Trądzik podskórny - czemu powstaje, jak wygląda i jak sobie z nim radzić?

Czym jest trądzik?

Trądzik to przewlekła, zapalna choroba skóry, najczęściej występująca w czasie dojrzewania, jednakże schorzenie to występuje także w życiu dorosłym. Trądzikowi mogą towarzyszyć różne zmiany skórne tj. grudki, krosty, zaskórniki, wykwity ropne czy torbielowate.

Zaawansowany, nieleczony trądzik może prowadzić do powstania licznych blizn i przebarwień skóry. Krosty najczęściej pojawiają się w okolicy twarzy, pleców oraz dekoltu.

Co jest przyczyną trądziku?

Główną przyczyną powstawania trądziku jest nadmierna produkcja sebum, czyli łoju, co często spowodowane jest zaburzeniami hormonalnym. Na powierzchnię skóry uchodzi ono przez gruczoły łojowe.

Jeżeli kanaliki prowadzące do gruczołów łojowych zostaną zapchane przez nadmiar sebum oraz zrogowaciały naskórek, powstają mikrozaskórniki, czyli niezapalne zmiany trądzikowe. Następnie powstają zaskórniki zamknięte, które stanowią doskonałe siedlisko dla bakterii beztlenowych.

Anaeroby, dzięki enzymom, uwalniają kwasy tłuszczowe ze składników sebum, co generuje lokalny stan zapalny.

Czym jest trądzik podskórny?

Trądzik podskórny to potoczna nazwa, często używana jest w kontekście trądziku grudkowego, który jest odmianą trądziku pospolitego tzw. młodzieńczego. Natomiast, jeżeli pojawią się też zewnętrzne, ropne wykwity, mówimy o trądziku krostkowo-grudkowym.

Zobacz także: Trądzik - rodzaje trądziku, charakterystyka i leczenie

Jak wygląda trądzik podskórny?

Podskórne pryszcze mają postać wypukłych, twardych guzków znajdujących się pod warstwą naskórka. Są to bolące pryszcze, o czerwonej lub cielistej barwie.

Do pryszczy podskórnych możemy zaliczyć także czyraki - to ropne zmiany spowodowane zapaleniem mieszków włosowych. Odróżniają się one nieco większymi wymiarami niż zwykły pryszcz podskórny oraz zawartością treści płynnej.

Najczęściej pojawiają się w tzw. strefie T, na którą składa się czoło, nos oraz broda. Jednakże mogą lokalizować się w też innych miejscach na ciele. Podskórne grudki zazwyczaj osiągają średnicę większą niż 1 centymetr.

Schorzenie to może dotyczyć zarówno młodzieży w okresie dojrzewania, jak i młodych dorosłych.

Czy można wyciskać pryszcze podskórne?

Wszelkie próby manualnego usunięcia podskórnych pryszczy, mogą prowadzić do trwałych blizn i zaostrzenia problemu. Robienie tego w warunkach domowych bez higieny może doprowadzić do nadkażenia skóry.

Jakie są główne przyczyny występowania trądziku podskórnego?

Przyczyny powstawania pryszczy podskórnych obejmują wiele czynników. Niektóre z nich to stres, nieodpowiednia dieta, niewłaściwa pielęgnacja, zaburzenia hormonalne.

Stres

Długotrwały stres wpływa na destabilizację gospodarki hormonalnej - podnosi poziom kortyzolu, zwanego hormonem stresu. Kortyzol powoduje zwiększenie aktywności gruczołów łojowych, wydzielanie sebum i nasilenie procesów zapalnych.

Same zmiany skórne mogą być dla niektórych sytuacją stresującą, co zwiększa poziom kortyzolu i powoduje kolejne podskórne pryszcze.

Podobnie do przewlekłego stresu wpływać na skórę będzie chroniczne zmęczenie.

Nieodpowiednia dieta

Spożywanie prozapalnej, przetworzonej żywności, o wysokim indeksie glikemicznym, zawierającej duże ilości cukrów prostych i tłuszczów nasyconych - to wszystko może nasilać trądzik podskórny i powodować zwiększone występowanie zmian skórnych mimo pielęgnacji skóry.

Istnieją badania, które sugerują związek nasilenia trądziku przy jednoczesnym spożywaniu mleka.

Zobacz także: Nabiał a trądzik - jak przetwory mleczne mogą wpływać na stan skóry?

Podobnie alkohol, papierosy i inne używki mogą zaostrzać stan zapalny skóry i hamować proces gojenia zmian.

Niewłaściwa pielęgnacja skóry

Źle dobrana pielęgnacja pogarsza problem pryszczy, zapychając pory i powodując nowe podskórne gule. Używając nieodpowiednich dermokosmetyków czy produktów do makijażu wywołać możemy także inny rodzaj trądziku - trądzik kosmetyczny. Również zanieczyszczenia środowiska nie są obojętne dla stanu cery.

Niestosowanie kremów z wysokim filtrem

Słońce przyczynia się do czasowego wysuszenia powierzchni skóry i pozornego poprawienia jej stanu, jednak po ekspozycji skóra zareaguje zwiększoną produkcją sebum i wysypem nowych zmian. Dodatkowo promieniowanie UV utrwala blizny potrądzikowe.

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia gospodarki hormonalnej organizmu (najczęściej nadmierna produkcja androgenów) mogą powodować różnego rodzaju niedoskonałości. W czasie okresu dojrzewania następują zmiany hormonalne i występuje, poprzez androgenowe hormonalne pobudzenie gruczołów łojowych, nadprodukcja sebum, stąd najczęściej problem trądziku występuje u nastolatków. Również wahania hormonów w cyklu miesięcznym nie są obojętne dla stanu kobiecej cery.

Jeżeli po okresie dojrzewania występują bolesne, podskórne pryszcze, szczególnie na czole, linii żuchwy i plecach, warto skonsultować się z lekarzem, zbadać gospodarkę hormonalną i wykluczyć występowanie zaburzeń hormonalnych.

Predyspozycje genetyczne także mogą wpływać na występowanie trądziku podskórnego.

Jakie są metody leczenia trądziku podskórnego?

Leczenie trądziku podskórnego obejmuje działanie w wielu aspektach. Odpowiednie i wcześnie włączone leczenie trądziku pozwala na zmniejszenie ryzyka powstania blizn i przebarwień.

Pielęgnacja skóry trądzikowej

Niezbędne jest wdrożenie codziennej pielęgnacji cery trądzikowej. Odpowiednio dobrane kosmetyki są podstawą zadbania o skórę trądzikową.

Poranną i wieczorną pielęgnację powinno rozpoczynać oczyszczenie skóry np. żelem do mycia. Dokładne oczyszczanie skóry pozwala na pozbycie się sebum i innych zanieczyszczeń, sprzyja gojeniu się pryszczy podskórnych i zapobiega ich powstawaniu.

Następnym krokiem jest tonizacja, która przywraca równowagę pH skóry i poprawia wchłanianie substancji czynnych z kosmetyków stosowanych później.

Pielęgnację kończy krem nawilżający. Wbrew powszechnym mitom cera tłusta także potrzebuje nawilżenia. Warto pamiętać o codziennym stosowaniu kremu z filtrem SPF50, przez cały rok, szczególnie przy leczeniu dermatologicznym.

Pielęgnację można uzupełnić o zabiegi kosmetyczne - np. zabiegi laserowe, peelingi kwasowe (np. kwas salicylowy) czy kawitacyjne.

Nie powinno się wyciskać pryszczy podskórnych - spowoduje to uszkodzenie skóry i rozniesienie bakterii.

Poza pielęgnacją warto pamiętać o kilku zasadach:

• regularne zmienianie pościeli i ręczników;

• unikanie dotykania skóry brudnymi dłońmi;

• regularne czyszczenie pędzli i gąbeczek do makijażu;

• dezynfekowanie ekranu telefonu, który także ma kontakt z naszą skórą.

Preparaty miejscowe

Na problemy skórne możemy stosować preparaty miejscowe, które sprawdzą się w leczeniu trądziku podskórnego o łagodnym przebiegu, ale także jako uzupełnienie leczenia doustnego:

• antybiotyki miejscowe - np. erytromycyna czy klindamycyna, hamują namnażanie bakterii i zmniejszają stan zapalny skóry, nie stosuje się jednocześnie antybiotykoterapii miejscowej i doustnej. Dostępne są na receptę (recepta online);

• nadtlenek benzoilu - stosowany z antybiotykami lub retinoidami, działa przeciwbakteryjnie, przeciwzaskórnikowo oraz keratolitycznie (złuszcza nadbudowany naskórek);

• kwas azelainowy - ma działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, jednocześnie pomaga rozjaśnić blizny potrądzikowe;

• retinoidy (pochodne witaminy A) - odpowiadają za wyrównanie keratynizacji, regulują tym samym pracę gruczołów łojowych.

Z domowych sposobów warto przetestować maść cynkową czy maść ichtiolową, które wykazują działanie antyseptyczne, ściągające i przeciwzapalne.

Zobacz także: Kremy, żele i maści na trądzik - jakie są dostępne metody miejscowego leczenia trądziku?

Leki doustne

Jeżeli leczenie trądziku miejscowe nie przynosi efektów, dermatolog może włączyć leki ogólnoustrojowe - doustne. Leki doustne stosowane w leczeniu trądziku podskórnego to:

• retinoidy (izotretynoina) - zmniejsza aktywność gruczołów łojowych, hamuje ich rozrost, przeciwdziała zaskórnikom; należy pamiętać o konieczności stosowania skutecznej antykoncepcji przez kobiety podczas leczenia izotretynoiną, a także miesiąc przed i po terapii - jest silnie teratogenna;

• antybiotyki - najczęściej z grupy tetracyklin (np. limecyklina i doksycyklina), mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne;

• leki hormonalne - w przypadku gdy pryszcze podskórne mają podłoże hormonalne, lekarz może rozważyć włączenie leków regulujących hormony, np. dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych.

Odpowiednia dieta

Wdrożenie odpowiedniej diety może pomóc w regulacji pracy gruczołów łojowych. Należy zrezygnować z wysoko przetworzonej, niezdrowej żywności na rzecz produktów o niskim indeksie glikemicznym, diety bogatej w warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze omega-3 i omega-6.

Bibliografia

Serwis La Roche-Posay, dostępny w internecie:

https://www.laroche-posay.pl/article/rodzaje-tradziku-sprawdz-jaki-masz-tradzik

Serwis La Roche-Posay, dostępny w internecie:

https://www.laroche-posay.pl/article/krosty-pod-skora-na-twarzy-jak-je-zwalczyc#kosmetyki-pielgnacyjne-a-pryszcze-na-twarzy

Serwis Eucerin, dostępny w internecie:

https://www.eucerin.pl/problemy-skory/tradzik/pryszcze-podskorne

Serwis Mixa, dostępny w internecie:

https://www.mixa.pl/porady/4-fakty-o-wyciskaniu-pryszczy-podskornych

Serwis Wiadomości Dermatologiczne, dostępny w internecie:

https://www.wiadomoscidermatologiczne.pl/artykul/metody-leczenia-tradziku