Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!
Depresja a choroba Hashimoto - jak choroba tarczycy może wpływać na zdrowie psychiczne?
Choroba Hashimoto często współwystępuje z depresją. Jakie jest związek między depresją a autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy? Czy choroba tarczycy może spowodować zaburzenia depresyjne?
199.99 zł Umów się >
Autor: Redakcja Erecept.pl
25.07.2024
Czym jest depresja?
Depresja jest chorobą zaliczaną do grupy zaburzeń afektywnych, inaczej- zaburzeń nastroju. Stanowi ona najczęstszą przyczynę niezdolności do pracy na świecie. Jest najczęstszym z diagnozowanych u ludzi zaburzeń psychicznych. Częstość jej występowania w populacji ogólnej to około 5%.
Jakie są objawy depresji?
Obraz kliniczny depresji pozwala na wyodrębnienie jej objawów podstawowych i dodatkowych.
Objawy podstawowe depresji:
obniżony nastrój,
utrata zainteresowań i anhedonia,
spadek energii, męczliwość, spadek aktywności.
Objawy dodatkowe depresji :
zaburzenia koncentracji,
obniżone poczucie własnej wartości,
niska samoocena,
poczucie winy,
myśli i zachowania samobójcze,
zaburzenia snu,
zaburzenia apetytu.
Jakie są przyczyny depresji?
Depresja jest chorobą uwarunkowaną wieloczynnikowo. Aktualnie do wyjaśnienia przyczyn depresji wykorzystuje się tzw. model biopsychospołeczny, zakłada on współwystępowanie następujących czynników:
czynniki biologiczne: nieprawidłowości w poziomie neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym, choroby przewlekłe, predyspozycje genetyczne;
czynniki psychologiczne: odporność psychiczna, modele radzenia sobie ze stresem, relacje z innymi ludźmi;
czynniki społeczno-kulturowe: wsparcie ze strony innych osób, pozycja społeczna i zawodowa, warunki mieszkaniowe.
Diagnostyka depresji
Diagnostyką depresji zajmują się specjaliści: lekarze psychiatrzy. Lekarz na podstawie wywiadu z pacjentem, nasilenia i długości trwania jego objawów, a także specjalnych skal, ustala rozpoznanie. Czasami może istnieć konieczność wykonania badań dodatkowych lub obserwacja pacjenta, żeby móc postawić trafne rozpoznanie.
Diagnoza może być postawiona, jeśli u pacjenta występują co najmniej dwa z objawów podstawowych i co najmniej dwa objawy dodatkowe. Objawy muszą trwać powyżej dwóch tygodni.
Leczenie depresji
Odpowiednie leczenie depresji opiera się na połączeniu metod farmakologicznych i niefarmakologicznych.
Farmakoterapia - opiera się na lekach przeciwdepresyjnych. Należą do nich głównie leki z grupy SSRI (ang. selective serotonin reuptake inhibitor) oraz SNRI (ang. serotonin norepinephrine reuptake inhibitor). Dostępne są wyłącznie na receptę (recepta online).
Psychoterapia - pomaga pacjentom zrozumieć przyczyny choroby i uczy strategii radzenia sobie z trudnymi emocjami i stresem.
Dużą rolę odgrywa także psychoedukacja. Ważne jest to, żeby pacjent potrafił rozpoznawać objawy swojej choroby i umiał ocenić, jak się one zmieniają. Kiedy dochodzi do ich nasilenia, pacjent powinien umieć to rozpoznać i być świadom, że powinien zgłosić się po pomoc do specjalisty.
e-Recepta Express
Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Antykoncepcja awaryjna
Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
59.99 zł
Rozpocznij konsultację
Czym jest choroba Hashimoto?
Choroba Hashimoto, inaczej przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym (nazywamy ją również "autoimmunologiczne zapalenie tarczycy"). To najczęstsza choroba autoimmunologiczna stwierdzana na świecie.
W trakcie jej przebiegu dochodzi do nieprawidłowego pobudzenia układu immunologicznego i produkcji przeciwciał skierowanych przeciwko własnym komórkom tarczycy (auto-przeciwciała). Powoli niszczą one komórki gruczołu tarczowego, doprowadzając do zmniejszonego wytwarzania hormonów tarczycy.
Swoją nazwę choroba zawdzięcza japońskiemu lekarzowi, dr Hashimoto, który opisał ją w 1912 roku.
Jakie są objawy choroby Hashimoto?
Choroba Hashimoto stanowi jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy.
W jej przebiegu może dochodzić do zmian struktury tarczycy. Może pojawić się wole (powiększenie tarczycy) lub zmniejszenie objętości tarczycy (postać zanikowa).
Rola hormonów produkowanych przez tarczycę jest wszechstronna. Oto niektóre z ich funkcji:
T3: udział w procesach przemiany materii, regulacja pracy układu nerwowego, warunkowanie sprawnej perystaltyki jelit, regulacja samopoczucia;
T4: pobudzanie rozpadu tłuszczy i procesów utleniania, wspomaganie wchłaniania glukozy z przewodu pokarmowego, wpływ na wydzielanie hormonów płciowych i hormonu wzrostu, utrzymywanie równowagi psychicznej.
W związku z tym, że prawidłowo funkcjonująca tarczyca wpływa na bardzo wiele obszarów funkcjonowania organizmu człowieka, jej zaburzenie również odbija się na wielu układach. Objawami choroby tarczycy i niedoboru jej hormonów mogą być:
przyrost masy ciała;
zmęczenie;
brak energii;
zaburzenia koncentracji;
zaburzenia pamięci;
wahania nastroju;
uczucie chłodu;
zaparcia;
wypadanie włosów;
zaburzenia miesiączkowania;
objawy psychiczne.
Zobacz także: Niedoczynność tarczycy - objawy, przyczyny, leczenie
Kogo najczęściej dotyka choroba Hashimoto?
Choroba występuje we wszystkich grupach wiekowych, choć zapadalność rośnie z wiekiem. Najczęściej dotyczy ona kobiet. Często stwierdza się występowanie rodzinne.
Istotny wpływ ma występowanie innych chorób o podłożu autoimmunologicznym (cukrzycy typu I, zespołu Sjögrena, celiakii) - wówczas ryzyko rozwinięcia zapalenia tarczycy Hashimoto jest większe.
Diagnostyka choroby Hashimoto
Rozpoznanie limfocytowego zapalenie tarczycy Hashimoto stawia się na podstawie występowania charakterystycznych objawów klinicznych oraz wykazaniu obecności we krwi przeciwciał skierowanych przeciwko komórkom tarczycy. Przeciwciała niezbędne do postawienia rozpoznania to anty-TPO (skierowane przeciwko tyreoperoksydazie). Często współwystępują z nimi również przeciwciała anty-TG (skierowane przeciwko tyreoglobulinie).
Leczenie choroby Hashimoto
Choroba Hashimoto zwykle prowadzi do przewlekłej niedoczynności tarczycy, którą leczy się substytucyjnym hormonem tarczycy - lewotyroksyną. Leczenie jest przewlekłe i trwa zwykle do końca życia.
Ważny jest także odpowiedni styl życia. Znaczenie ma dieta, aktywność fizyczna i odpowiednia ilość snu. Odpowiednie leczenie farmakologiczne i przestrzeganie zdrowego trybu życia ma korzystny wpływ na skuteczniejsze kontrolowanie objawów choroby.
Osoby chorujące na Hashimoto powinny pozostawać pod trwałą kontrolą lekarza endokrynologa w celu odpowiedniego leczenia i kontrolowania choroby.
Co łączy depresję z chorobą Hashimoto?
Depresja szczególnie często współistnieje z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Dotyczy to w znacznej mierze depresji w okresie wczesnej ciąży w okresie poporodowym i okołomenopauzalnym, a także lekoopornej i atypowej.
Pacjenci z zapaleniem tarczycy mają także większe ryzyko rozwoju zaburzeń depresyjnych i lękowych, choroby afektywnej dwubiegunowej oraz zaburzeń snu.
Dokładny związek między chorobą Hashimoto i wystąpieniem zaburzeń depresyjnych nie jest poznany.
Dużą rolę w występowaniu zaburzeń depresyjnych u osób z zapaleniem tarczycy przypisuje się nieprawidłowościom w osi podwzgórze-przysadka-tarczyca.
Wykazano również zależność między ciężkością epizodu depresyjnego a poziomem przeciwciał przeciwtarczycowych (im wyższy poziom przeciwciał, tym większe ryzyko cięższego przebiegu epizodu depresyjnego).
Jaka jest rola hormonów tarczycy w regulacji nastroju?
Hormony tarczycy w dużej mierze odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Są konieczne dla prawidłowego kształtowania się ośrodkowego układu nerwowego już w życiu płodowym.
W późniejszych etapach rozwoju i w dorosłym życiu nadal są one niezbędne do m.in. utrzymywania "plastyczności mózgu", czyli zdolności do tworzenia nowych połączeń synaptycznych. Oprócz tego, hormony tarczycy odgrywają rolę w funkcjonowaniu neuroprzekaźników w mózgu.
W przypadku niedoczynności tarczycy, która bardzo często jest efektem autoimmunologicznej choroby tarczycy, mamy do czynienia z obniżonym poziomem serotoniny w mózgu. Jednocześnie obniżony poziom tego neurotransmitera stanowi podłoże do rozwoju depresji.
Osoby chore na zapalenie tarczycy Hashimoto mają większe szanse na to, że dotkną ich zaburzenia nastroju, zaburzenia poznawcze (np. osłabienie pamięci). Mają one również większe ryzyko rozwoju depresji.
W badaniach udowodniono również, że Hashimoto może wywoływać zaburzenia neuropsychiatryczne, nawet kiedy poziom hormonów tarczycy jest w normie.
W przypadku, gdy pacjent cierpi na obie choroby, wykazano, że stosowanie leków na tarczycę, które obniżają poziom TSH, powoduje znaczną poprawę nastroju i złagodzenia lub ustąpienie objawów depresyjnych.
Jakie mogą być psychiatryczne objawy autoimmunologicznego zapalenia tarczycy?
W związku z tym, że hormony tarczycy odpowiadają za regulację naszego nastroju, poprzez ich niedobór choroba Hashimoto wpływa na pojawienie się różnych objawów psychiatrycznych. Zaburzenia psychiczne współistniejące z chorobą Hashimoto mogą wówczas bardziej sugerować, że pacjent zmaga się z depresją.
Zaliczamy do nich:
zaburzenia koncentracji,
obniżone libido,
pogorszenie pamięci,
nadmierna senność i przewlekłe zmęczenie.
W związku z częstym występowaniem w niedoczynności tarczycy objawów mogących przypominać zaburzenia depresyjne, psychiatrzy podczas diagnozowania zaburzeń depresyjnych lub innych zaburzeń afektu zlecają zbadanie poziomu hormonów tarczycy celem diagnostyki różnicowej.
Należy pamiętać, że choroby te mogą współistnieć. W związku z tym u pacjentów, u których włączono leczenie substytutami hormonów tarczycy i ich stężenie utrzymuje się na właściwym poziomie, a objawy depresyjne nadal występują, należy przeprowadzić diagnostykę w kierunku zaburzeń depresyjnych i włączyć leczenie przeciwdepresyjne.
