skórne w postaci krost, grudek, zaskórników.

Widoczne są zmiany zapalne, takie jak obrzęk i zaczerwienienie, szczególnie wokół rozdrapanych miejsc. Mogą również występować blizny potrądzikowe, przebarwienia, a także oznaki świeżych prób usuwania zmian skórnych takie jak zadrapania i strupy.

Osoby zmagające się z tym schorzeniem często wykazują również objawy psychiatryczne. Mogą to być oznaki depresji, zaburzenia lękowe, skłonność do zachowań autodestrukcyjnych i kompulsywnych czy inne problemy emocjonalne.

Jakie są przyczyny trądziku neuropatycznego?

Trądzik neuropatyczny powstaje na podłożu zmian skórnych powstałych w związku z innym rodzajem trądziku. Zwykle są to trądzik młodzieńczy, trądzik hormonalny i trądzik pospolity. Na ich powstanie mają wpływ zaburzenia hormonalne, kolonizacja przez niektóre rodzaje bakterii, nieprawidłowe złuszczanie się naskóka, dieta, stres.

W późniejszym etapie zaburzenia mające podłoże psychiczne i emocjonalne doprowadzają do ciężkich w kontrolowaniu zachowań, objawiających się kompulsywnym wyciskaniem i rozdrpaywaniem pryszczy, grudek czy zaskórników. Przynosi to chorym chwilowe uczucie ulgi, co wzmacnia kompulsywne zachowania, potęgując problemy skórne.

Czy można zapobiegać powstawaniu trądziku neuropatycznego?

Zapobieganie trądzikowi związanemu z rozdrapywaniem wymaga samokontroli i konsekwencji.

Ze strony dermatologicznej bardzo ważne jest stosowanie odpowiedniego leczenia, zleconego przez specjalistę dermatologii. Konieczne jest również przestrzeganie planu pielęgnacyjnego, skoncentrowanego na produktach i metodach, które pomogą kontrolować trądzik i minimalizować jego nasilenie.

Jeśli pacjent ma trudności z kontrolowaniem nawyku rozdrapywania pryszczy, warto zgłosić się do lekarza psychiatry oraz psychoterapeuty w celu uzyskania odpowiedniego wsparcia.

Stres może wpływać negatywnie na nasilenie trądziku. Praktykowanie technik relaksacyjnych, takich jak joga, medytacja czy regularna aktywność fizyczna, może pomóc w zminimalizowaniu stresu i poprawieniu stanu skóry.

Jak leczyć trądzik neuropatyczny?

Leczenie trądziku neuropatycznego ma charakter interdyscyplinarny, ponieważ wymaga zaangażowania lekarza dermatologa, a także specjalisty zdrowia psychicznego, tzn. lekarza psychiatry lub psychologa.

Leczenie dermatologiczne

Dermatolog skupia się na problemach skórnych pacjenta, wprowadzając odpowiednią terapię przeciwtrądzikową. Stosuje się leki o działaniu antybakteryjnym, wysuszającym, ściągającym i redukującym blizny zanikowe oraz przebarwienia. Należą do nich:

• nadtlenek benzoilu - działa komedolitycznie (zapobiega powstawaniu zaskórników), przeciwzapalnie, bakteriobójczo;

• antybiotykoterapia - antybiotyki miejscowe (takie jak klindamycyna i erytromycyna, często w połączeniu z nadtlenkiem benzoilu), rzadziej antybiotyki ogólnoustrojowe;

• retinoidy - pochodne witaminy A (w postaci miejscowej lub ogólnoustrojowej), działają przeciwzapalnie i komedolitycznie;

• kwas azelainowy - lek o działaniu antybakteryjnym, przeciwzapalnym i łagodnie komedolitycznym;

• adapalen - działa przeciwzapalnie i komedolitycznie;

• antykoncepcja hormonalna - w celu zmniejszenia poziomu testosteronu przy trądziku hormonalnym, dostępne są na receptę online;
  

Mogą zostać również zastosowane specjalistyczne metody, takie jak peelingi chemiczne, czyli zabiegi podczas których skóra jest poddawana intensywnemu działaniu złuszczającemu. Wykorzystuje się w tym celu kwasy - salicylowy, migdałowy, ferulowy, pirogronowy.

Mają one zdolność wnikania w skórę na określoną głębokość, złuszczając martwy naskórek i zapewniając skórze odpowiednie oczyszczenie.

Leczenie psychiatryczne

Leczenie dermatologiczne powinno być uzupełnione terapią psychologiczną, podczas której pacjent uczy się radzić sobie z emocjami i stresem. Dzięki psychoterapii chory jest w stanie zidentyfikować źródło stresu i nauczyć się skutecznych metod radzenia sobie z nim, a także pozbyć się kompulsywnej potrzeby pozbywania się każdej zmiany skórnej.

Lekarz psychiatra może zdecydować o konieczności leczenia farmakologicznego z zastosowaniem leków o działaniu przeciwdepresyjnym czy przeciwlękowym. Obejmują one najczęściej leki z grupy selektywnych inhibitorów receptora serotoninowego, tzn. SSRI. Poprawia to nie tylko wygląd skóry, lecz także samopoczucie osoby chorej.

W niektórych przypadkach pomocna jest także zmiana diety. Powinna ona zawierać:

• produkty pełnoziarniste;

• "zdrowe tłuszcze", czyli nienasycone kwasy tłuszczowe;

• białko;

• witaminy (A, B, C, E);

• cynk;

• żelazo;

• siarka;

• miedź;

• selen.

Dieta osób zmagających się z problemem skóry trądzikowej powinna być różnorodna, a posiłki dostarczać wszystkich wymienionych powyżej substancji. Ważne jest też odpowiednie nawodnienie. Dzienne spożycie wody powinno wynosić minimum 2 litry.

Warto wyeliminować ze swojego jadłospisu:

• cukier;

• przetworzoną żywność (posiłki typu fast food, gotowe dania do odgrzania, przetworzone mięso);

• używki jak alkohol i papierosy;

• dania typu fast food.

Leczenie trądziku przeczosowego jest często stosunkowo późno wdrażane, ponieważ chorzy nie zawsze zdają sobie sprawę, że oprócz choroby skóry zmagają się również z zaburzeniami natury emocjonalnej.

W jaki sposób pielęgnować skórę przy trądziku przeczosowym?

Leczeniu trądziku neuropatycznego musi towarzyszyć odpowiednia pielęgnacja cery trądzikowej, przeprowadzana rano i wieczorem. Pielęgnacja powinna opierać się na dedykowanych cerze trądzikowej kosmetykach.

Powinny one zawierać składniki:

• nawilżające, które zatrzymują wodę w głębokich warstwach skóry, takie jak np. gliceryna;

• zapobiegające pojawianiu się nowych zmian, np. cynk;

• łagodzące podrażnienia skóry, np. pantenol;

• odbudowujące naturalny płaszcz lipidowy skóry, np. oleje roślinne;

• przyspieszające regenerację naskórka, np. witamina E;

• filtr przeciwsłoneczny (SPF).

Bibliografia

Portal Medycyna Praktyczne, [online] [dostęp: 05.11.2023], dostępne w internecie:

https://www.mp.pl/dermatologia/wytyczne/258188,tradzik-pospolity-rozpoznanie-i-leczenie

Praca poglądowa "Psychodermatologia: psychologiczne i psychiatryczne aspekty w dermatologii", Hanna KORABEL, Dominka DUDEK, Andrzej JAWOREK, Anna WOJAS-PELC [online] [dostęp 15.11.2023] dostępne w internecie:

https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/273834/dudek_jaworek_wojas-pelc_et-al_psychodermatologia_2008.pdf?sequence=1&isAllowed=y