Luteina dopochwowa w ciąży

Czym jest luteina i jaką funkcję pełni w organizmie?

Luteina, zwana inaczej progesteronem, to żeński hormon płciowy pełniący istotną rolę w zapłodnieniu oraz utrzymaniu ciąży. Na co dzień jego produkcja odbywa się w ciałku żółtym, w okresie ciąży rolę tę przejmuje łożysko. Suplementy diety z luteiną nie są tożsame z luteiną dopochwową i nie należy ich mylić.

Produkcja luteiny w organizmie

Ciałko żółte to przekształcony po owulacji pęcherzyk jajnikowy pełniący funkcje wydzielnicze - główną funkcją wydzielniczą jest właśnie wytwarzanie progesteronu.

Jeżeli w danym cyklu menstruacyjnym nie dojdzie do procesu zapłodnienia, ciałko żółte przekształci się w ciałko białawe, które zniknie samoistnie po pewnym czasie.

Jeśli jednak podczas cyklu kobieta zajdzie w ciążę, ciałko żółte zamieni się w ciałko żółte ciążowe. Istnienie ciałka żółtego ciążowego podtrzymywane jest przez gonadotropinę kosmówkową wytwarzaną po zagnieżdżeniu się zarodka w ścianie macicy. Od około 10-12 tygodnia ciąży za proces wytwarzania progesteronu zaczyna odpowiadać łożysko.

Luteina - działanie

Luteina pełni funkcję regulatora cyklu miesięcznego kobiet. W pierwszej fazie cyklu, bezpośrednio po miesiączce, ilość produkowanego progesteronu jest bardzo niska. Produkcja zaczyna znacząco rosnąć przed owulacją. Po zapłodnieniu poziom progesteronu dalej wzrasta, a jeśli ciąża się nie pojawi, poziom hormonu gwałtownie maleje i dochodzi do kolejnego krwawienia miesięcznego.

Luteina u ciężarnych kobiet pełni wiele istotnych funkcji: ułatwia zapłodnienie, pozwala na implantację (zagnieżdżenie) zarodka w ścianie macicy, zmniejsza kurczliwość macicy, zapobiega poronieniu oraz wystąpieniu porodu przedwczesnego, a także wspomaga właściwy rozwój piersi w celu przystosowania ich do laktacji - wraz z estrogenami progesteron działa na gruczoł sutkowy. W efekcie dochodzi do wzrostu pęcherzyków gruczołowych, receptorów oraz nabłonka wyścielającego przewody.

Niedostateczny poziom progesteronu może powodować plamienia, krwawienia, bóle podbrzusza oraz skurcze mięśnia macicy. Procesy te mogą doprowadzić do utraty ciąży.

Czym jest luteina dopochwowa? Jakie są wskazania do jej stosowania?

Luteina dopochwowa to lek zawierający syntetycznie wytworzony progesteron, który jest identyczny i pełni takie same funkcje jak hormon naturalnie produkowany w jajnikach. Preparat można zastosować dopochwowo za pomocą dołączonego do opakowania aplikatora bądź umieszczając tabletkę palcem wskazującym wewnątrz pochwy.

Na rynku farmaceutycznym sztucznie zsyntetyzowana luteina dostępna jest również w formie tabletek doustnych lub zastrzyków. Przewagą preparatów dopochwowych jest jednak komfort stosowania, wysoka skuteczność, efektywne wchłanianie oraz brak obciążenia nerek i wątroby.

Wskazania do stosowania luteiny w okresie ciąży

W okresie ciąży tabletki dopochwowe z luteiną zalecane są w przypadku poronień nawykowych i zagrażających.

Poronienia nawykowe to trzy następujące po sobie utraty ciąż i każda kolejna strata. Poronienia zagrażające występują do 22 tygodnia ciąży i charakteryzują się bezbolesnym krwawieniem lub plamieniem z dróg rodnych. Należy pamiętać, że poronienia zagrażające świadczą o ryzyku przedwczesnego zakończenia ciąży, ale nie o utracie dziecka. W takiej sytuacji luteinę dopochwową stosuje się od około 16 tygodnia ciąży.

Wskazaniem do stosowania preparatu jest także profilaktyka porodu przedwczesnego u kobiet z wcześniejszą historią przedwcześnie zakończonych ciąż lub/i gdy szyjka macicy jest krótka tzn. w usg podczas badania połówkowego (badanie II trymestru) jej długość to <25 mm. W sytuacji zagrożenia porodem przedwczesnym progesteron można zacząć stosować od 16t.c., a w wypadku niewydolności szyjki od 23t.c..

U kobiety ciężarnej, u której występują niepokojące objawy takie jak: ból brzucha, skurcze narządu rodnego lub krwawienie, lekarz może zalecić stosowanie progesteronu dopochwowo. Zadaniem wyrobu medycznego będzie utrzymanie ciąży do terminu porodu i zapobieganie wystąpienia porodu przedwczesnego.

Wskazania do stosowania luteiny poza okresem ciążowym

Luteina wykorzystywana jest w programach zapłodnienia pozaustrojowego, czyli programach zapłodnienia in vitro. Stosuje się ją przez okres dwóch tygodni od dnia pobrania komórek jajowych z jajników, a jej użycie zwiększa odsetek powstałych ciąż oraz urodzeń. Podczas procedury in vitro luteina jest stosowana przez 77 dni po procesie transferu zarodka. Po upłynięciu tego okresu od in vitro należy stopniowo redukować dawkę.

Wśród licznych wskazań do stosowania luteiny można wymienić stany niedoboru endogennego progesteronu objawiające się pod postacią zaburzeń cyklu miesiączkowego - nieregularnych cyklów miesięcznych, czynnościowych krwawień macicznych, zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), leczeniu niepłodności związanej z niedomogą lutealną czy też bolesnego miesiączkowania - dotkliwych dolegliwości bólowych towarzyszących miesiączce.

Tabletki dopochwowe z luteiną mogą być zastosowane także w leczeniu endometriozy oraz u kobiet po menopauzie przyjmujących preparat jakim jest hormonalna terapia zastępcza, co ma na celu ochronę przed nadmiernym rozrostem endometrium oraz w niewydolności fazy lutealnej okresu przedmenopauzalnego. Hormonalna terapia zastępcza ma na celu uzupełnienie estrogenów których wraz z wiekiem w organizmie kobiety zaczyna brakować.

Luteina - diagnostyka laboratoryjna

Kiedy warto zbadać poziom progesteronu?

Poziom progesteronu najczęściej oznaczany jest przez lekarzy gdy para nie może zajść w ciążę, a także w trakcie leczenia schorzenia jakim jest niepłodność. Codzienne monitorowanie poziomu progesteronu umożliwia monitorowanie przebiegu cyklu menstruacyjnego i ułatwia wyznaczenie dnia owulacji. Zwiększa to szansę pary na poczęcie dziecka.

Kolejnym wskazaniem do zbadania stężenia luteiny jest zwiększone ryzyko utraty ciąży, a także diagnostyka ciąży ektopowej (inaczej ciąża pozamaciczna).W przypadku śmierci płodu bądź poronienia pomiar luteiny pomaga w poszukiwaniu potencjalnej przyczyny.

W innych stanach niedoboru endogennego progesteronu również warto zbadać poziom tego hormonu. Wykonanie badań należy zlecić w trakcie diagnostyki PCOS - zespołu policystycznych jajników, w diagnostyce nieprawidłowych krwawień oraz gdy występują zaburzenia cyklu miesiączkowego o nieznanej przyczynie.

Luteina dopochwowa w ciąży a współżycie. Interakcje z innymi substancjami.

Luteina dopochwowa a współżycie

Lekarz prowadzący ciążę powinien przeanalizować możliwe przeciwwskazania do współżycia podczas terapii za pomocą luteiny dopochwowej. Samo stosowanie preparatu nie jest przeciwwskazaniem do kontaktów seksualnych, jednakże tabletki dopochwowe z luteiną zwiększają ryzyko infekcji intymnych, co może być niebezpieczne w okresie ciąży.

W zależności od historii i stanu klinicznego pacjentki lekarz przeanalizuje czy współżycie w okresie ciąży jest dopuszczalne i bezpieczne. Do czasu konsultacji lekarskiej warto zachować wstrzemięźliwość.

Luteina a papierosy

Papieros jest źródłem ogromnej ilości groźnych substancji np. kadmu, który ma potencjał obniżania poziomu progesteronu w ustroju. W konsekwencji wzrasta ryzyko poronienia czy też porodu przedwczesnego.

Należy pamiętać, że nikotyna jest szkodliwa zarówno w ciąży, jak i w okresie starań o dziecko - zwiększa ryzyko bezpłodności.

Interakcje lekowe

Ketokonazol może zwiększyć efekt działania luteiny poprzez wzrost jej dostępności.

Produkty medyczne takie jak ryfampicyna, barbiturany, leki przeciwdrgawkowe, ampicylina, tetracyklina, spironolakton, gryzeofulwina oraz wyroby ziołowe, które w składzie posiadają ziele dziurawca zwyczajnego mogą zmniejszyć stężenie progesteronu poprzez wzrost eliminacji tego hormonu.

Progesteron może wywołać toksyczność cyklosporyny poprzez zahamowanie jej metabolizmu.

Luteina a insulinooporność

Progesteron nasila insulinooporność poprzez wpływ na zahamowanie transportu dokomórkowego glukozy i zmniejsza powinowactwo insuliny do receptorów. Z drugiej strony estrogeny zwiększają insulinowrażliwość i kompensują działanie progesteronu.

Luteina a inne preparaty dopochwowe

Nie są znane wyniki badań mówiące o sytuacji, w której jednocześnie stosowane są tabletki dopochwowe z luteiną oraz inne globulki dopochwowe. Nie zaleca się jednoczasowego przyjmowania tych preparatów.

Szczególną ostrożność należy zachować przy równoczesnej terapii dopochwowymi lekami przeciwgrzybiczymi oraz dopochwową luteiną, gdyż takie połączenie może mieć wpływ na absorpcję i dostępność obu preparatów.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Kiedy nie wolno przyjmować luteiny dopochwowo?

Tabletki dopochwowe z luteiną są przeciwwskazane u osób, które są nadwrażliwe na substancje znajdujące się w danym wyrobie medycznym, u których zdiagnozowana została ciąża pozamaciczna, poronienie zatrzymane lub u osób z niezdiagnozowanym krwawieniem z dróg rodnych. Guzy oraz ciężka zaburzenia czynności wątroby również uniemożliwiają zastosowanie preparatu. Przeciwwskazaniami są także: nowotwory sutka lub narządów płciowych, krwotok mózgowy, porfiria lub schorzenia zakrzepowo-zatorowe (obecne bądź w przeszłości). Karmienie piersią jest przeciwwskazaniem do stosowania luteiny dopochwowej.

Jakie mogą być skutki uboczne stosowania preparatu?

Do najczęstszych działań niepożądanych luteiny dopochwowej należą: bóle brzucha, nudności, wzdęcia, bóle głowy, zaburzenia uwagi i skurcze macicy.

Do rzadszych skutków ubocznych zaliczymy: zawroty głowy, problemy ze snem, biegunki, zaparcia, wystąpienie zmian skórnych (zaczerwienienie skóry, pokrzywki, wysypki), świąd sromu i pochwy, zaburzenia koncentracji grzybicę narządów płciowych, tkliwość piersi, obrzęki (zatrzymanie wody w organizmie), upławy, suchość i pieczenie pochwy.

Do możliwych efektów niepożądanych zalicza się uczucie zmęczenia, nudności i wymioty. Jeżeli podczas stosowania tabletek dopochwowych pacjentka zauważy brak miesiączki, należy wykonać test ciążowy.

Luteina dopochwowa - Jakie są objawy przedawkowania?

Objawami przedawkowania luteiny dopochwowej są zawroty głowy, senność, obniżony nastrój bądź depresja - stany depresyjne. Obniżenie dawki preparatu zwykle powoduje samoistne ustąpienie dolegliwości, tylko w nielicznych przypadkach konieczne jest przerwanie leczenia.

Luteina to wyrób medyczny i nie należy jej stosować bez kontroli lekarza.

Gdzie można zgłaszać działania niepożądane leku?

Jeśli pacjent podejrzewa u siebie występowanie objawów niepożądanych preparatu powinien powiadomić o tym jak najszybciej wyspecjalizowany personel medyczny. Informacje o ewentualnych działaniach ubocznych są przekazywane do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Należy pamiętać, by przed użyciem leku zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania lub skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ każdy lek niewłaściwie stosowany może zagrażać życiu lub zdrowiu. Dokładne informacje dotyczące charakterystyki produktu znajdują się w ulotce dołączonej do opakowania preparatu.

Dane zamieszczone w artykule mają charakter jedynie informacyjny, nie zastępują przepisów prawnych i nie mogą zostać podstawą do jakichkolwiek roszczeń.