Jak opóźnić okres? - kontrola cyklu menstruacyjnego

Czym jest cykl menstruacyjny ?

Cykl menstruacyjny to zespół systematycznie powtarzających się zmian w organizmie kobiety, którego głównym zadaniem jest przygotowanie ciała do możliwej ciąży.

Pierwsze krwawienie miesięczne u dziewcząt (inaczej menarche) ma miejsce zazwyczaj pomiędzy 11 a 15 rokiem życia. Ostatnia miesiączka (menopauza) występuje u kobiet najczęściej około 51 roku życia.

Jak długo trwa cykl miesięczny?

Początek cyklu menstruacyjnego to pierwszy dzień krwawienia miesięcznego, cykl trwa aż do dnia poprzedzającego następną miesiączkę. Prawidłowy cykl menstruacyjny obejmuje zazwyczaj 21-35 dni, przy czym długość cyklu nie musi być cały czas taka sama - odstępstwa 2-4 dniowe to wariant normy.

Okres trwa przeważnie od 3 do 7 dni, a na jego długość wpływa wiele czynników np. stres, choroby przewlekłe, podróże bądź stan hormonalny.

Jakie fazy cyklu menstruacyjnego wyróżniamy?

Pierwszą fazą cyklu miesięcznego jest faza folikularna - liczona od pierwszego dnia krwawienia miesięcznego. Jeśli podczas cyklu miesięcznego nie dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej, poziom hormonów płciowych - estrogenu i progesteronu gwałtownie spada. Wywołuje to niedokrwienie i złuszczenie błony śluzowej macicy (endometrium). Krwista wydzielina, zawierająca złuszczone tkanki, usuwana jest z pochwy podczas menstruacji.

Z każdym dniem cyklu w organizmie kobiety wzrasta stężenie produkowanego przez przysadkę hormonu folikulotropowego (FSH). Dzięki niemu w jednym z jajników zaczyna rozwijać się pęcherzyk dominujący zawierający komórkę jajową, a endometrium ulega odbudowie i pogrubieniu. Ma to za zadanie przygotować kobietę do potencjalnego zagnieżdżenia zarodka.

Zazwyczaj około 14 dnia cyklu ma miejsce owulacja. Ilość estrogenów gwałtownie wzrasta, a chwilę później swoje najwyższe stężenie osiąga hormon luteinizujący - LH. W wyniku tych zmian komórka jajowa zostaje uwolniona z pękniętego pęcherzyka Graafa i przedostaje się do jajowodu, gdzie najczęściej dochodzi do zapłodnienia. Jeżeli w ciągu doby od uwolnienia jajeczka nie dojdzie do fuzji gamet (plemnika i komórki jajowej), komórka ta zaczyna obumierać. Jajeczkowanie można rozpoznać na podstawie badania usg, a także poprzez obserwację zmian fizjologicznych kobiety. Podczas owulacji ma miejsce wzrost temperatury ciała o 0,2–0,5 °C oraz zmiana konsystencji śluzu szyjki macicy na bardziej gęsty, podobny do białka jaja kurzego.

Ostatnim etapem cyklu menstruacyjnego jest faza lutealna. Z pozostałości po pęcherzyku Graafa (pęcherzyk dominujący) wykształca się ciałko żółte, z którego uwalniany jest progesteron oraz estrogen. Dzięki tym hormonom błona śluzowa macicy zaczyna się rozrastać i przygotowywać do przyjęcia zarodka. Jeżeli kobieta zajdzie w ciążę, wzrasta wydzielanie hormonu beta-hCG (gonadotropina kosmówkowa), który umożliwia utrzymanie ciąży. Natomiast jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte obumiera tworząc ciałko białawe, ilość estrogenów i progesteronu spada, a cykl się powtarza.

Czy da się opóźnić termin miesiączki?

Czy możliwe jest opóźnienie terminu miesiączki? - to pytanie zadają sobie kobiety, kiedy potrzebują czuć się swobodnie i komfortowo w określonym przedziale czasu. Przesunięcie terminu miesiączki nie jest możliwe domowymi sposobami. Niektórzy uważają że witamina C przyjmowana w bardzo dużych ilościach, gorąca kąpiel, czy wysiłek fizyczny mogą wywołać opóźnienie okresu. Nie są to jednak bezpieczne sposoby i lekarze ich nie zalecają. Jak zatem wywołać opóźnienie okresu w sposób kontrolowany i skuteczny? Na pomoc przychodzą sprawdzone środki farmakologiczne.

Warto z wyprzedzeniem zaplanować sobie wizytę bądź konsultację lekarską, która umożliwi właściwe i rozsądne korzystanie z dostępnych na rynku medykamentów. Wcześniejsza wizyta ogranicza stres i pozwala rozplanować farmakoterapię w czasie.

Kiedy kobiety decydują się aby opóźnić okres?

Niektóre panie krwawienie miesięczne przechodzą praktycznie bezbólowo, innym ból silnie doskwiera lub wręcz uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Niezależnie od tego, są dni i momenty w życiu, kiedy kobieta chce czuć się komfortowo i beztrosko. Może być to np. ślub, ważna uroczystość rodzinna, zawody sportowe czy długo wyczekiwany urlop.

Czy opóźnianie okresu jest bezpieczne dla zdrowia?

Opóźnianie terminu miesiączki za pomocą środków farmakologicznych jest procedurą bezpieczną dla zdrowia. W licznych badaniach klinicznych nie obserwowano, by takie postępowanie wywoływało negatywne skutki zdrowotne lub zagrażało życiu pacjentek.

Jak opóźnić okres za pomocą środków farmakologicznych?

Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe

Przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej warto wiedzieć, że podczas terapii nie pojawia się naturalne i typowe krwawienie miesięczne. Ma to związek z dostarczaniem do organizmu sztucznych hormonów, pod wpływem których proces owulacji nie zachodzi. Jest to jeden z najważniejszych mechanizmów, które chronią kobietę przed zajściem w ciążę. Krwawienie z pochwy pojawiające się w trakcie terapii hormonalnej określane jest jako krwawienie z odstawienia.

Antykoncepcja dwuskładnikowa dzieli się na tabletki jednofazowe, dwufazowe oraz trójfazowe. Najpopularniejsze na rynku farmaceutycznym są preparaty jednofazowe, w których każda tabletka zawiera taką samą ilość substancji czynnych. Preparaty dwufazowe oraz trójfazowe posiadają zmienną ilość hormonów w tabletkach, dostosowaną do konkretnego dnia cyklu miesięcznego.

Jednofazowe, dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne różnią się schematem dawkowania - dostępne są preparaty przyjmowane w schemacie 24+4 oraz 21+7.

W opakowaniach 24+4 znajduje się 28 tabletek - 24 tabletki aktywne i 4 tabletki placebo, czyli pozbawione komponenty hormonalnej. Tabletki placebo różnią się kolorem, dzięki czemu łatwiej je odróżnić. Ich obecność w blistrze sprawia, że pacjentki nie muszą pamiętać o robieniu przerwy między dwoma opakowaniami leku.

Drugim popularnym schematem dawkowania tabletek jednofazowych jest 21+7. W pudełku znajduje się 21 tabletek o tej samej barwie, każda z nich zawiera identyczną ilość hormonów. Po zakończeniu blistra należy zrobić 7 dni przerwy (w tym czasie pojawia się krwawienie z odstawienia), a następnie rozpocząć przyjmowanie pastylek z nowego opakowania. Wadą tego typu preparatów jest konieczność pamiętania o obowiązkowej przerwie na odstawienie leku.

Preparaty dwufazowe i trójfazowe, zawierające zmienną ilość substancji czynnych, są rzadziej stosowane. Ciekawym przedstawicieli tej grupy jest preparat Seasonique, który zawiera 91 tabletek - 84 tabletki zawierające estrogen i progesteron oraz 7 tabletek z samym estrogenem. Stosuje się je bez przerwy, krwawienie z odstawienia następuje tu dopiero po przyjęciu 84. tabletki zawierającej dwie substancje czynne. Przesuwanie terminu miesiączki z udziałem tych preparatów jest bardziej skomplikowane niż w przypadku leków jednofazowych i bezwzględnie wymaga konsultacji lekarskiej.

Dwuskładnikowe pigułki antykoncepcyjne zawierają w swoim składzie progesteron oraz estrogeny. Ich mechanizm działania polega na zahamowaniu owulacji, zmianie konsystencji śluzu szyjkowego na nieprzepuszczalny i utrudniający przedostanie się plemników, a także promowaniu zmian błony śluzowej macicy, w wyniku których implantacja zarodka jest utrudniona.

Znając już podstawowe fakty o dwuskładnikowych pigułkach antykoncepcyjnych, możemy zadać sobie pytanie - jak przy ich użyciu opóźnić krwawienie? Kobiety przyjmujące preparaty 21+7 mogą zrezygnować z przerwy pomiędzy dwoma opakowaniami tabletek, w schemacie 24+4 można natomiast pominąć wszystkie tabletki placebo i od razu rozpocząć korzystanie z następnego opakowania. Efektem tych działań jest opóźnienie wystąpienia krwawienia z odstawienia o 21 lub 24 dni (w zależności od stosowanego typu antykoncepcji) - krwawienie pojawia się po zakończeniu stosowania drugiego opakowania.

Drugim sposobem na opóźnienie miesiączki jest skrócenie przerwy między pierwszym a drugim opakowaniem preparatu 21+7 lub pominięcie kilku tabletek placebo preparatu 24+4. Krwawienie z odstawienia ulegnie przesunięciu o liczbę dni, o którą została skrócona przerwa.

Powyższe metody nie zmniejszają skuteczności antykoncepcji. Wszelkie wątpliwości i pytania związane ze stosowaniem antykoncepcji należy omówić z lekarzem.

Krążki i plastry antykoncepcyjne

Zarówno krążek antykoncepcyjny jak i plaster zawiera w swoim składzie estrogen oraz progesteron.

Stosowanie plastrów antykoncepcyjnych polega na cotygodniowej zmianie plastra na nowy. Pierwszy plaster przykleja się w 1. dniu wystąpienia miesiączki, po czym zmienia się go 8. dnia, później wymiana następuje 15. dnia cyklu miesiączkowego. 22. dnia cyklu plastra się nie nakleja, jest to pierwszy dzień tygodniowej przerwy od antykoncepcji. W celu opóźnienia okresu można zrezygnować z przerwy - 22. dnia cyklu zdejmuje się ostatni plaster antykoncepcyjny ze starego opakowania i przykleja pierwszy plaster z nowego opakowania.

Podobnie wygląda sytuacja w przypadku krążka antykoncepcyjnego tzw. ringa. Tradycyjnie ring powinien pozostać w pochwie przez pierwsze 21 dni cyklu miesiączkowego, potem następuje tydzień przerwy. Aby opóźnić okres, system dopochwowy wymienia się na nowy z pominięciem tygodniowej przerwy.

Jak opóźnić okres, jeżeli kobieta nie stosuje antykoncepcji?

Jeżeli kobieta nie przyjmuje na stałe antykoncepcji, zmianę cyklu menstruacyjnego można dokonać poprzez zastosowanie tzw. tabletek przesuwających okres. Preparaty te zawierają w swoim składzie progesteron otrzymany syntetycznie - noretysteron, linestrenol oraz medroksyprogesteron. Nazwy handlowe dostępnych na rynku preparatów to Norethisterone, Provera, Orgametril i Primolut Nor.

Tabletki opóźniające okres należy zacząć stosować 3 dni przed rozpoczęciem kolejnej miesiączki. Lek przyjmuje się 3 razy dziennie po jednej tabletce aż do momentu gdy kobieta znowu będzie gotowa na krwawienie miesięczne. Okres ten nie może być jednak dłuższy niż dwa tygodnie. Opóźnienie miesiączki trwa póki progesteron jest na wysokim poziomie. Przesuwanie miesiączki za pomocą pochodnych progesteronu w dłuższym okresie czasu nie jest korzystne gdyż mogą wystąpić objawy uboczne np. wahania nastroju, zmniejszone libido czy obrzęk piersi.

Leki te wskazane są również w leczeniu PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) oraz łagodzeniu objawów zmian endometrialnych. Opisane produkty lecznicze są dostępne wyłącznie na receptę, przed ich zastosowaniem konieczna jest konsultacja lekarska.Należy pamiętać że przyjmowanie tabletek hormonalnych takich jak Orgametril czy Provera nie ma działania antykoncepcyjnego. Przesunięcie okresu powinno odbywać się po konsultacji z lekarzem ginekologiem

Poza przyjmowaniem tabletek antykoncepcyjnych oraz tabletki na opóźnienie okresu można spotkać się w literaturze z pojęciem takim jak naturalne metody ułatwiające opóźnienie miesiączki. Należy do nich np. intensywny wysiłek fizyczny, przyjmowanie witaminy c w dużej ilości oraz zażywanie gorących kąpieli. Nie są to jednak sposoby aby bezpiecznie i skutecznie opóźnić okres. Tabletki hormonalne przyjmowane po konsultacji z lekarzem są najwłaściwszym sposobem umożliwiającym przesunięcie okresu.