Czym jest zapalenie zatok przynosowych i jak odróżnić zapalenie wirusowe od bakteryjnego
Zapalenie zatok przynosowych to choroba infekcyjna górnych dróg oddechowych obejmująca jedną z zatok przynosowych - czołową, szczękową, klinową czy sitowie. Zależnie od czasu trwania choroby zapalenie zatok można podzielić na ostre zapalenie zatok (trwające poniżej 12 tygodni) i przewlekłe zapalenie zatok. Szczególnie uciążliwe jest nawracające ostre zapalenie zatok. Z reguły choremu dokucza zapalenie zatok szczękowych, zarówno w procesie ostrym, jak i przewlekłym.
Czym są zatoki przynosowe?
Zatoki przynosowe są przestrzeniami powietrznymi znajdującymi się w obrębie czaszki. Są połączone z jamą nosową i wyścielone błoną śluzową, która może ulegać zapaleniu. Zatoki przynosowe mają kilka funkcji - poza zmniejszaniem masy czaszki biorą udział w nawilżaniu i ogrzewaniu wdychanego powietrza, pomagają w odpowiednim wytwarzaniu głosu. Ponadto chronią - zarówno mechanicznie, jak i termicznie - inne struktury znajdujące się w czaszce.
Jakie czynniki wywołują zapalenie zatok?
Większość zapaleń ostrych jest spowodowana przez wirusy (głównie rynowirusy), ale możliwa jest także etiologia bakteryjna czy grzybicze zapalenie zatok. Choroba może mieć również podłoże alergiczne.
Do czynników ryzyka rozwoju zapalenia zatok możemy zaliczyć też przewlekłe narażenie na substancje drażniące np. dym tytoniowy, pyły lub smog oraz zaburzenia anatomiczne w obrębie jamy nosowej np. skrzywienie przegrody.
Zapalenie zatok - objawy
Typowe objawy zapalenia zatok to występowanie bólu lub uczucia rozpierania w obrębie twarzy - zależnie od lokalizacji dolegliwości bólowych można określić, które z zatok są objęte procesem zapalnym. Chorzy skarżą się również na objawy tj. zaburzenia drożności nosa, wydzielina z nosa (także ta spływająca po tylnej ścianie gardła) oraz upośledzenie węchu.
Innymi możliwymi objawami, których obecność pomaga w postawieniu diagnozy, są chrypka i kaszel (związane ze spływaniem wydzieliny do gardła), ból gardła czy ucha, gorączka.
Nieprzyjemny zapach z ust może sugerować, że zapalenie zatok przynosowych wywodzi się z zakażenia zęba lub innych okolicznych struktur.
Czym różni się wirusowe i bakteryjne zapalenie zatok?
Bakteryjne zapalenie zatok wyróżnia się przede wszystkim cięższym i bardziej gwałtownym przebiegiem niż zapalenie zatok o etiologii wirusowej. Charakterystyczna jest tu wysoka gorączka (a nie stan podgorączkowy) oraz silny ból.
W badaniach laboratoryjnych w zapaleniu bakteryjnym zwykle obserwuje się leukocytozę (wzrost stężenia leukocytów - białe ciałka krwi), wysoki poziom CRP (wzrost CRP możliwy jest także w zapaleniach wirusowych, jednak osiąga wtedy niższe wartości), przyspieszenie OB oraz wzrost stężenia prokalcytoniny.
Do rozwoju zapalenia bakteryjnego może dojść na podłożu zapalenia wirusowego - zwykle dochodzi wtedy do nagłego pogorszenia objawów, zmiany charakteru wydzieliny z nosa. Na podstawie samej barwy wydzieliny nie można odróżnić, czy mamy do czynienia z zapaleniem wirusowym czy bakteryjnym.