Antykoncepcja po porodzie - kiedy zacząć i jaką metodę wybrać?

Połóg a współżycie z partnerem

Okres połogu to czas, który rozpoczyna się po urodzeniu dziecka i trwa około 6-8 tygodni. W tym czasie organizm kobiety powraca stopniowo do stanu sprzed ciąży. Z powodu intensywnych zmian w okresie połogu zalecana jest wstrzemięźliwość seksualna, życie seksualne może być wznowione po zakończeniu tego okresu.

W trakcie porodu dojść może do różnorodnych uszkodzeń ciała kobiety, jak np. pęknięcie lub nacięcie krocza. Przed podjęciem decyzji o powrocie do aktywności seksualnej po porodzie warto swój stan zdrowia skonsultować ze specjalistą.

Ponadto należy skontaktować się z lekarzem ginekologiem, by wykluczyć stany zapalne, krwawienie oraz inne zmiany w obrębie narządu rodnego.

Kiedy wraca płodność po ciąży?

Powrót płodności jest uzależniony od różnych czynników - sposobu karmienia dziecka czy czasu pojawienia się pierwszej owulacji.

Gospodarka hormonalna ulega wielu zmianom podczas ciąży oraz w czasie połogu, dlatego trudno jest oszacować możliwość zajścia w kolejną ciążę. Jest to również indywidulna kwestia dla każdej kobiety.

Pierwsza miesiączka nie wyznacza momentu powrotu płodności, ponieważ do jajeczkowania (inaczej owulacji) może dojść przed ponownym rozpoczęciem miesiączkowania. Do pierwszej owulacji może dojść nawet 3 tygodnie po porodzie, przez co istnieje szansa, że kobieta ponownie zajdzie w ciążę.

Krótki okres między kolejnymi ciążami stanowi duże obciążenie dla organizmu kobiety. Z tego powodu antykoncepcja po porodzie jest niezwykle istotna, aby bezpiecznie zaplanować ewentualną kolejną ciążę.

Metody antykoncepcji dostępne po porodzie

Istnieje wiele popularnych metod antykoncepcji dostępnych dla kobiet po porodzie. Przy wyborze antykoncepcji powinno się uwzględnić dalsze plany prokreacyjne kobiety lub takie czynniki, jak chęć karmienia piersią.

Jaka metoda antykoncepcji jest bezpieczna w czasie karmienia piersią? Oto lista najbardziej popularnych wyborów:

Tabletki antykoncepcyjne - świeżo upieczonym mamom, zalecane są tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe, których substancją czynną jest syntetyczny progestagen. Ważne jest przyjmowanie ich każdego dnia o tej samej porze .

Kobietom podczas karmienia piersią nie zaleca się stosowania tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych, które zawierają estrogen, ponieważ hormon ten może mieć negatywny wpływ na laktację. Hormony przenikają również do mleka kobiecego, co może mieć negatywny wpływ na karmione dziecko.

Minipigułki wiążą się również z mniejszym ryzykiem występowania chorób zakrzepowo-zatorowych niż tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe. Doustne środki antykoncepcyjne można stosować po zakończeniu okresu połogu.

Kapturek dopochwowy, prezerwatywa to antykoncepcja mechaniczna. Ich stosowanie jest bezpiecznie podczas karmienia piersią. Chronią one nie tylko przed zapłodnieniem, ale również przed infekcjami intymnymi, na które kobiety po porodzie są szczególnie narażone. Skuteczność antykoncepcji mechanicznej to dla prezerwatywy 82-92%, a dla kapturka 88-92%.

W przypadku kapturka dopochwowego należy skontaktować się z lekarzem ginekologiem, by dobrać odpowiedni rozmiar diafragmy po narodzinach dziecka.

Wkładki domaciczne - elementy te umieszczane są w jamie macicy. Ich kształt przypomina literę "T". Stosowanie tej metody antykoncepcji można rozpocząć, kiedy macica wraca do poprzedniego kształtu. Zazwyczaj jest to okres 6-12 tygodni po porodzie. Idealnym momentem do ich założenia jest ostatni dzień krwawienia miesiączkowego. Możliwe jest także założenie wkładki bezpośrednio po porodzie siłami natury lub po cesarskim cięciu.

Wkładka domaciczna jest bezpieczna dla kobiet, które karmią piersią. Jej skuteczność wynosi 99,8, zakłada się ją na okres od 3 do 5 lat. Warto dodać, że wkładkę można wyciągnąć w każdym momencie, a płodność w krótkim czasie wraca do normy.

Założenie wkładki domacicznej może być bolesne. Ta metoda antykoncepcji nie jest również zalecana kobietom z tendencją do poronień.

Istnieją dwa rodzaje wkładek wewnątrzmacicznych. Pierwsza to wkładka niehormonalna. Wytwarzana jest z miedzi, rzadko spotyka się wkładki wykonane z cynku lub srebra. Jej obecność zagęszcza śluz, co uniemożliwia plemnikom dostanie się do komórki jajowej. Dodatkowo zmienia właściwości endometrium, zabezpieczając przed zagnieżdżeniem się zarodka. Jej stosowanie może wiązać się z bardziej obfitymi i bolesnymi miesiączkami. Z tego powodu wkładki niehormonalne przeciwwskazane są dla kobiet doświadczających takich dolegliwości.

Drugim rodzajem jest wkładka domaciczna hormonalna, która dodatkowo uwalnia progestagen w macicy. Działanie hormonu może powodować rzadsze, mniej bolesne miesiączkowanie, a niekiedy dochodzi do sytuacji całkowitego zatrzymania krwawienia. Jest to metoda szczególnie wskazana dla kobiet, które borykają się z dotkliwym bólem podczas miesiączek.

Implant hormonalny - metoda antykoncepcji, która również może być stosowana u kobiet karmiących piersią. Jest to zakładany podskórnie metalowy pręcik wielkości zapałki, który uwalnia syntetyczny progesteron. Tę metodę antykoncepcji warto wybrać, jeżeli nie planujesz kolejnej ciąży przez okres 3 lat. Skuteczność implantu wynosi 99,95 %.

Zastrzyk hormonalny - przyjmowana raz na 3 miesiące iniekcja zawierająca jedynie progestagen. Jest bezpieczna dla kobiet w okresie laktacji. Jej wadą jest konieczność wizyty w przychodni raz na kwartał, celem podania preparatu. Skuteczność tej metody antykoncepcji wynosi od 94 do 99,8 %.

Jeżeli kobieta nie zamierza karmić dziecka piersią do wyboru jest więcej metod antykoncepcji np. plastry antykoncepcyjne.

Plastry to system trandermalny uwalniający syntetyczne odpowiedniki estrogenu i progesteronu. Plastry można nakleić na takie miejsca jak górna część pośladków, górna część pleców, okolice bikini, ramię, brzuch

Plastry nie obciążają przewodu pokarmowego, co jest charakterystyczne dla środków przyjmowanych doustnie. Niewątpliwą wadą plastrów antykoncepcyjnych jest jednak konieczność codziennego sprawdzania, czy plaster znajduje się w odpowiednim miejscu. Należy na to zwracać szczególną uwagę zwłaszcza po wizycie na basenie, saunie, ale również po kąpieli.

Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe - w ich skład również wchodzi syntetyczny estrogen oraz progesteron. Ze względu na obecność estrogenu nie są one wskazane, jeżeli matka karmi piersią.

Stosunek przerywany - kontrowersyjna metoda antykoncepcji. Wskaźnik Pearla dla tej metody antykoncepcji wynosi 10-35, co oznacza, że 10-35 kobiet regularnie podejmujących aktywność seksualną zachodzi w ciążę w ciągu roku. Ciąża oraz połóg wiąże się z wieloma zmianami hormonalnymi, które dodatkowo mogą wpływać na nieskuteczność tej metody.

Antykoncepcja w okresie połogu. Antykoncepcja po porodzie

Zaleca się by powrót aktywności seksualnej miał miejsce dopiero po zakończeniu okresu połogu - 6 tygodni po porodzie. Warto jednak szybciej przemyśleć kwestię antykoncepcji po porodzie.

Własne zdrowie, komfort oraz samopoczucie w okresie poporodowym powinno być priorytetem dla młodych matek. Kobiety decydujące się na aktywność seksualną podczas połogu mogą doświadczać infekcji intymnych, cięższych krwawień.

Oto lista bezpiecznych środków, które można stosować od razu po narodzinach dziecka: tabletka antykoncepcyjna jednoskładnikowa, prezerwatywa, kapturek dopochwowy, implant hormonalny, zastrzyk hormonalny, wkładka domaciczna.

Niepłodność laktacyjna - czy karmienie piersią możesz potraktować jako metodę antykoncepcji?

Za wytwarzanie pokarmu odpowiedzialna jest prolaktyna, która wydzielana jest przez przysadkę mózgową. Dojrzewanie pęcherzyka Graafa jest hamowane przez ten hormon, co odpowiada za niepłodność laktacyjną.

Czynnikami, które wpływają na zmniejszenie ilości prolaktyny we krwi są między innymi dłuższe niż 3-4 godzinne przerwy w karmieniu dziecka piersią. Również spożywanie dużej ilości witaminy B6 może obniżyć stężenie hormonu. Witaminę B6 znajdziemy w kaszy gryczanej, mięsie czy wędlinach - szczególnie w kurczaku oraz indyku.

Do owulacji może dojść w trakcie karmienie piersią. Tak więc, w tym okresie można zajść w kolejną ciążę. Szacuje się, że dotyczy to 24 na 100 kobiet karmiących, które nie stosują innych metod antykoncepcji po porodzie.

Tabletki antykoncepcyjne a karmienie piersią

Tabletki antykoncepcyjne należą do jednych najpopularniejszych metod ochrony przed ciążą. Antykoncepcję hormonalną jednoskładnikową można stosować bezpośrednio po porodzie. Ten rodzaj zabezpieczenia przed ciążą nie wpływa negatywnie na niemowlę karmione piersią i jest bezpieczne dla matki.

Jednoskładnikowa antykoncepcja musi być przyjmowana codziennie o stałych porach. Jej skuteczność wynosi 91-99,49 %. Różnica ta wynika z tego, czy jest stosowana według zaleceń.

Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe mogą być stosowane przez kobiety, które nie karmią piersią. Rozpoczęcie terapii jest wskazane dopiero 3 tygodnie po porodzie. Wybór tej metody antykoncepcji może zwiększać ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych. Nie powinna być również stosowana, jeżeli doświadczasz migrenowych bólów głowy.

Bibliografia

https://www.sandyford.scot/sexual-health-services/information-in-community-languages/leaflets/polish/starting-contraception-after-having-a-baby-polish/

https://www.polozna.nl/po-porodzie/antykoncepcja-po-porodzie/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Antykoncepcja

https://gemini.pl/poradnik/ciaza-i-porod/antykoncepcja-po-porodzie-co-wybrac/