Opublikowano 31.01.2024
Autor Redakcja Erecept.pl
Zapalenie płuc u dziecka to ciężka choroba dolnych dróg oddechowych, która może być wywołana przez różne patogeny i prowadzić nawet do niewydolności oddechowej u dziecka. Gorączka, uporczywy kaszel, duszność to typowe objawy z jakimi możemy się spotkać w zapaleniu płuc. Może być ono wywołane bakteriami, grzybami, a także wirusami. Jak się je leczy? Jakie są powikłania? Czy warto się szczepić?
Zapalenie płuc to choroba zapalna dolnych dróg oddechowych ze zmianami zapalnymi w pęcherzykach płucnych. Możemy podzielić ją na pozaszpitalne zapalenie płuc i szpitalne zapalenie płuc.
Pozaszpitalne zapalenie płuc to takie zapalenie, które wystąpiło u dziecka przebywającego w domu lub do 48 godzin od przyjazdu do szpitala.
Szpitalnym zapaleniem płuc nazywamy zapalenie, które wystąpiło minimum 48 godzin po przyjęciu do szpitala.
Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Najczęściej chorują dzieci w wieku poniżej 5. lat oraz dzieci pochodzące z krajów rozwijających się. Szacuje się, że w grupie wiekowej powyżej 5. roku życia zapadalność na zapalenie płuc wynosi 46 przypadków na 1000 dzieci.
Etiologia pozaszpitalnego zapalenia płuc u dziecka różni się w zależności od wieku dziecka.
Zapalenie płuc okresu noworodkowego jest najczęściej powodowane przez paciorkowce grupy B i enterobakterie, od 3. dnia życia do 3. tygodnia najczęstszą przyczyną zapalenia płuc u dziecka jest Chlamydia trachomatis, natomiast starsze dzieci od 4. miesiąca do 4. roku życia - wirusy grypy i RSV.
Od 5. roku życia do 15. roku życia głównym patogenem wywołującym zapalenie płuc u dziecka są bakterie Streptococcus pneumoniae i to on jest najczęstszym patogenem wywołującym zapalenie płuc u dzieci, ponieważ szacuje się, że wywołuje aż 14-36% pozaszpitalnych zapaleń płuc.
Aktualnie z powodu zapalenia płuc w krajach rozwiniętych umiera mniej niż jedno dziecko na tysiąc. Zawdzięczamy to w dużej mierze rozwojowi antybiotykoterapii i szczepień ochronnych.
Diagnozę zapalenia płuc stawiamy na podstawie objawów. U dzieci zapalenie płuc najczęściej przebiega z objawami takimi jak:
ogólne osłabienie organizmu;
gorączka >38 stopni Celsjusza;
przyspieszenie oddechu;
objawy ze strony układu oddechowego takie jak duszność i kaszel początkowo suchy, następnie produktywny;
bóle brzucha.
Atypowe zapalenie płuc u dziecka może objawiać się dodatkowo bólem głowy, a wirusowe zapalenie płuc może zawierać także świszczący oddech. Bezobjawowe zapalenie płuc u dziecka może przebiegać bez żadnych objawów.
Każde podejrzenie zapalenia płuc u dziecka powinno skłonić nas do kontaktu z lekarzem pediatrą.
W typowym zapaleniu płuc stan ogólny dziecka może być średni lub ciężki. Ma ono nagły początek i dominuje w nim wysoka gorączka, początkowo suchy kaszel, który przechodzi w produktywny.
Dziecko może dodatkowo mieć bóle brzucha oraz bóle w klatce piersiowej. Takie zapalenie płuc u dziecka może nieść za sobą powikłania. Dominują w nim charakterystyczne zmiany osłuchowe takie jak rzężenia drobnobańkowe oraz trzeszczenia zlokalizowane lub obustronne.
W atypowym zapaleniu płuc u dziecka początek choroby jest zazwyczaj powolny i poprzedzony niespecyficznymi objawami, a stan ogólny jest zazwyczaj dobry.
Może wystąpić lekka gorączka, suchy męczący kaszel, bóle mięśni, stawów oraz niespecyficzna wysypka, a osłuchowo mogą być obecne świsty. Rzadko występują powikłania. Dodatkowo atypowe zapalenie płuc jest wywołane innymi bakteriami takimi jak np. Chlamydophila pneumoniae lub Mycoplasma pneumoniae.
Aby rozpoznać zapalenie płuc u dzieci, najczęściej wystarczą charakterystyczne objawy. Nie wykonuje się rutynowo RTG klatki piersiowej z powodu narażenia na promieniowanie oraz braku określonych kryteriów rozpoznawania zapaleń płuc u dzieci w badaniach obrazowych.
Badania RTG klatki piersiowej można wykonać w przypadku, gdy mamy ciężki przebieg choroby oraz podejrzenie powikłań. Jeśli w ciągu leczenia nie obserwujemy poprawy u dziecka, możemy pomyśleć nad wykonaniem tomografii komputerowej.
W badaniach laboratoryjnych niskie stężenie CRP i prokalcytoniny zmniejsza prawdopodobieństwo, że jest to infekcja bakteryjna. Posiew krwi i plwociny zleca się jedynie, gdy stan dziecka jest ciężki lub w szpitalnym zapaleniu płuc.
Leczenie zapalenia płuc o etiologii wirusowej opiera się na leczeniu objawowym. Odpowiednia pielęgnacja dziecka, dobre nawodnienie, dieta oraz w razie dużej duszności - tlenoterapia. Leczenie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe to również ważne elementy leczenia objawowego zapalenia płuc u dziecka.
Ponieważ ciężko odróżnić wirusowe zapalenie płuc u dziecka i bakteryjne zapalenie płuc, u każdego malucha z pewnymi objawami powinno się leczyć zapalenie płuc antybiotykiem.
Antybiotykiem pierwszego rzutu w zapaleniu płuc wywołanym Streptococcus pneumoniae jest amoksycylina. Leczenie trwa około 7 dni, w cięższych przypadkach 10 dni.
Jeśli podejrzewamy zachłystowe zapalenie płuc u dziecka, możemy dodać do amoksycykliny klindamycynę lub metronidazol.
W pozaszpitalnym zapaleniu płuc u dziecka wskazaniem do hospitalizacji może być ciężki przebieg choroby, wiek dziecka poniżej 6. miesiąca życia, przyspieszony oddech i tętno, duszność i bezdechy, a także jeśli dziecko potrzebuje tlenoterapii.
Współistnienie chorób takich jak przewlekłe choroby układu oddechowego (np. astma), odwodnienia lub objawów neurologicznych również są wskazaniem do leczenia w szpitalu.
Nawrotowe zapalenie płuc u dziecka jest to zapalenie występujące co najmniej 2 razy w ciągu roku lub co najmniej 3 w dłuższym okresie czasu. Warunkiem jest zupełne ustąpienie objawów u dziecka między kolejnymi epizodami.
Występuje ono u około 8% dzieci, które często posiadają wady wrodzone układu oddechowego, choroby przełyku, w tym refluks żołądkowo-przełykowy, choroby neurologiczne, zaburzenia immunologiczne lub wady układu krążenia.
Z zapaleniem płuc u dzieci mogą wiązać się różne powikłania, takie jak:
odma opłucnowa,
ropień płuca,
sepsa,
wysięk w jamie opłucnej,
martwicze zapalenie płuc.
Najlepszym sposobem, aby zapobiegać zapaleniom płuc u dziecka, są szczepienia ochronne (w bakteryjnym zapaleniu płuc kluczową rolę odgrywa szczepienie przeciwko pneumokokom i Haemophilus influenzae, a w wirusowym - szczepienia przeciwko grypie). Można także unikać dymu z papierosów, przestrzegać zasad higieny i izolować dzieci od osób zakażonych.
U małych dzieci dużą rolę odgrywa również karmienie piersią oraz chemioprofilaktyka, jeśli matka była zakażona bakterią.
Zobacz także: Szczepionki na grypę dla dzieci - czy warto je stosować?
Medycyna Praktyczna, [online], [styczeń 2024], dostępny w Internecie :
https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/wytyczne/127820,leczenie-pozaszpitalnego-zapalenia-pluc-u-hospitalizowanych-dzieci
Tom Lissauer, Will Carroll, "Pediatria", Wydanie 6
Wanda Kawalec, Pediatria, 2018
Nebbud to lek sterydowy w postaci zawiesiny do nebulizacji, stosowany w leczeniu astmy oskrzelowej, zaostrzeniu POChP oraz ciężkim zapaleniu krtani. Substancją czynną jest tu budezonid.
Charakterystyka produktów leczniczych
Ból gardła jest częstym objawem, zazwyczaj towarzyszącym infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych, takiej jak np. przeziębienie czy wirusowe zapalenie gardła. Ból gardła czasami ulega na tyle dużemu nasileniu, że mogą pojawić się trudności w przełykaniu oraz chrypka. Skąd bierze się ból gardła? Co może wywołać stan zapalny? Jakie mamy dostępne preparaty bez recepty?
Artykuł
Broncho-Vaxom to preparat zawierający lizaty bakterii, polecany jako profilaktyka zakażeń obejmujących górne drogi oddechowe. Na czym polega jego działanie? Jakie są przeciwwskazania do jego stosowania?
Charakterystyka produktów leczniczych