Zapalenie gardła e-recepta online

Zapalenie gardła - przyczyny, objawy, leczenie. Jak leczyć?

Zapalenie gardła jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza rodzinnego. Pacjenci skarżą się na ból gardła, nieprzyjemne drapanie, problemy z przełykaniem. Najczęściej spowodowane jest przez infekcje wirusowe i leczy się je objawowo (np. płukania gardła, picie dużej ilości płynów). Bakteryjne zapalenie gardła dotyczy najczęściej dzieci i wymaga leczenia antybiotykiem.

Bakteryjne zapalenie gardła, szczególnie spowodowane paciorkowcami może powodować liczne powikłania, dlatego ważna jest konsultacja z lekarzem i włączenie odpowiedniego leczenia.

Ostre a przewlekłe zapalenie gardła

Zapalenie gardła możemy podzielić na ostre i przewlekłe.

Ostre zapalenie gardła

Zdecydowanie częstsze. Trwa zwykle od 3 do 7 dni i ma charakter samoograniczający. Spowodowane jest infekcją wirusową lub bakteryjną.

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową - przez kontakt ze śliną osoby chorej, kiedy chory kaszle/kicha lub gdy np. pijemy z tego samego kubka.

Przewlekłe zapalenie gardła

Trwa wiele tygodni, miesięcy, a nawet lat. Obejmuje okresy zaostrzeń oraz remisji. Spowodowane jest przewlekłym narażeniem na drażnienie i uszkodzenie błony śluzowej gardła, poprzez działanie alergenów, substancji chemicznych, a także przez zawodowe nadużywanie głosu.

Jakie są przyczyny ostrego zapalenia gardła?

Ostre zapalenie gardła powodowane jest przez zakażenie lub podrażnienie gardła. Może towarzyszyć mu ostre zapalenie migdałków podniebiennych. Mówimy wówczas o anginie .

Zarówno u dorosłych, jak i u dzieci zdecydowana większość infekcyjnych ostrych zapaleń gardła ma etiologię wirusową. Wirusy powodujące zapalenie gardła to najczęściej: adenowirusy, rinowirusy, koronawirusy, wirusy grypy i paragrypy.

Bakteryjne zapalenie gardła i migdałków powodowane jest przez bakterie Streptococcus pyogenes grupy A, inaczej nazywane PBHA (paciorkowiec β-hemolizujący grupy A). Mówimy wówczas o paciorkowcowym zapaleniu gardła, nazywanym także anginą ropną.

Zobacz także: Wirusowe zapalenie gardła - objawy, czas trwania, leczenie

Jakie są objawy zapalenia gardła?

Objawy choroby typowe dla każdego rodzaju zapalenia gardła to zaczerwienienie gardła, ostry ból gardła, trudność w przełykaniu.

Stan zapalny gardła wiąże się z występowaniem objawów warunkowanych czynnikiem etiologicznym (wirusowym, bakteryjnym lub innym). Mogą towarzyszyć mu również objawy ogólne jak podwyższona temperatura ciała, ból głowy.

Jak odróżnić wirusowe zapalenie gardła od bakteryjnego?

Wirusowe zapalenie gardła

Wirusowe zapalenie gardła cechuje się mniejszym nasileniem objawów. W przypadku infekcji wirusowej do typowych objawów należą:

• bóle mięśni i stawów;

• ból głowy;

• nieżyt nosa, kaszel, chrypka;

• temperatura ciała prawidłowa lub nieznacznie podwyższona.

Jeśli przyczyną choroby są adenowirusy, pojawić się może zapalenie spojówek.

Wirus Epsteina i Barr (EBV wywołujący mononukleozę zakaźną) może spowodować dodatkowo powiększenie węzłów chłonnych oraz powiększenie wątroby i śledziony. Zakażenie w dużym stopniu przypomina paciorkowcowe zapalenie gardła.

Bakteryjne zapalenie gardła

Paciorkowcowe zapalenie gardła cechuje się cięższymi objawami. Ból gardła jest tutaj dużo bardziej nasilony i występuje większa trudność w przełykaniu. Angina paciorkowcowa występuje najczęściej u dzieci w wieku od 5 do 15 lat.

Typowe dla bakteryjnego zapalenia gardła są także:

• nagły początek objawów i silny ból gardła;

• ból brzucha, nudności i wymioty (dotyczy w szczególności dzieci);

• wysoka gorączka (powyżej 38 stopni Celsjusza);

• intensywnie obrzęknięta i zaczerwieniona błona śluzowa na tylnej ścianie gardła;

• powiększenie i białawe naloty na migdałkach;

• obrzęknięty, zaczerwieniony języczek podniebienny;

• wybroczyny na podniebieniu;

• powiększone węzły chłonne szyi;

• brak kaszlu.

Jak wygląda diagnostyka zapalenia gardła?

Diagnostyka zapalenia gardła opiera się na dokładnym wywiadzie chorobowym i badaniu przedmiotowym pacjenta.

Lekarz w trakcie wizyty pyta o początek, nasilenie i czas trwania objawów. Dokładnie ocenia wygląd błony śluzowej tylnej ściany gardła, migdałków podniebiennych czy języczka podniebiennego.

Na podstawie badania i wywiadu z dużym prawdopodobieństwem jest w stanie ocenić, czy etiologia zapalenia jest wirusowa, czy bakteryjna (ma to kluczowe znaczenie dla leczenia). W tym celu posługuje się specjalną skalą Centora, która na podstawie objawów i wieku pacjenta pozwala ustalić prawdopodobieństwo infekcji bakteryjnej.

W razie wątpliwości diagnostycznych lub uzyskania nierozstrzygającego wyniku w skali Centora, specjalista wykorzystuje specjalne testy:

szybkie testy na obecność antygenu PBHA - pozwalają na wykrycie zakażenia o podłożu bakteryjnym. Przy użyciu sterylnej probówki pobiera się materiał z tylnej ściany gardła i obu migdałków, a po kilkunastu minutach można odczytać wynik. Dodatni wynik potwierdza rozpoznanie. Ujemny wyklucza rozpoznanie tylko u dorosłych;

posiew wymazu z gardła i migdałków - stosuje się przy podejrzeniu paciorkowca i innych bakterii. Często wykorzystywane kiedy szybkie testy są niedostępne. Oczekiwanie na wynik jest w tym przypadku dłuższe.

Jak wygląda leczenie zapalenia gardła?

Leczenie zapalenia gardła zależy od jego przyczyny. Zapalenia gardła w większości przypadków ustępują samoistnie. Wirusowe zapalenie gardła mija po około 3-7 dni, bakteryjne po 3-5 dniach, nawet jeśli nie jest leczone. Jednakże nieleczona angina paciorkowcowa wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań, m.in. kłębuszkowego zapalenia nerek.

W związku z tym, że zdecydowana większość zapaleń gardła dotyczy infekcji wirusowej, przyjmuje się strategię "obserwacji i czujnego wyczekiwania", stosując przede wszystkim leczenie objawowe. Obejmuje ono spożywanie dużej ilości płynów, oszczędny tryb życia, płukanie gardła wodą z solą.

Jeśli jest taka konieczność, można przyjmować również leki przeciwbólowe i leki przeciwgorączkowe (takie jak ibuprofen i paracetamol).

Zobacz także: Leki bez recepty na ból gardła - jakie preparaty są skuteczne?

Kiedy antybiotyk w leczeniu zapalenia gardła?

Antybiotykoterapia stosowana jest tylko w przypadku zapalenia gardła o etiologii bakteryjnej i nie należy jej nadużywać. Nieuzasadniona antybiotykoterapia zwiększa oporność drobnoustrojów na współczesne leki oraz paradoksalnie może prowadzić do osłabienia odporności.

W celu oszacowania prawdopodobieństwa zakażenia bakterią wykorzystuje się skalę Centora w modyfikacji McIsaaca.

W zależności od objawów można uzyskać:

+1 punkt za każdy poniższy objaw:

• gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza;

• brak kaszlu;

• powiększenie węzłów chłonnych szyjnych przednich;

• wysięk i obrzęk migdałków;

+1 punkt za wiek 3-14 lat

-1 punkt za wiek 45 i więcej lat

Jeśli pacjent uzyskał wynik 0 lub 1 punkt nie ma przesłanek do włączenia antybiotyku (zakażenie bakteryjne jest mało prawdopodobne).

W przypadku wyniku 2 lub 3 punkty, należy przeprowadzić badanie w kierunku obecności paciorkowca i jeśli wynik będzie dodatni - włączyć antybiotyk.

Przy wyniku 4 i więcej punktów i nasilonych objawach można włączyć antybiotyk bez wykonywania badań bakteriologicznych.

W antybiotykoterapii paciorkowcowego zapalenia gardła i migdałków stosuje się penicylinę fenoksymetylową. Antybiotyk należy przyjmować przez 10 dni.

Można również zastosować jednorazowe, domięśniowe podanie penicyliny benzatynowej (dotyczy to głównie pacjentów, którzy mają problem z doustnym stosowaniem leków).

Nawracającą anginę leczy się klindamycyną lub cefadroksylem.

Nie należy leczyć wirusowego zapalenia gardła antybiotykami. W przypadku zastosowania penicyliny w leczeniu mononukleozy zakaźnej spowodowanej wirusem EBV charakterystycznym objawem jest reakcja alergiczna pod postacią wysypki.

Antybiotyki dostępne są tylko i wyłącznie na receptę.

Czy podczas anginy można chodzić do pracy lub szkoły?

Nie należy kontaktować się z innymi osobami przez okres 24 godzin od wdrożenia antybiotykoterapii.

Zakażenie szerzy się głównie drogą kropelkową. Kaszląc i kichając, możemy narazić inne osoby na zachorowanie. Z tego powodu osoby z zapaleniem gardła i migdałków powinny odczekać dobę od rozpoczęcia antybiotyku i nie chodzić w tym czasie do pracy, szkoły czy przedszkola.

Aby skutecznie wyleczyć anginę, konieczne jest pozostanie w domu nawet do dwóch tygodni.

Powikłania zapalenia gardła i migdałków podniebiennych

Nieleczone zapalenie gardła, szczególnie wywołane infekcją bakteryjną może powodować powikłania.

Dzielimy je na ropne (wczesne) oraz immunologiczne (późne).

Najczęstszym ropnym powikłaniem anginy jest ropień okołomigdałkowy, czyli zbiornik wypełniony treścią ropną, znajdujący się między torebką migdałka a powięzią mięśni gardła. Może również dojść do ropnego zapalenia węzłów chłonnych szyi, ucha środkowego i zatok przynosowych, płuc, a także opon mózgowo-rdzeniowych.

Immunologiczne powikłania anginy to gorączka reumatyczna i ostre kłębuszkowe zapalenie nerek.

Aby zapobiec powikłaniom anginy, należy przestrzegać zaleceń lekarza odnośnie leczenia i stosować antybiotykoterapię wystarczająco długo (zazwyczaj 10 dni).

Bibliografia