Rwa udowa - przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest rwa udowa?

Rwa udowa to jedno ze schorzeń zaliczanych do zespołów korzeniowych. Jej przyczyną jest podrażnienie korzeni nerwowych zlokalizowanych w obszarze pnia nerwu udowego, co ma miejsce między kręgami L2, L3 i L4.

Objawy rwy udowej obejmują przede wszystkim odczuwanie bólu w okolicach lędźwiowo-krzyżowych kręgosłupa, który może promieniować w kierunku przedniej części uda, a czasami docierać nawet aż do stopy. Poza bólem mogą również występować objawy takie jak drętwienie kończyny dolnej, niedowład oraz przykurcze mięśni.

W przypadku rwy udowej porażennej występuje osłabienie mięśni kończyny dolnej. Chory nie może wyprostować stawu kolanowego i ma trudności ze wstawaniem.

Jakie są przyczyny rwy udowej?

Najczęściej rwa udowa jest wynikiem dyskopatii przestrzeni L3-L4 kręgosłupa, która powoduje ucisk korzenia nerwu rdzeniowego L4. Przyczyną rwy udowej może być również uszkodzony sam nerw udowy (tak dzieje się w przypadku urazy lub zajęcia go procesem chorobowym u cukrzyków).

Do możliwych czynników wywołujących rwę udową zalicza się:

• niewystarczający wysiłek fizyczny;

• nieprawidłową aktywność fizyczna – niewłaściwe ćwiczenia mogą prowadzić do uszkodzenia mięśni przykręgosłupowych, wiązadeł stawowych;

• uszkodzenie krążka międzykręgowego – tzw. dysku – może doprowadzić do ucisku na nerwy, w tym na nerw udowy;

• uszkodzenie nerwu udowego – w wyniku między innymi urazu - na przykład złamania miednicy lub guza miednicy, krwawienia zaotrzewnowego, cukrzycy;

• nadwaga, otyłość – przyczyniają się do rozwinięcia zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie, które zmniejszają otwory między kręgami, przez co stają się one zbyt ciasne dla przebiegających korzeni nerwowych;

• miejscowy stan zapalny;

• przeziębienie, wychłodzenie w odcinku lędźwiowym – wychłodzenie skutkuje przykurczami mięśni przykręgosłupowych;

• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) lub zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa;

• choroby zakaźne.

Jak objawia się rwa udowa?

Rwa udowa objawia się bólem w przedniej części uda, kolanie i wewnętrznej stronie łydki. Chorzy z czasem odczuwają coraz większy dyskomfort podczas chodzenia.

Pacjenci opisują ból jako rwący, elektryczny lub palący. Zazwyczaj ból występuje po jednej stronie ciała, choć w rzadkich przypadkach może być obustronny. Szybkość pojawienia się bólu może zależeć od przyczyny i rozległości zmian chorobowych - może pojawić się nagle lub narastać stopniowo, co jest charakterystyczne dla przewlekłego przebiegu rwy.

Inne często występujące objawy to:

• wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych,

• przykurcze w kończynie dolnej,

• zniesienie odruchu kolanowego,

• odruchowe skrzywienie kręgosłupa lędźwiowego,

• zaniki mięśnia czworogłowego uda.

Czynniki wpływające na ból

Ból odczuwany przez pacjentów zmienia się w zależności od aktywności i przyjętej pozycji. Czynniki nasilające odczuwany dyskomfort to:

• chód i pozycję stojącą (wzmożenie ucisku na krążki międzykręgowe);

• kichanie, kaszel, działanie tłoczni brzusznej (wypełnienie splotów żylnych kanału kręgowego, co nasila ucisk);

• schodzenie ze schodów (wzmożenie ucisku na krążki międzykręgowe).

Za to pozycja leżąca, szczególnie przy kończynach zgiętych w stawach kolanowych i biodrowych, zmniejsza dolegliwości bólowe.

Objawy alarmowe rwy udowej - kiedy udać się do lekarza?

Istotne jest, aby skonsultować się z właściwym specjalistą, w zależności od nasilenia dolegliwości. W przypadku łagodniejszych ataków rwy kulszowej pomóc może lekarz rodzinny, który może zdecydować się na podanie zastrzyków domięśniowych i przepisanie leków w celu wsparcia leczenia. Jednak gdy stan pacjenta jest poważniejszy, lekarz rodziny kieruje go do specjalisty i wystawia skierowanie, zazwyczaj do neurologa.

W ciężkich przypadkach rwy udowej pojawiają się objawy alarmowe w postaci:

• paraliżu mięśni,

• niedowładu,

• zaburzeń czucia,

• problemów z kontrolowaniem oddawania moczu i stolca.

Przy wystąpieniu powyższych alarmujących objawów, należy jak najszybciej skorzystać z pomocy medycznej, gdyż istnieje podejrzenie uszkodzenia korzeni nerwowych lub rdzenia kręgowego.

Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie jest to porada lekarska. Serwis erecept.pl oferuje konsultacje medyczne bez wychodzenia z domu.

Na czym polega diagnostyka rwy udowej?

Rwa udowa objawia się bólem w przedniej części uda, kolanie i wewnętrznej stronie łydki. Chorzy z czasem odczuwają coraz większy dyskomfort podczas chodzenia.

Pacjenci opisują ból jako rwący, elektryczny lub palący. Zazwyczaj ból występuje po jednej stronie ciała, choć w rzadkich przypadkach może być obustronny. Szybkość pojawienia się bólu może zależeć od przyczyny i rozległości zmian chorobowych - może pojawić się nagle lub narastać stopniowo, co jest charakterystyczne dla przewlekłego przebiegu rwy.

Inne często występujące objawy to:

• wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych,

• przykurcze w kończynie dolnej,

• zniesienie odruchu kolanowego,

• odruchowe skrzywienie kręgosłupa lędźwiowego,

• zaniki mięśnia czworogłowego uda.

Czynniki wpływające na ból

Ból odczuwany przez pacjentów zmienia się w zależności od aktywności i przyjętej pozycji. Czynniki nasilające odczuwany dyskomfort to:

• chód i pozycję stojącą (wzmożenie ucisku na krążki międzykręgowe);

• kichanie, kaszel, działanie tłoczni brzusznej (wypełnienie splotów żylnych kanału kręgowego, co nasila ucisk);

• schodzenie ze schodów (wzmożenie ucisku na krążki międzykręgowe).

Za to pozycja leżąca, szczególnie przy kończynach zgiętych w stawach kolanowych i biodrowych, zmniejsza dolegliwości bólowe.

Objawy alarmowe rwy udowej - kiedy udać się do lekarza?

Istotne jest, aby skonsultować się z właściwym specjalistą, w zależności od nasilenia dolegliwości. W przypadku łagodniejszych ataków rwy kulszowej pomóc może lekarz rodzinny, który może zdecydować się na podanie zastrzyków domięśniowych i przepisanie leków w celu wsparcia leczenia. Jednak gdy stan pacjenta jest poważniejszy, lekarz rodziny kieruje go do specjalisty i wystawia skierowanie, zazwyczaj do neurologa.

W ciężkich przypadkach rwy udowej pojawiają się objawy alarmowe w postaci:

• paraliżu mięśni,

• niedowładu,

• zaburzeń czucia,

• problemów z kontrolowaniem oddawania moczu i stolca.

Przy wystąpieniu powyższych alarmujących objawów, należy jak najszybciej skorzystać z pomocy medycznej, gdyż istnieje podejrzenie uszkodzenia korzeni nerwowych lub rdzenia kręgowego.

Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie jest to porada lekarska. Serwis erecept.pl oferuje konsultacje medyczne bez wychodzenia z domu.

Na czym polega leczenie rwy udowej?

W leczeniu rwy udowej wykorzystuje się metody zachowawcze i zabiegowe. Ważnym elementem powrotu do zdrowia jest też rehabilitacja.

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze rwy udowej obejmuje szereg działań mających na celu złagodzenie dolegliwości bólowych i poprawę stanu pacjenta.

Aby odciążyć krążek międzykręgowy w okresie ostrym, zaleca się długotrwałe utrzymywanie pacjenta na twardym łóżku, często z uniesionymi kończynami, co może być osiągnięte poprzez użycie zrolowanego koca lub poduszki pod kolanami. Pozycja ta zmniejsza nacisk na krążek międzykręgowy i może przynieść ulgę w przypadku nagłych ataków bólu.

W przypadku nieustępującego bólu stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

W celu zmniejszenia napięcia mięśniowego, które często towarzyszy rwie udowej, można zastosować różne środki i procedury. Wskazane jest stosowanie leków rozluźniających mięśnie, ciepłych okładów oraz fizjoterapii.

Po zmniejszeniu ostrych dolegliwości bólowych istotne jest włączenie ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha i prostownik grzbietu. Dodatkowo pacjent może skorzystać z nauki prawidłowych wzorców ruchu i postawy, szczególnie w kontekście dźwigania ciężkich przedmiotów i siedzenia. Ćwiczenia te poprawiają stabilność kręgosłupa, co może zmniejszyć ryzyko nawrotów rwy udowej.

Leczenie operacyjne

W przypadku rwy udowej przebiegającej z niedowładem kończyny dolnej, pacjent kierowany jest do leczenia zabiegowego w trybie pilnym. Tak samo dzieje się, gdy pacjent prezentuje objawy z obszaru ogona końskiego - zaburzenia funkcji zwieraczy.

Zabieg w trybie planowym wykonuje się u chorych, u których objawy rwy udowej utrzymują się przez minimum 6-8 tygodni pomimo stosowania leków przeciwbólowych lub w przypadku nawracających dolegliwości bólowych, które upośledzają jakość życia.

Rehabilitacja

Rehabilitacja w przypadku rwy udowej obejmuje kompleksową gamę działań, których celem jest nie tylko łagodzenie ostrych objawów tej dolegliwości, lecz także poprawa ogólnej kondycji pacjenta.

Kluczowym elementem tego procesu jest edukacja, która skupia się na przekazaniu pacjentowi wiedzy dotyczącej skutecznych metod łagodzenia objawów rwy udowej, wykorzystując przy tym specjalne pozycje ułożeniowe.

W ramach rehabilitacji stosuje się różnorodne metody terapeutyczne, takie jak kinesiotaping, zabiegi osteopatyczne, terapia manualna, masaż, a także różne formy terapii powięziowej. Dodatkowo skutecznym narzędziem w redukcji bólu w trakcie rehabilitacji są przezskórna elektryczna stymulacja nerwów, wykorzystująca prądy TENS czy prądy diadynamiczne.

Niezwykle istotnym elementem procesu rehabilitacji jest także dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta zestaw ćwiczeń na rwę udową. Wybór odpowiednich ćwiczeń odgrywa kluczową rolę we wzmacnianiu mięśni, poprawie zakresu ruchu oraz przywracaniu sprawności fizycznej.

Bibliografia

Portal Medycyna Praktyczna, Zespoły bólowe kręgosłupa, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.43.

Portal Adamed Expert Dla Rodziny, Rwa kulszowa, rwa udowa, rwa ramienna - czym są i jak się je leczy?, https://www.adamed.expert/pacjent/bol-i-stan-zapalny/rwa-kulszowa-rwa-udowa-rwa-ramienna-czym-sa-i-jak-sie-je-leczy

Portal Termedia, Rwa udowa - objawy i leczenie, https://www.termedia.pl/wartowiedziec/Jakie-sa-objawy-rwy-udowej-,45896.html

Portal WebMD, What to Know About Femoral Neuropathy, https://www.webmd.com/diabetes/what-to-know-about-femoral-neuropathy

Portal Onkolmed, Rwa udowa - przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie, https://onkolmed.pl/wpis/329,rwa-udowa-przyczyny-objawy-rozpoznanie-leczenie