Opublikowano 12.12.2023
Autor Redakcja Erecept.pl
Objawy infekcji górnych dróg oddechowych są jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarza pierwszego kontaktu. Za większość z nich odpowiada przeziębienie. Symptomy tej choroby z powodzeniem można leczyć za pomocą leków bez recepty, takich jak ibuprofen, paracetamol czy pseudoefedryna. Które z nich mają potwierdzoną skuteczność?
Choroba przeziębieniowa inaczej określana jest jako wirusowe zapalenie nosogardła lub wirusowe zapalenie nosogardła i zatok przynosowych. Jest to zespół objawów klinicznych wynikających z zapalenia nosa, gardła i zatok przynosowych, wywoływany przez wirusy (najczęściej rynowirusy, koronawirusy, wirusy grypy i paragrypy, RSV, adenowirusy, enterowirusy i inne).
Czas trwania przeziębienia wynosi zwykle do 10 dni. Okres wylęgania to 1-2 dni, a zakaźność jest największa w ciągu pierwszych 3 dni choroby. Człowiek zaraża się od innych ludzi, głównie drogą kropelkową.
Przeziębienie jest chorobą bardzo częstą. Szacuje się, że u dorosłych występuje 2-5 epizodów w ciągu roku, a u dzieci w wieku szkolnym nawet 7-10.
Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Początek choroby zwykle jest łagodny. W przebiegu przeziębienia typowo występują katar, kaszel, niedrożność nosa, ból głowy, bóle mięśni, gorączka (zwykle niewielka, często też nie występuje w ogóle), ból gardła lub drapanie w gardle. Czasem dochodzi również do zapalenia spojówek.
Zazwyczaj wydzielina z nosa najpierw jest wodnista, spływa po tylnej ścianie gardła, powoduje kichanie, a z czasem staje się gęsta. Może być przezroczysta, biaława, żółta lub zielona, jednak warto pamiętać, że żaden kolor nie dowodzi zakażenia bakteryjnego.
Podobne są objawy grypy, lecz w jej przypadku początek jest nagły, a przebieg cięższy. Początkowo dominują objawy ogólne (np. gorączka, rozbicie), a symptomy ze strony układu oddechowego pojawiają się po około 3 dniach.
Leki na przeziębienie działają poprzez łagodzenie objawów choroby. Nie istnieje leczenie przyczynowe, które zwalczałoby wirusy powodujące tę infekcję i pozwalało zapobiec rozwojowi choroby. Nie należy stosować antybiotyków w przypadku przeziębienia, ponieważ zwalczają one bakterie, a nie wirusy.
Skuteczne leki na przeziębienie dostępne bez recepty to przede wszystkim niesteroidowe leki przeciwzapalne, paracetamol, leki obkurczające naczynia krwionośne i przeciwkaszlowe.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) mają działanie przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Są skuteczne w łagodzeniu objawów przeziębienia i grypy, jak bóle głowy, mięśni, stawów, gorączka, oraz mogą poprawiać ogólne samopoczucie. Nie mają wpływu na kaszel, katar ani czas trwania choroby.
Do niesteroidowych leków przeciwzapalnych zaliczamy m.in. ibuprofen (Ibuprom, Nurofen), kwas acetylosalicylowy (Aspirin). Dostępne są m.in. tabletki powlekane, granulaty, tabletki musujące zawierające te substancje, często w połączeniu z lekami obkurczającymi naczynia lub witaminą C.
Paracetamol to lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Podobnie jak NLPZ łagodzi bóle towarzyszące przeziębieniu oraz gorączkę. Przykładowe produkty lecznicze zawierające paracetamol to Apap i Efferalgan.
Leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa zmniejszają jej obrzęk i poprawiają drożność nosa. Mogą być stosowane doustnie lub miejscowo (donosowo). Popularną substancją stosowaną doustnie jest pseudoefedryna (np. Sudafed), a donosowo - ksylometazolina (np. Xylorin) i oksymetazolina (np. Nasivin Classic). Natomiast doustna fenylefryna nie jest skuteczna.
Preparaty zawierające ksylometazolinę z bromkiem ipratropium, antagonistą receptorów muskarynowych (Otrivin Ipra Max), mają podwójne działanie. Ksylometazolina udrażnia nos, a bromek ipratropium zmniejsza ilość wydzieliny.
Warto pamiętać, że leków zmniejszających przekrwienie błony śluzowej nosa nie można stosować dłużej niż 5-10 dni.
W przebiegu przeziębienia początkowo typowy jest kaszel suchy, który następnie przechodzi w mokry (produktywny).
W leczeniu objawowym suchego kaszlu zastosowanie znajdują takie substancje jak dekstrometorfan (np. Acodin, Tussidex) i lewodropropizyna (np. Levopront, Contril). Istnieją także preparaty łączone, np. dekstrometorfan z paracetamolem, lekiem obkurczającym i lekiem przeciwhistaminowym (Gripex Hot Zatoki).
Kaszel mokry można leczyć za pomocą leków ułatwiających wykrztuszanie, acetylocysteiny (np. ACC), erdosteiny (np. Erdomed) i karbocysteiny (np. Pecto Drill).
Leki przeciwhistaminowe, znane głównie jako przeciwalergiczne, stosowane samodzielnie mogą w pewnym stopniu łagodzić objawy przeziębienia, ale tylko podczas pierwszych dwóch dni leczenia. Należą do nich np. difenhydramina i cetyryzyna.
Pozytywny wpływ mogą mieć także preparaty łączone, zawierające różne kombinacje leków przeciwhistaminowych, przeciwbólowych i obkurczających naczynia, np. Fervex, Cirrus, Tabcin Trend, Ibuprom Zatoki.
Istnieją doniesienia o skuteczności cynku, w postaci glukonianu cynku lub octanu cynku w dawce 75-100 mg, w skracaniu czasu trwania przeziębienia, ale tylko jeśli zostanie przyjęty w ciągu 24 godzin od początku wystąpienia objawów. Niestety, nierzadkie są działania niepożądane tak dużej dawki (mdłości, wymioty), dlatego warto skonsultować się z lekarzem przed decyzją o przyjęciu cynku.
Powszechnie stosowane na przeziębienie i grypę są rozmaite suplementy diety, probiotyki i preparaty ziołowe, jednak obecnie nie ma zadowalających dowodów na ich skuteczność. Niektóre badania wskazują, że preparaty zawierające jeżówkę purpurową (echinacea) lub pelargonię afrykańską mogą skracać czas trwania przeziębienia, a inne nie potwierdzają tych efektów.
Dużą popularnością cieszy się także witamina C (kwas askorbinowy). Istnieją badania dowodzące, że regularna suplementacja (200 mg dziennie) skraca czas trwania objawów przeziębienia.
Biorąc pod uwagę, że jest to substancja przynosząca wiele korzyści (m.in. wzmacnia naczynia krwionośne) i bezpieczna jako suplement, można rozważyć jej regularne – profilaktyczne – przyjmowanie, jednak niezbędną dawkę można bez problemu pozyskać również z pożywienia. Bogate w witaminę C są m.in. papryka, czarna porzeczka i brokuły. Nie warto natomiast przyjmować witaminy C w dużych dawkach w celu leczenia przeziębienia.
Fokkens WJ, Lund VJ, Hopkins C, et al. European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2020. Rhinology. 2020;58(Suppl S29):1-464. Published 2020 Feb 20.
doi:10.4193/Rhin20.600
Andrzej Gładysz, Piotr Sawiec, Choroba przeziębieniowa (przeziębienie). Interna - mały podręcznik, Medycyna praktyczna, 10 sierpnia 2020, dostępny w internecie [dostęp 07.12.2023]:
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.1.2.
U.S. Food & Drug Administration. FDA clarifies results of recent advisory committee meeting on oral phenylephrine, 14.09.2023
https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-clarifies-results-recent-advisory-committee-meeting-oral-phenylephrine
Wojciech Szczeklik, Miłosz Jankowski, Ewa Jassem, Małgorzata Krajnik, Kaszel, Interna - mały podręcznik, Medycyna praktyczna, 10 sierpnia 2023, dostępny w internecie [dostęp 08.12.2023]:
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16.#73727
Grypa to sezonowa, zakaźna choroba wirusowa, która wywołuje objawy głównie z górnych i dolnych dróg oddechowych. Szacuje się, że w ciągu roku na grypę choruje 1 miliard osób na świecie, natomiast powikłania dotykają 3-5 milionów pacjentów.Lekarz może wystawić receptę (recepta online) na szczepionkę przeciw grypie.
Artykuł
W dzisiejszym świecie medycyny i technologii pacjenci mają dostęp do innowacyjnych rozwiązań, które ułatwiają zarządzanie swoim zdrowiem. Jednym z takich rozwiązań jest Symbicort Turbuhaler - lek stosowany w leczeniu chorób układu oddechowego, który można zdobyć za pośrednictwem e-recepty z konsultacją online.
Charakterystyka produktów leczniczych
Miflonide Breezhaler to lek w postaci wziewnej zawierający kortykosteroid — budezonid, przeznaczony do codziennego stosowania. Preparat ten wskazany jest w leczeniu astmy oskrzelowej oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Charakterystyka produktów leczniczych