Istnieje wiele form antykoncepcji, które oferują różne poziomy skuteczności i dostosowanie do indywidualnych potrzeb. To, którą metodę antykoncepcji wybrać, należy skonsultować ze specjalistą. Najlepiej umówić się na wizytę do lekarza ginekologa lub endokrynologa, który w oparciu o stan zdrowia, styl życia oraz indywidualne preferencje dobierze środek najlepiej odpowiadający potrzebom pacjentki.
Antykoncepcja hormonalna
Jedna z popularniejszych i najczęściej wybieranych metod zapobiegania ciąży to antykoncepcja hormonalna. Charakteryzuje się również wysoką skutecznością. Dostępna tylko na receptę (recepta online). W grupie środków antykoncepcyjnych hormonalnych znajduje się wiele preparatów, m.in.:
doustne środki antykoncepcyjne - tabletki antykoncepcyjne zawierające jeden hormon - progestagen lub dwa - estrogen i progestagen. Można je podzielić na preparaty dwuskładnikowe i jednoskładnikowe. Ta metoda wymaga codziennego przyjmowania tabletki, o tej samej porze. Pominięcie dawki może powodować obniżenie skuteczności ochrony przed niechcianą ciążą;
plastry antykoncepcyjne i pierścień antykoncepcyjny - zawierają komponentę estrogenową i progestagenową. Hormony zawarte w tych preparatach stale uwalniają się z miejsca ich aplikacji przez dłuższy czas - np. tydzień w przypadku plastrów lub 3 tygodnie w przypadku krążka. Oba systemy pacjentka zakłada i zdejmuje samodzielnie;
iniekcje, implanty i wkładki domaciczne - te metody wymagają aplikacji przez lekarza. Zawierają jeden hormon - syntetyczny odpowiednik progesteronu. Te metody antykoncepcji hormonalnej mogą zapewnić zabezpieczenie przed nieplanowaną ciążą nawet na parę lat;
pigułki awaryjne - tzw. "tabletki dzień po" - forma awaryjnej antykoncepcji hormonalnej stosowanej po niezabezpieczonym stosunku lub gdy stosowana metoda mogła zawieść (pęknięta prezerwatywa, pominięcie tabletki, odklejony plaster). Zawiera dużą dawkę agonisty receptora progesteronowego.
Mechaniczne formy antykoncepcji
Najpopularniejszym przykładem mechanicznej formy antykoncepcji jest prezerwatywa. Jest to preparat bardzo łatwo dostępny. Można go kupić w prawie każdym sklepie, aptece, drogerii czy na stacji benzynowej. Jako jedyna metoda chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (chorobami wenerycznymi).
Jeśli prezerwatywa jest stosowana zgodnie z zaleceniami (w idealnych warunkach), jej skuteczność jest wysoka (wskaźnik Pearla wynosi 3). Jednakże, w typowych sytuacjach, gdy mogą występować pewne nieprzewidziane czynniki (np. pęknięcie), ich skuteczność może być dużo niższa niż przewidywana (wskaźnik Pearla 14).
Warto zauważyć, że substancje z preejakulatu mogą być wydzielane przed pełnym wytryskiem, co oznacza, że kontakt seksualny przed założeniem prezerwatywy może prowadzić do zajścia w ciążę.
Dlatego bardzo ważna jest edukacja seksualna dotycząca stosowania i przechowywania prezerwatywy. Warto dodać, że istnieje również prezerwatywa dla kobiet, ale nie jest ona tak powszechnie stosowana jak jej męski odpowiednik.
Chemiczne metody antykoncepcji
Do tej grupy metod antykoncepcji należą m.in. globulki, kremy i żele, które są środkami plemnikobójczymi. Wprowadza się je do pochwy bezpośrednio przed stosunkiem.
Niestety ich skuteczność jest stosunkowo niska w porównaniu do np. antykoncepcji hormonalnej. Ich zaletą jest łatwa dostępność i fakt, że można je kupić bez recepty.
Naturalne metody antykoncepcyjne
Naturalne metody antykoncepcyjne polegają na wnikliwej obserwacji własnego ciała - regularnych pomiarach temperatury (metoda termiczna) lub obserwacji śluzu, w celu określenia momentu owulacji i dni płodnych (metoda Billingsów).
W tej grupie metod znajdzie się również słynny "kalendarzyk". Niestety by polegać na naturalnych metodach antykoncepcji trzeba długotrwałe i bardzo skrupulatnie prowadzić obserwacje swojego ciała.
Ponadto, by te metody antykoncepcyjne miały jakąkolwiek skuteczność, cykl miesiączkowy kobiety powinien być regularny. Kobiety polegające na tych sposobach powinny mieć ustabilizowane życie seksualne i powinny się liczyć z ryzykiem zajścia w ciążę ze względu na stosunkowo niską skuteczność.
Ponadto istnieje wiele czynników, które potrafią destabilizować rytm miesiączkowania i przez to obniżać skuteczność naturalnych metod antykoncepcji. Są to np. duży stres, zmiana klimatu, przemęczenie i infekcje.
