Tabletki antykoncepcyjne - jakie choroby można leczyć za ich pomocą?

Opublikowano 21.03.2023

Tabletki antykoncepcyjne   jakie choroby można leczyć za ich pomocą?

Tabletki antykoncepcyjne stosowane są przez kobiety nie tylko w celu zapobiegania ciąży, ale również jako terapia wielu schorzeń. W poniższym artykule omówimy, jakie choroby można leczyć za pomocą antykoncepcji hormonalnej.

Spis treści

Najpopularniejsze zastosowanie tabletek antykoncepcyjnych

Doustne środki antykoncepcyjne stosowane są głównie w celu zapobiegania ciąży. Tabletki zawierają żeńskie hormony płciowe - estrogen i progestagen, które wpływają na cykl menstruacyjny kobiety. W jaki sposób hormony chronią przed zajściem w ciążę?

Estrogeny hamują owulację, czyli proces uwalniania dojrzałej komórki jajowej z jajnika. Jeśli nie dojdzie do owulacji, zapłodnienie i zajście w ciążę nie jest możliwe.

Dodatkowo tabletki antykoncepcyjne modyfikują konsystencję śluzu szyjkowego, który staje się gęstszy i utrudnia ruch plemników oraz zmniejszają grubość błony śluzowej macicy, przez co staje się ona mniej sprzyjająca dla implantacji zapłodnionej komórki jajowej.

Należy jednak pamiętać, że na skuteczność antykoncepcji hormonalnej istotny wpływ wywiera regularność jej stosowania. W przypadku pominięcia dawki należy postępować zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania oraz pamiętać o skorzystaniu z dodatkowej formy antykoncepcji.

e-Recepta online 58.99 ZŁ

Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.

Czas realizacji do 1 godziny roboczej*

Antykoncepcja awaryjna 59.99 ZŁ

Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.

Czas realizacji do 1 godziny roboczej*

Tabletka po

Tabletka "dzień po" jest metodą antykoncepcji awaryjnej. Preparat stosuje się w nagłych przypadkach takich jak niezabezpieczony stosunek seksualny lub gdy zastosowana metoda antykoncepcyjna zawiodła.

Pigułki zawierają dużą dawkę hormonów, które sprawiają, że nie dochodzi do zapłodnienia. Należy pamiętać, że antykoncepcja awaryjna nie powoduje przerwania istniejącej już ciąży.

Istotne jest, aby preparat zastosować jak najszybciej po stosunku - najwyższą skuteczność wykazuje do 12 godzin po stosunku, ale w zależności od substancji czynnej dozwolone jest przyjęcie tabletki do 72 godzin (preparat Escapelle) lub 120 godzin (EllaOne) po odbyciu stosunku bez zabezpieczenia.

Tabletki antykoncepcyjne w zespole napięcia przedmiesiączkowego

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to zespół objawów, które występują regularnie w fazie przedmiesiączkowej cyklu i wpływają negatywnie na funkcjonowanie kobiety. PMS dotyczy około 15% wszystkich kobiet, a średni wiek wystąpienia pierwszych objawów przypada na 26 rok życia.

Do spektrum dolegliwości należą zaburzenia psychiczne pod postacią zmęczenia, chwiejności emocjonalnej, zaburzeń koncentracji i obniżonego nastroju oraz objawy somatyczne tj. bolesność piersi, trądzik, wzdęcia, wymioty, bóle i zawroty głowy.

W leczeniu schorzenia wykorzystywane są dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, które hamują owulację oraz stabilizują poziom hormonów płciowych. Zalecane są szczególnie preparaty zawierające drospirenon.

Regulacja cyklu miesiączkowego

Pigułki antykoncepcyjne są jednym z najskuteczniejszych sposobów regulacji cyklu miesiączkowego u kobiet. Przy prawidłowym stosowaniu antykoncepcji cykl menstruacyjny jest unormowany, a termin miesiączki łatwiejszy do określenia. Wynika to z kontroli cyklu przez hormony zawarte w tabletkach.

Ponadto kobiety stosujące dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne zgłaszają, że ich comiesięczne krwawienia z dróg rodnych są zwykle krótsze, mniej obfite i mniej bolesne.

Tabletki dwuskładnikowe, zawierające estrogen i progestagen, są zazwyczaj przyjmowane przez 21 dni, po czym następuje 7-dniowa przerwa. To właśnie w czasie przerwy od antykoncepcji zazwyczaj pojawia się krwawienie z odstawienia, imitujące miesiączkę.

Tabletki jednoskładnikowe, zawierające tylko progestagen, stosuje się zwykle przez 28 dni bez przerw, co prowadzi do zmniejszenia i stabilizacji krwawień miesiączkowych. Są one polecane szczególnie dla kobiet, które nie tolerują estrogenów.

Obfite miesiączki a anemia z niedoboru żelaza

Niekiedy miesiączki mogą przyjmować postać bardzo obfitych, krwotocznych krwawień, często trwających powyżej 7 dni (menorrhagia). Wówczas utrata żelaza zawartego w czerwonych krwinkach może przekraczać jego podaż, co w ostateczności doprowadzić może do rozwinięcia niedokrwistości (anemii ).

Kobiety odczuwają wówczas osłabienie, złe samopoczucie, zaburzenia koncentracji i uwagi, uczucie kołatania serca, bladość powłok skórnych oraz bóle głowy.

W takim przypadku lekarz może zalecić suplementację żelaza oraz leki, które działają przyczynowo, zmniejszając ilość krwawienia podczas menstruacji - doustne tabletki antykoncepcyjne czy kwas traneksamowy (Exacyl).

Tabletki antykoncepcyjne w endometriozie

Endometrioza jest to rozrost błony śluzowej macicy poza jamą macicy - najczęściej w obrębie jajników, otrzewnej, w przewodzie pokarmowym lub układzie moczowym. Ektopowe endometrium funkcjonuje podobnie do prawidłowej błony śluzowej, co przyczynia się do gromadzenia się wydaliny miesiączkowej w miejscach do tego nieprzystosowanych.

Na endometriozę najczęściej chorują kobiety w wieku 25-30 lat. Główne dolegliwości obejmują: problemy z płodnością, ból w obrębie miednicy mniejszej, nasilający się przed i podczas miesiączki oraz bolesne współżycie (dyspareunia).

Sposób postępowania zależy od wieku chorej, chęci posiadania dzieci, zaawansowania choroby i reakcji na uprzednio stosowane leczenie.

U kobiet w okresie rozrodczym, dla których priorytetem jest macierzyństwo, preferowaną metodą leczenia jest wycięcie ognisk endometriozy metodą laparoskopową.

Terapia hormonalna, w tym doustne tabletki antykoncepcyjne zawierające progestageny lub preparaty dwuskładnikowe - estrogenowo-progestagenowe, znajduje zastosowanie u kobiet starszych, które spełniły się już w roli matek oraz u kobiet młodszych w ramach leczenia zachowawczego lub po nieskutecznym zabiegu laparoskopowym. Preferowaną komponentą progestagenową jest dienogest lub linestrenol.

Antykoncepcja w zespole policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest schorzeniem dotyczącym kobiet w wieku rozrodczym. Charakteryzuje się obecnością w jajnikach wielu pęcherzyków ze współistniejącymi zaburzeniami hormonalnymi tj. insulinooporność, zwiększona produkcja hormonów męskich (androgenów), zaburzenia miesiączkowania (rzadsze miesiączkowanie lub wtórny brak miesiączki) oraz występowanie cykli bezowulacyjnych (co może być przyczyną niepłodności).

Leczeniem z wyboru u osób otyłych z PCOS jest modyfikacja stylu życia - zdrowa dieta oraz zwiększenie aktywności fizycznej.

W przypadku nieskuteczności tego postępowania, u kobiet bez planów prokreacyjnych w najbliższym czasie, stosuje się dwuskładnikową antykoncepcję hormonalną.

Tabletki antykoncepcyjne normują poziom hormonów we krwi, przez co regulują cykl miesiączkowy oraz zapobiegają przerostowi endometrium, zmniejszając ryzyko raka endometrium.

Preparaty zawierające w swoim składzie progestageny o dodatkowym działaniu antyandrogennym (drospirenon, dienogest, octan cyproteronu) wpływają na redukcję objawów hiperandrogenizacji: trądziku , łojotoku, hirsutyzmu (nadmierne owłosienie) oraz łysienia androgenowego.

Tabletki zawierające syntetyczny estrogen i progestagen powinny być stosowane wyłącznie po konsultacji przeprowadzonej przez lekarza ginekologa, który oceni bezpieczeństwo danej metody antykoncepcji.

Tabletki hormonalne podczas terapii lekami teratogennymi

Leki teratogenne to preparaty, które mogą powodować wady wrodzone u dziecka, jeśli są przyjmowane w czasie ciąży.

Przykładem leku o potencjale teratogennym jest izotretynoina (np. Izotek) czy acytretyna (np. Acitren), którą stosuje się w leczeniu trądziku. Każda kobieta w wieku rozrodczym, która przyjmuje ten lek doustnie, musi przyjmować skuteczną antykoncepcję co najmniej przez miesiąc przed rozpoczęciem terapii, przez cały okres leczenia oraz miesiąc po zakończeniu przyjmowania leku (3 lata dla acytretyny).

Preparaty wykorzystywane w leczeniu chorób reumatologicznych czy nowotworowych także wymagają równoczesnego stosowania skutecznej metody antykoncepcji np. w przypadku metotreksatu konieczne jest przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych przez cały okres terapii oraz przez co najmniej 6 miesięcy po jej zakończeniu.

Lekarz przed rozpoczęciem terapii lekiem teratogennym informuje pacjentkę o potencjalnym ryzyku oraz konieczności stosowania skutecznych metod antykoncepcji.

Bezpieczeństwo tabletek antykoncepcyjnych

Należy pamiętać, że tabletki antykoncepcyjne, jak większość leków, także powodują działania niepożądane. Zaliczamy do nich: wzrost masy ciała, spadek libido, ból głowy, nudności i wymioty, nadciśnienie tętnicze, wahania nastroju (szczególnie występowanie depresji ) oraz plamienia miesiączkowe.

Stosowanie tabletek dwuskładnikowych, zawierających komponentę estrogenową, wiąże się również z dużym ryzykiem wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych. Do dodatkowych czynników ryzyka należą współistniejące palenie tytoniu, długotrwałe unieruchomienie oraz różne stany przebiegające ze zwiększoną krzepliwością krwi np. zespół antyfosfolipidowy.

Doustna terapia estrogenowo-progestagenowa przeciwwskazana jest również u osób z chorobami układu krążenia (np. aktywną postacią zakrzepicy, chorobą niedokrwienną serca czy większością wad zastawkowych serca), nowotworami estrogenozależnymi oraz z nieprawidłowymi krwawieniami z dróg rodnych. Również stany tj. choroby wątroby, w tym żółtaczka cholestatyczna w przeszłości, stanowią przeszkodę w podjęciu terapii.

Przed rozpoczęciem terapii należy skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednią metodę antykoncepcji lub leczenia dla danej pacjentki.

Inni czytali również

Antykoncepcja a choroby tarczycy - na co warto zwrócić uwagę?
Antykoncepcja a choroby tarczycy - na co warto zwrócić uwagę?

W obecnych czasach wiele kobiet stosujących antykoncepcję choruje przewlekle na choroby tarczycy. W tym artykule wyjaśnimy jaki jest związek pomiędzy powyższymi aspektami. Poznamy wpływ chorób tarczycy na skuteczność i bezpieczeństwo antykoncepcji oraz dowiemy się, jak dokonać świadomego wyboru, uwzględniając zdrowotne potrzeby i kontekst indywidualnej sytuacji.

Artykuł
19.09.2023
Skończyłaś 40 lat? Czas, aby na nowo porozmawiać z ginekologiem na temat antykoncepcji hormonalnej
Skończyłaś 40 lat? Czas, aby na nowo porozmawiać z ginekologiem na temat antykoncepcji hormonalnej

Wybór metody antykoncepcyjnej zależy od wielu czynników, które trzeba uwzględnić w wywiadzie lekarskim. Dotyczy to szczególnie kobiet po 40. roku życia, ponieważ z wiekiem zwiększa się m.in. ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i zakrzepowo-zatorowych. Jeśli czterdziestolatka boryka się z nadwagą lub otyłością, ma zwiększone stężenie glukozy (cukru), pali papierosy oznacza to, że potrzebuje zabezpieczenia przed ciążą, które będzie miało jak najmniejszy wpływ na zdrowie. Jednoskładnikowa antykoncepcja bez estrogenu to antykoncepcja hormonalna pierwszego wyboru u kobiet po 40. roku życia z innymi współistniejącymi czynnikami ryzyka – ze względu na bezpieczeństwo stosowania oraz skuteczność porównywalną do antykoncepcji dwuskładnikowej. "Jak co roku poszłam do ginekologa  na cytologię. Akurat byłam świeżo po czterdziestych urodzinach. To lekarz zaczął rozmowę o antykoncepcji hormonalnej, którą stosuję od wielu lat. Nie miałam pojęcia, że po czterdziestce należy przyjrzeć się jej ponownie. Ginekolog przeprowadził ze mną wnikliwy wywiad na temat chorób w rodzinie i mojego obecnego stanu zdrowia – zapytał, czy na coś choruję, czy palę papierosy, zlecił wykonanie badań. Na koniec przepisał mi antykoncepcję bez estrogenu, bo okazało się, że w moim wieku i przy moim stanie zdrowia (nadciśnienie, nadwaga) ten hormon nie jest wskazany. Nową antykoncepcję stosuję od 3 miesięcy. Najważniejsze, że ta metoda jest bezpieczniejsza w moim stanie zdrowia niż antykoncepcja dwuskładnikowa z estrogenem" – Kasia, 40 lat.U kobiet po 40. roku życia statystycznie częściej występują choroby, takie jak nadciśnienie, cukrzyca, dyslipidemia. U coraz większej liczby pacjentek zwiększa się też wskaźnik BMI, co niejednokrotnie jest efektem pozostałych po urodzeniu dziecka kilogramów. Ponadto kobiety po czterdziestce doświadczają powikłań zakrzepowych. Wyżej wymienione czynniki są bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania antykoncepcji dwuskładnikowej z estrogenem lub mogą stanowić przyczynę ryzyka, który w połączeniu z innymi czynnikami staje się takim przeciwwskazaniem. Zgodnie ze stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w takich przypadkach antykoncepcją pierwszego wyboru powinna być jednoskładnikowa antykoncepcja bez estrogenu.To oznacza, że o wyborze antykoncepcji po 40. roku życia nie zawsze przesądzają preferencje pacjentki. Decyzję o bezpiecznej metodzie musi podjąć lekarz ginekolog, który po uwzględnieniu przeciwwskazań i różnych czynników ryzyka zaproponuje rozwiązania odpowiednie dla konkretnej kobiety. POROZMAWIAJ Z LEKARZEM O ANTYKONCEPCJI >

Artykuł
25.07.2023
Czy picie wody gazowanej wpływa na skuteczność tabletek antykoncepcyjnych?
Czy picie wody gazowanej wpływa na skuteczność tabletek antykoncepcyjnych?

Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najskuteczniejszych metod antykoncepcji. To metoda hormonalna zawierająca odpowiedniki żeńskich hormonów płciowych: estrogen i progestagen w przypadku tabletek dwuskładnikowych lub sam progestagen w przypadku tabletek jednoskładnikowych. Jednak sposób stosowania pigułek może znacznie wpływać na ich skuteczność. Z tego artykułu dowiesz się, jakimi napojami można popijać tabletki i czego lepiej unikać.

Artykuł
07.08.2023
Konsultacja z E-receptą za 49.99 ZŁ Tylko w najnowszej aplikacji!