Trądzik u dorosłych - jak się objawia i jakie są możliwości leczenia?

Co to trądzik?

Trądzik pospolity to choroba zapalna, dotycząca gruczołów łojowych i mieszków włosowych, w której występują charakterystyczne zmiany skórne, m.in. krosty, grudki, zaskórniki. Najczęściej występuje na twarzy, w strefie T - czoło, nos, broda, ale także na plecach, klatce piersiowej. Jej leczenie może się przewlekać, trwać miesiącami czy latami.

Do poznanych przyczyn trądziku należą:

• nadmiar sebum (zwiększona produkcja przez gruczoły łojowe),

• hiperkeratynizacja naskórka (nadmierne rogowacenie),

• kolonizacja skóry bakterią Cutibacterium acnes,

• czynniki genetyczne.

Trądzik pojawia się nie tylko u młodzieży?

Trądzik pospolity jest charakterystycznym schorzeniem dla nastolatków, jednak nie jest dla nich specyficzny. Coraz częściej możemy spotkać się z tą dermatozą u osób dorosłych, które okres dojrzewania mają za sobą.

Niewiele osób wie, że im wcześniejsze rozpoczęcie leczenia, tym większa szansa, że nie powstaną szpecące blizny lub będą one mniej widoczne, ale także, że trądzik ustąpi szybciej i nie wystąpi po czasie dojrzewania.

Trądzik dorosłych występuje najczęściej u osób w wieku około 25 lat, ale także powyżej. Przeważnie trądzik dorosłych dotyczy kobiet, nawet co drugiej, po 30-stce.

W zależności, jakie wykwity skórne występują, wyróżniamy różne rodzaje trądziku:

• trądzik grudkowy - charakteryzuje się grudkami - zmianami wypukłymi, o twardej strukturze i wielkości minimum 1cm;

• trądzik zaskórnikowy - z zaskórnikami otwartymi (czarnymi) lub zamkniętymi (białymi);

• trądzik różowaty - objawia się czerwienieniem twarzy, rumieniem, teleangiektazjami (pajączkami), ale także grudkami i krostami;

• trądzik ropowiczy - z obecnością ropnych torbieli.

Trądzik u dorosłych możemy podzielić również w inny sposób:

• przetrwały - trwający od okresu dojrzewania, kontynuacja trądziku młodzieńczego, stanowi 80% pacjentów;

• późny - u osób, u których objawy pojawiły się dopiero po 25. roku życia - pozostałe 20% pacjentów.

Jakie są różnice między trądzikiem u dorosłych a nastolatków?

Trądzik u dorosłych charakteryzuje mniejsza liczba zaskórników bez stanu zapalnego, za to występuje więcej krostek i grudek zapalnych.

Zmiany zlokalizowane są częściej na brodzie, okolicy żuchwy, dolnej części policzków, za to rzadziej na czole czy nosie, jak ma to miejsce w trądziku u nastolatków.

W przypadku skóry trądzikowej warto pamiętać, że przebieg będzie się różnić osobniczo, zarówno rodzaj wykwitów, jak i ich nasilenie.

Trądzik u dorosłych - przyczyny

Przyczyny trądziku u osób dorosłych są bardzo różne - niewłaściwa dieta, nieodpowiednia pielęgnacja, ale i trudniejsze do opanowania, takie jak stres czy zaburzenia hormonalne.

Nieodpowiednia dieta

Przyczyną powstawania zmian skórnych może być nieodpowiednie odżywianie. Niewłaściwa dieta składająca się z przetworzonej, tłustej żywności o wysokim indeksie glikemicznym bez witamin i minerałów może nie tylko sabotować leczenie, ale także wywoływać nowe zmiany trądzikowe.

Niektóre badania naukowe dowiodły, że mleko krowie może pogarszać stan skóry. Mleko, produkt o wysokim indeksie glikemicznym, zawiera hormony, które mogą mieć negatywny wpływ na stan skóry, jak również kazeinę czy białka serwatkowe, których obecność w organizmie skutkuje wzrostem stężenia IGF-1 (insulinopodobnego hormonu wzrostu), co powoduje nasilenie produkcji łoju.

Zobacz też: Nabiał a trądzik - jak przetwory mleczne mogą wpływać na stan skóry?

Również nietolerancje pokarmowe manifestują się, wpływając na wygląd cery trądzikowej, jak na przykład niedobór laktazy czy nietolerancja glutenu.

Stres

Powstawanie trądziku może mieć też tło stresowe. Przewlekły stres podwyższa poziom kortyzolu - hormonu stresu, który stymuluje rozpad kolagenu i hamuje jego syntezę, zaburza barierę hydrolipidową, prowadzi do nadprodukcji sebum i stąd negatywny wpływ na wygląd skóry trądzikowej.

Niewłaściwa pielęgnacja

Przyczyny trądziku możemy upatrywać także w złym dbaniu o skórę. Błędy w codziennej pielęgnacji, czy czasami kompletny jej brak, będą pogarszać stan cery i powodować objawy trądziku.

Szczególnie w przypadku trądziku zaszkodzić mogą kosmetyki z parafiną, olejami roślinnymi, mydłem czy alkoholem. Przykładowo parafina blokuje ujścia gruczołów łojowych, a z kolei alkohol wysusza skórę.

Zobacz także: Trądzik kosmetyczny - czemu się pojawia i jak się go leczy?

Predyspozycje genetyczne

Uwarunkowania genetyczne także stanowią przyczynę powstawania trądziku u dorosłych. Jeżeli w rodzinie występował trądzik, jest większe prawdopodobieństwo, że również będziemy się z nim zmagać.

Kobiety

U dorosłych kobiet zaburzenia hormonalne są jednym z najczęstszych powodów występowania trądziku. Każda kobieta zmaga się z wahaniami hormonów w momentach takich jak: około miesiączki, w trakcie ciąży, po urodzeniu dziecka, około menopauzy.

Choroby występujące u kobiet, takie jak PCOS czy hirsutyzm (nadmierne owłosienie) mają negatywny wpływ na cerę trądzikową.

Po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych także możemy zmagać się z zaburzeniami hormonalnymi.

Zobacz też: Tabletki antykoncepcyjne a trądzik. Hormony pomagają na trądzik czy go wzmagają?

Mężczyźni

Mimo że trądzik dorosłych występuje głównie u kobiet, zdarza się też u dorosłych mężczyzn.

U mężczyzn za trądzik odpowiada rozregulowanie poziomu androgenów. Androgeny pobudzają do rozrostu gruczoły łojowe i tym samym nadprodukcję łoju.

Często wpływ na występowanie zmian trądzikowych mogą mieć uszkodzenia skóry po goleniu. Skaleczenia, zacięcia, używanie brudnych golarek czy nadużywanie jednorazowych maszynek, to wszystko powoduje trądzik.

Leczenie trądziku dorosłych

Znalezienie odpowiedzi, co stanowi przyczynę trądziku dorosłych, jest wyzwaniem. Jeżeli mimo wyeliminowania uchwytnych powodów, zmiany skórne nie ustępują, należy włączyć kuracje dermatologiczne.

Leczenie dermatologiczne

Skuteczne leczenie trądziku może być długotrwałą terapią. Dobierane jest do indywidualnych potrzeb pacjenta. W łagodnych stanach wybierane jest przeważnie leczenie miejscowe, a w ciężkich doustne. Leki dermatologiczne są dostępne tylko na receptę, którą można dostać online:

• retinoidy - możemy leczyć trądzik retinoidami zarówno miejscowymi, jak i ogólnoustrojowymi. Zadaniem retinoidów jest regulacja nadmiernej produkcji łoju i patologicznego procesu rogowacenia naskórka (szczególnie w ujściach gruczołów łojowych);

• antybiotyki - także miejscowe i doustne, hamują namnażanie bakterii, działają antyseptycznie, antybiotyków nie stosujemy izolowanie, za to często z nadtlenkiem benzoilu czy kwasem azelainowym;

• nadtlenek benzoilu - ma działanie komedolityczne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, reguluje proces rogowacenia i aktywność gruczołów łojowych; często stanowi uzupełnienie kuracji retinoidami czy antybiotykami.

Najczęściej łączy się powyższe substancje w leczeniu trądziku dla uzyskania lepszych efektów.

W leczeniu trądziku możemy wykorzystywać także kwasy. Kwas azelainowy jest substancją o działaniu komedolitycznym, a także słabym przeciwbakteryjnym. Polecany jest szczególnie w trądziku dorosłych kobiet.

Z kolei kwas salicylowy działa złuszczająco, odkażająco, zmniejsza stan zapalny i reguluje nadmierne wydzielanie sebum przez gruczoły łojowe.

Ważne jest nie tyle, aby leczyć trądzik, a żeby skutecznie go wyleczyć.

Dieta

W leczeniu trądziku jednym z domowych sposobów na lepszy wygląd skóry jest zmiana sposobu żywienia na zdrowszy - zbilansowana dieta z większą ilością warzyw i owoców, bogata w witaminy, o niskim indeksie glikemicznym.

Należy ograniczyć, a najlepiej zredukować do zera spożywanie alkoholu i palenie papierosów czy inne używki.

Często u pacjentów z trądzikiem poziom kwasów omega-3 jest niewystarczający. Kwasy omega-3 pomagają w zmniejszeniu stanu zapalnego oraz poziomu IGF-1 w organizmie. Ten składnik odżywczy znajdziemy np. w roślinach strączkowych, rybach czy orzechach.

Pielęgnacja skóry

Leczenie cery trądzikowej możemy wspomóc odpowiednimi kosmetykami. W codziennej, porannej i wieczornej pielęgnacji powinniśmy używać dermokosmetyków niekomedogennych, niezawierających parafiny czy olejów.

Oczyszczanie skóry jest podstawą pielęgnacji cery trądzikowej, nie tylko skóry tłustej, ale też suchej. Pozwala na pozbycie się zanieczyszczeń nagromadzonych na skórze. W przypadku noszenia makijażu, oczyszczanie rozpoczynamy demakijażem płynem micelarnym lub olejkiem. Później możemy przejść do mycia twarzy delikatnym żelem czy pianką.

Po oczyszczaniu następnym krokiem jest użycie toniku. Tonizacja przywraca odpowiednie pH skórze, reguluje nadmiar sebum i odświeża skórę. Pielęgnację możemy zakończyć kremem nawilżającym.

Warto jednak pamiętać, że w przypadku używania samych oczyszczających, matujących kosmetyków do skóry tłustej, naskórek może dojść do wysuszania naskórka i skóra będzie obronnie reagować zwiększonym wydzielaniem łoju. Aby temu zapobiec, należy zadbać o odpowiednie nawilżenie kremem i, w razie potrzeby, maseczkami zawierającymi np. kwas hialuronowy.

Ochrona przeciwsłoneczna

Przy leczeniu dermatologicznym skóry trądzikowej jest ona uwrażliwiona na działanie promieni słonecznych i skłonna do poparzeń. Celem uniknięcia skutków ubocznych terapii, ale i pozostania blizn na naszej skórze, koniecznie powinniśmy używać kremów z ochroną przeciwsłoneczną. Najodpowiedniejszym filtrem będzie SPF 50.

Mimo że wydaje nam się, że słońca nie ma lub jest go niewiele w sezonie jesienno-zimowym, promieniowanie UV przenika przez chmury i powoduje utrwalenie blizn, a także starzenie skóry.

Bibliografia

Portal Wiadomości Dermatologiczne, [online] [dostęp 29.12.2023], dostępny online:

https://www.wiadomoscidermatologiczne.pl/artykul/tradzik-ludzi-doroslych-obraz-kliniczny-leczenie

Portal Po Dyplomie, [online] [dostęp 29.12.2023], dostępny online:

https://podyplomie.pl/dermatologia/15895,tradzik-pospolity-nowe-spojrzenie-na-etiologie-schorzenia-najnowsze-strategie-postepowania?page=4

Portal La Roche-Posay, [online] [dostęp 29.12.2023], dostępny online:

https://www.laroche-posay.pl/article/tradzik-doroslych-dotyka-coraz-wiecej-kobiet

Portal Ars Estetica, [online] [dostęp 29.12.2023], dostępny online:

https://www.arsestetica.pl/blog/tradzik-u-doroslych/

Portal Termedia, [online] [dostęp 29.12.2023], dostępny online:

https://www.termedia.pl/dermatologia/Kwasy-omega-3-moga-pomocne-w-terapii-tradziku,46993.html