Trądzik alergiczny - przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest trądzik zwyczajny?

Trądzik to schorzenie skóry, które często pojawia się w wieku od 20 do 30 lat, choć niekiedy występuje także u osób starszych. Charakterystyczne dla trądziku są stan zapalny i występowanie zmian skórnych, które najczęściej pojawiają się na twarzy oraz w okolicy górnej części klatki piersiowej.

Objawami trądziku są grudki, krosty, guzki, zaskórniki a nawet cysty. Zmiany głębokie mogą pozostawiać blizny.

Na rozwój choroby składają się:

• hiperproliferacja, czyli nadmierne mnożenie się komórek ujścia mieszka włosowego i tworzenie mikrozaskórników zamykających jego ujście;

• nadmierna aktywność gruczołów łojowych i zwiększona produkcja łoju;

• reakcja zapalna wywoływana między innymi bakterią Cutibacterium acnes.

Zapalne objawy trądziku są wynikiem działania bakterii, które przyciągają komórki zapalne do skóry, oraz uwalniają cytokiny prozapalne.

Trądzik a procesy immunologiczne

W ostatnich badaniach odkryto, że mechanizmy immunologiczne odgrywają kluczową rolę w procesie zapalnym trądziku. To zjawisko zależy od obecności na powierzchni keratynocytów, czyli komórek budujących naskórek i komórek zapalnych, specjalnych receptorów nazywanych Toll-podobnymi receptorami.

Te receptory, stymulowane przez bakterie, aktywnie uczestniczą w reakcjach odpornościowych. Dlatego też zapalne przejawy trądziku są w dużej mierze wynikiem procesów immunologicznych zachodzących w skórze.

Czym jest trądzik alergiczny?

Trądzik alergiczny, który można nazwać alergią skórną, objawia się pod postacią pryszczy, wyprysków i innych zmian skórnych, których obecność jest wywoływana reakcją alergiczną na konkretne substancje lub składniki kosmetyków, produktów do pielęgnacji skóry, leków lub inne substancje kontaktujące się bezpośrednio ze skórą.

Zmiany skórne będące efektem reakcji alergicznej nie są typowym rodzajem trądziku. Ich rozwój nie opiera się na nadmiernej produkcji sebum czy działaniu bakterii. Często jednak przypominają obraz trądziku, przez co mogą być z nim mylone, szczególnie z trądzikiem różowatym.

Alergeny wywołujące wyprysk alergiczny mogą być różnego rodzaju substancjami chemicznymi: zapachami, konserwantami lub innymi składnikami znajdującymi się w produktach kosmetycznych lub lekach. Osoby z wrażliwą skórą są bardziej podatne na rozwinięcie trądziku alergicznego.

Jakie są przyczyny trądziku alergicznego?

Trądzik alergiczny może mieć różne przyczyny, a główną z nich jest reakcja alergiczna skóry na konkretne substancje lub alergeny.

Niektóre składniki znajdujące się w kosmetykach, takich jak kremy nawilżające, balsamy do ciała, szminki, podkłady, mogą wywoływać reakcje alergiczne skóry. Są to często substancje chemiczne takie jak zapachy, konserwanty lub barwniki.

Jakie leki mogą wywoływać trądzik alergiczny?

Pewne leki, zarówno te stosowane miejscowo na skórę, jak i te przyjmowane doustnie, mogą powodować reakcje alergiczne skóry i prowadzić do trądziku alergicznego.

Do tych leków należą niesteroidowe leki przeciwzapalne, antybiotyki β-laktamowe, sulfonamidy, leki przeciwdrgawkowe, allopurynol.

Jak wygląda wysypka alergiczna?

Wysypka alergiczna przyjmuje najczęściej postać różowych lub czerwonych plam z drobnymi grudkami, które mogą się zlewać w większe wykwity.

Wypryski pojawiają się na różnych częściach ciała, początkowo na tułowiu, szyi i kończynach górnych, następnie zajmują kończyny dolne, bywa nasilona w fałdach skórnych, dołach pachowych i pachwinach.

Kontakt z niektórymi substancjami chemicznymi, takimi jak detergenty, środki czyszczące lub substancje drażniące, może spowodować podrażnienia skóry i prowadzić do wysypki, która pojawia się jako objaw alergii.

Jakie są objawy trądziku alergicznego?

Zmiany skórne rozwijające się na podłożu alergicznym mogą przypominać trądzik lub innego rodzaju wysypkę – niekiedy są to małe i swędzące krostki, u innych osób mogą rozwinąć się większe pęcherzyki.

Tak zwane pryszcze alergiczne charakteryzują się tym, że:

• wypryski pojawiają się nagle – po kontakcie z alergenem. Czynnikiem wywołującym alergię mogą być zarówno pyłki traw osiadające na skórze, jak i składnik kremu lub środków czystości. Jeśli po powrocie ze spaceru lub po użyciu nowego kosmetyku zauważysz pojawienie się wyprysków, krost lub innych zmian skórnych może to być objaw alergii

• zmianom skórnym towarzyszy świąd lub inne objawy alergii – reakcja alergiczna może przebiegać różnorako. Jeśli krostkom towarzyszy mrowienie, pieczenie, zaczerwienienie, uczucie swędzenia, ciepła lub pojawiają się też dolegliwości uogólnione, bardzo prawdopodobne jest, że przyczyną trądziku jest alergia skórna;

• wysypka ulega złagodzeniu po zastosowaniu środków antyhistaminowych.

Jak wygląda leczenie trądziku alergicznego?

Leczenie trądziku alergicznego polega na identyfikacji i unikaniu alergenów oraz stosowaniu kremów przeciwświądowych lub innych preparatów łagodzących objawy.

W przypadku nasilonych reakcji alergicznych może być konieczna konsultacja dermatologiczna oraz przepisanie leków przeciwhistaminowych lub kortykosteroidowych. Ważne jest także przestrzeganie zaleceń dotyczących pielęgnacji skóry i unikania produktów, które wywołują reakcję alergiczną.

Dieta

W skutecznym leczeniu trądziku alergicznego odgrywa ważną rolę również modyfikacja diety oraz eliminacja alergenów, które mogą wywołać reakcje organizmu. Osoby borykające się z tym schorzeniem powinny unikać spożywania produktów bogatych w histaminę, takich jak orzechy, czekolada, owoce morza czy pomidory.

Kosmetyki

Ponadto wskazane jest korzystanie z kosmetyków i produktów do pielęgnacji skóry wrażliwej, które nie posiadają drażniących składników.

Ubiór

Osoby cierpiące na trądzik alergiczny powinny również unikać ubrań wykonanych z materiałów syntetycznych, które mogą powodować podrażnienie skóry.

Jakie inne choroby alergiczne mają objawy skórne?

Alergiczne choroby skóry stanowią szeroki zakres schorzeń dermatologicznych, które mają swoje podłoże w reakcjach alergicznych organizmu na różnorodne substancje.

Choroby alergiczne skóry obejmują między innymi atopowe zapalenie skóry, kontaktowe zapalenie skóry czy pokrzywkę. Dodatkowo alergia pokarmowa, oprócz oddziaływania na przewód pokarmowy, może manifestować się różnorodnymi objawami dermatologicznymi.

Atopowe zapalenie skóry (AZS)

W rozwoju atopowego zapalenia skóry odgrywają znaczącą rolę uwarunkowania genetyczne. U osób chorych oraz w ich rodzinach często obserwuje się różne objawy związane z atopią.

Choroba ta charakteryzuje się występowaniem wyprysków, którym towarzyszy silne swędzenie, co często prowadzi do drapania skóry i później nadmiernego jej rogowacenia. Atopowe zapalenie skóry zazwyczaj zaczyna się już w dzieciństwie i ma przewlekły, nawracający charakter. Niemniej jednak, w wielu przypadkach choroba może wygasać samoistnie z wiekiem.

Kontaktowe zapalenie skóry

Kontaktowe zapalenie skóry to najczęstszy rodzaj wyprysku, którego główną cechą są powierzchowne zmiany zapalne na skórze.

Te zmiany pojawiają się po bezpośrednim kontakcie skóry z substancją alergenną lub drażniącą, z którą pacjent wcześniej miał styczność w codziennym życiu lub w miejscu pracy. Do częstych przyczyn kontaktowego zapalenia skóry należą między innymi nikiel, formaldehyd, detergenty, oleje, rozpuszczalniki i inne związki chemiczne.

Pokrzywka

Pokrzywka to schorzenie skóry, charakteryzujące się pojawianiem się na niej bąbli pokrzywkowych, które są obrzęknięte i mają zabarwienie różowe lub białawe.

Te bąble szybko pojawiają się na skórze i równie szybko znikają, zazwyczaj w ciągu kilku do kilkunastu godzin, pozostawiając niewidoczne ślady. Towarzyszy im często silny świąd. Bąble te różnią się rozmiarami i kształtami, mogą być rozległe i przyjmować różne formy.

Bibliografia

Współczesna dermatologia, Tom 2, Rudnicka L., Olszewska M., Rakowska A., Sar-Pomian M., PZWL, 2022

Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Majewski S., Jabłońska S., PZWL, 2005

Dermatologia w praktyce, Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H., PZWL, 2005, 2009

Dermatologia i choroby przenoszone drogą płciową, Nowicki R., Majewski S., PZWL, 2019

Portal Podyplomie.pl, Definicje pojęć alergologicznych, Lis G.
https://podyplomie.pl/wiedza/pediatria/1451,definicje-pojec-alergologicznych

Portal Medycyna Praktyczna, Skórne objawy alergii na leki
https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.167.14.4

Portal Klinika Ambroziak, Czy trądzik może mieć podłoże alergiczne?
https://klinikaambroziak.pl/klinikaodadoz/tradzik-alergiczny