Tabletki antykoncepcyjne a tycie - jakie są fakty?

Czy po tabletkach antykoncepcyjnych się tyje?

Wielu ludzi jest przekonanych, że tabletki antykoncepcyjne powodują tycie. Prawda jest taka, że większość badań naukowych nie potwierdza bezpośredniego związku między stosowaniem tabletek antykoncepcyjnych a przyrostem masy ciała. Większość kobiet nie doświadcza znaczącego wzrostu wagi związanej z przyjmowaniem tabletek antykoncepcyjnych, wręcz niektóre pacjentki zauważają jej spadek.

Istnieje kilka czynników, które mogą przyczynić się do nieznacznego przyrostu masy ciała u niektórych kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne.

Jaki jest skład tabletek antykoncepcyjnych?

Doustna antykoncepcja hormonalna dzieli się na dwa rodzaje, które różnią się między sobą składem. Mowa tutaj o tabletkach antykoncepcyjnych dwuskładnikowych i jednoskładnikowych. Można wyróżnić:

• tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe: jako substancję czynną zawierają gestageny i estrogeny;

• tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe: ich substancją czynną są jedynie gestageny.

Jak działa antykoncepcja hormonalna?

Preparaty dwuskładnikowe składają się z dwóch rodzajów żeńskich hormonów płciowych. Hormony zawarte w nich to estrogen i progestagen (syntetyczny progesteron). Ten rodzaj doustnej antykoncepcji hormonalnej działa poprzez hamowanie jajeczkowania oraz powoduje zagęszczenie śluzu w szyjce macicy, przez co staje się on nieprzepuszczalny dla plemników. Pigułki hormonalne wywołują też zmiany w błonie śluzowej wnętrza macicy, prowadząc do jej ścieńczenia.

W skład preparatów jednoskładnikowych wchodzą jedynie gestageny. Chronią one przed zajściem w ciążę poprzez zagęszczenie śluzu szyjkowego oraz wpływ na endometrium, ale nie zawsze prowadzą do zahamowania owulacji. To powoduje, że podczas terapii może pojawić się nieregularne krwawienie i plamienie z dróg rodnych.

Estrogeny mają fizjologiczny wpływ na organizm kobiety, spełniając w nim wiele istotnych funkcji, w zależności od fazy cyklu. Należą do nich: kształtowanie i rozwój cech płciowych, regulacja cyklu miesiączkowego, wpływ na gospodarkę lipidową i wapniową, zwiększona przyswajalność białek oraz produkcja białek endogennych, zwiększona krzepliwość krwi.

Wprowadzenie do organizmu syntetycznych hormonów płciowych może powodować skutki uboczne takie jak: zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia zakrzepów i zatorów, nadmierny przerost błony śluzowej macicy, obrzęki, nadmierne zatrzymanie wody i jonów Na+, przyrost masy ciała, powiększenie piersi, zaburzenia funkcji wątroby, kamica dróg żółciowych, żółtaczka, bóle głowy, nudności, wymioty, złe samopoczucie. Mogą też mieć związek ze zmniejszeniem metabolizmu tkanki tłuszczowej.

Fizjologiczne funkcje progesteronu są również zależne od fazy cyklu. Do jego najważniejszych funkcji należy oddziaływanie na narząd rodny tj. ułatwianie owulacji, rozwój endometrium, hamowanie nadmiernego rozrostu endometrium pod wpływem działania estrogenów, cykliczne zmiany w nabłonku jajowodów, szyjki macicy i pochwy. Poza tym jest niezbędnym hormonem do utrzymania ciąży przez cały okres jej trwania. Jego inne metaboliczne efekty to podwyższanie temperatury ciała, stymulacja oddychania, obniżanie stężenia aminokwasów w surowicy krwi, normalizacja poziomu glukozy w surowicy krwi, działanie przeciwandrogenne.

W trakcie przyjmowania pigułek hormonalnych zawierających jedynie gestageny może dochodzić do odwodnienia, w skutek czego poprzez niedostarczenie wystarczającej ilości płynów, organizm zacznie magazynować w nim wodę, tworząc obrzęki, a co za tym idzie - wzrost wagi.

Jakie mogą być przyczyny wzrostu masy ciała podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych?

Po pierwsze, u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną dwuskładnikową, może ona przyczynić się do zatrzymania wody w organizmie, prowadząc do niewielkiego przyrostu masy ciała. Jednak ten efekt jest zwykle tymczasowy i zanika po pewnym czasie. Ponadto niektóre tabletki antykoncepcyjne mogą zwiększać łaknienie u części pacjentek, co może prowadzić do zwiększonego spożycia pokarmu i potencjalnego przyrostu masy ciała. Jednak jest to indywidualna reakcja organizmu i nie dotyczy wszystkich kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne. Ważne jest również, aby zauważyć, że utrata lub przyrost masy ciała może zależeć od wielu innych czynników, takich jak styl życia, genetyka, dieta i poziom aktywności fizycznej. Tabletki antykoncepcyjne same w sobie nie są główną przyczyną tycia.

Jeśli obawiasz się przyrostu masy ciała związanego ze stosowaniem tabletek antykoncepcyjnych, warto skonsultować się z lekarzem. Istnieje wiele różnych rodzajów tabletek antykoncepcyjnych dostępnych na rynku, a lekarz może pomóc ci znaleźć ten, który będzie najlepiej dopasowany do twojego organizmu.

Jakie są inne skutki uboczne antykoncepcji hormonalnej?

Do innych skutków ubocznych, jakie mogą powodować doustne środki hormonalne, prócz wzrostu masy ciała, należą także: spadek masy ciała, wzrost łaknienia, spadek libido, zaburzenia miesiączkowania, zgrubienie pochwy, biała wydzielina z pochwy i zakażenia grzybicze pochwy.

Do innych działań niepożądanych zaliczamy także: bolesność piersi, tkliwość piersi, ból głowy, nastrój depresyjny, ból brzucha, migrena, nudności oraz powikłania zakrzepowo-zatorowe .

Wzrost masy ciała w trakcie przyjmowania antykoncepcji hormonalnej - jak temu zapobiec?

Aby utrzymać prawidłową masę ciała w takcie przyjmowania doustnej antykoncepcji hormonalnej, należy zadbać o odpowiednią dietę . Trzeba także pamiętać, że siedzący tryb życia powoduje, że możesz przytyć. Zbędne kilogramy zazwyczaj nie mają związku z przyjmowaniem tabletek antykoncepcyjnych, natomiast przyczynia się do tego niska aktywność fizyczna oraz jest to wynik błędów żywieniowych. Należy zadbać, aby posiłki były zbilansowane, o odpowiedniej kaloryczności - zgodnej z zapotrzebowaniem energetycznym organizmu. Trzymaj się się kliku prostych zasad, które zostały zobrazowane na piramidzie zdrowego żywienia.

1. Jedz regularnie 5 posiłków i pamiętaj o częstym piciu wody oraz myj zęby po jedzeniu.

2. Jedz różnorodne warzywa i owoce jak najczęściej i w jak największej ilości.

3. Jedz produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste.

4. Pij co najmniej 3-4 szklanki mleka dziennie (możesz je zastąpić jogurtem naturalnym, kefirem i - częściowo - serem).

5. Jedz chude mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych oraz wybieraj tłuszcze roślinne zamiast zwierzęcych.

6. Nie spożywaj słodkich napojów oraz słodyczy (zastępuj je owocami i orzechami).

7. Nie dosalaj potraw, nie jedz słonych przekąsek i produktów typu fast food.

8. Bądź codziennie aktywny fizycznie co najmniej godzinę dziennie (ogranicz oglądanie telewizji, korzystanie z komputera i innych urządzeń elektronicznych do 2 godzin), pozwoli to pozostać ci w dobrej kondycji.

9. Wysypiaj się, aby Twój mózg mógł wypocząć.

10. Sprawdzaj regularnie masę ciała.

Czy tabletki antykoncepcyjne mogą spowodować wzrost masy ciała? - podsumowanie

Choć istnieje pewne ryzyko niewielkiego przyrostu masy ciała u niektórych kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne, większość badań naukowych nie potwierdza bezpośredniego związku między nimi a tyciem. Indywidualne reakcje organizmu mogą się różnić, dlatego warto skonsultować się z lekarzem w celu znalezienia odpowiedniego rozwiązania antykoncepcyjnego dla siebie. Pamiętajmy, że pigułki antykoncepcyjne mają wiele innych korzyści zdrowotnych i są skutecznym sposobem zapobiegania ciąży, więc należy podjąć decyzję na podstawie szerokiej wiedzy i konsultacji medycznej ze specjalistą.

Bibliografia:

Serwis Wikipedia, [online], [dostęp: 20 czerwca 2023], dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Estrogeny

Serwis Wikipedia, [online], [dostęp: 20 czerwca 2023], dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Progesteron

Serwis Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, [online], [dostęp: 20 czerwca 2023], dostępny w internecie: https://ncez.pzh.gov.pl/

"Znaczenie składu hormonalnych środków antykoncepcyjnych dla ich skuteczności i tolerancji" - Agnieszka Stelmaszyk, Joanna Domagała, Marzena Dworacka Katedra i Zakład Farmakologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu