Choroba Hashimoto - przyczyny, objawy, leczenie. Jak wygląda przebieg choroby?

Czym jest Hashimoto?

Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, w którego przebiegu atakowane są własne komórki organizmu. Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy, może występować u dzieci, jednak znacznie częściej dotyczy dorosłych (w szczególności kobiet).

Na czym polega mechanizm choroby Hashimoto?

Choroba Hashimoto charakteryzuje się obecnością autoreaktywnych limfocytów T, które naciekają tarczycę oraz autoprzeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej i tyreoglobulinie (przeciwciała anty- TPO i anty- TG).

Mimo że choroba jest utożsamiana z niedoczynnością tarczycy, na początku, w wyniku uwolnienia nadmiernej ilości hormonów z uszkodzonych komórek tarczycy, wyniki badań laboratoryjnych mogą wykazać nadczynność. Do objawów nadczynności należą m.in rozdrażnienie, wzmożona potliwość, uczucie gorąca, uczucie kołatania serca.

Zobacz także: Bezsenność a tarczyca - jaki mają związek?

Jakie są objawy Hashimoto?

Najczęstsze symptomy u osób z chorobą Hashimoto to m.in.:

• uczucie zmęczenia i nadmierna senność,

• wrażliwość na chłód,

• osłabienie mięśni, bóle mięśni,

• zaburzenia rytmu serca, choroby serca np. bradykardia,

• suchość skóry,

• niedokrwistość,

• nadmierne wypadanie włosów,

• łamliwe paznokcie,

• przyrost masy ciała,

• bóle brzucha i zaparcia,

• zaburzenia depresyjne,

• nadmierna pobudliwość, niepokój,

• pogorszenie pamięci,

• podwyższony cholesterol,

• trudności z zajściem w ciążę oraz utrzymaniem ciąży m.in. duże ryzyko przedwczesnego porodu i krwotoku poporodowego.

  Objawy choroby Hashimoto początkowo mogą nie być widoczne. Zwykle pojawiają się i narastają stopniowo, wraz z postępem choroby.

  Zobacz też: Depresja a choroba Hashimoto - jak choroba tarczycy może wpływać na zdrowie psychiczne?

Jakie są czynniki, które zwiększają ryzyko zachorowania na chorobę Hashimoto?

Badania naukowe wykazują, że zachorowalność na chorobę Hashimoto jest zależna od predyspozycji genetycznych oraz czynników środowiskowych. Do czynników genetycznych, które powodują, że układ odpornościowy atakuje tarczycę, należą polimorfizmy w głównym układzie zgodności tkankowej (HLA) oraz gen cytotoksyczny antygenu 4 limfocytów T (CTLA-4).

Czynniki środowiskowe, które mogą wpłynąć na rozwój choroby, to m.in.:

• infekcje,

• niedobory selenu,

• niedobory jodu,

• leki np. amiodaron,

• sole litu,

• terapie cytokinami.

  Zauważono również współwystępowanie choroby Hashimoto z innymi chorobami autoimmunologicznymi m.in.: reumatoidalnym zapaleniem stawów, cukrzycą typu I, zespołem Sjögrena, celiakią (chorobą trzewną).

Jak wygląda diagnostyka i rozpoznanie choroby Hashimoto?

Przy podejrzeniu choroby Hashimoto należy pilnie skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub endokrynologiem, który na podstawie wywiadu i badań postawi diagnozę i wdroży odpowiednie leczenie.

Diagnostykę rozpoczyna się od sprawdzenia poziomu przeciwciał i hormonów badaniach laboratoryjnych oraz wykonania badań obrazowych i morfologicznych, w których widzimy:

• zwiększone stężenie przeciwciał anty-TPO lub anty-Tg (produkowane w odpowiedzi na stan zapalny tarczycy);

• zwiększone stężenie TSH w surowicy, w początkowej fazie choroby może występować zmniejszone stężenie TSH (jest to hormon produkowany przez przysadkę mózgową, który odpowiada za prawidłową pracę tarczycy, działając na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego - zwiększony poziom TSH hamuje produkcję hormonów taryczycy);

• zmniejszone stężenie FT4 w surowicy (w niedoczynności subklinicznej stężenie FT4 jest prawidłowe, w początkowej fazie nadczynności poziom hormonów tarczycy może być zwiększony);

• badanie USG tarczycy - niejednorodność, hipoechogeniczność miąższu, skąpe unaczynienie w zaawansowanej fazie choroby;

• scyntygrafia z użyciem izotopu jodu (I- 131) - przy podejrzeniu wola zamostkowego lub gdy stężenie TSH w surowicy jest bliskie dolnej granicy referencyjnej lub niższe;

• BAC - biopsję aspiracyjną cienkoigłową tarczycy stosujemy do wykonania cytologicznej oceny zmian ogniskowych.

Jak wygląda prawidłowe leczenie choroby Hashimoto?

Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, która od chwili diagnozy towarzyszy pacjentowi całe życie. Leczenie Hashimoto polega na niwelowaniu objawów niedoczynności tarczycy poprzez przyjmowanie brakujących hormonów - lewotyroksyny (np. Euthyrox , Letrox). Regularne stosowane hormony tarczycy normalizują stężenie TSH i umożliwia pacjentowi normalne funkcjonowanie.

Po włączeniu leków należy okresowo monitorować skuteczność leczenia wykonując badanie poziomu TSH (badanie krwi). Leki dostępne są tylko na receptę (recepta online).

Zobacz też: Antykoncepcja a choroby tarczycy - na co warto zwrócić uwagę?

Jaka dieta powinna być stosowana przy chorobie Hashimoto?

W leczeniu choroby Hashimoto warto postawić na zbilansowaną dietę, która wspiera układ odpornościowy. Należy eliminować składniki, które pogarszają stan zapalny lub wpływają na zmianę metabolizowania leku.

Witaminy i minerały

Objawy choroby Hashimoto a ciąża

Po potwierdzeniu ciąży przy chorobie Hashimoto, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem prowadzącym, ponieważ niedoczynność tarczycy wymaga w tym czasie szczególnej kontroli.

W ciąży wzrasta m.in. zapotrzebowanie na jod, co wiąże się z koniecznością zwiększenia przyjmowanej dawki leku zwykle o 20-30%. Dodatkowo u kobiet w ciąży oraz podczas karmienia piersią zaleca się suplementację jodku potasu,jednak podaż nigdy nie powinna przekroczyć dwukrotność dziennej wartości referencyjnej, czyli 500 µg jodu dziennie.

Zarówno zbyt małe, jaki i zbyt duże stężenie hormonów tarczycy może mieć niekorzystny wpływ na płód, dlatego należy regularnie monitorować stężenie TSH.

Z nieleczoną niedoczynnością tarczycy wiąże się ryzyko porodu przedwczesnego, małej masy urodzeniowej, powikłań związanych z rozwojem mózgu, stanu przedrzucawkowego, a nawet poronienia.

Rak tarczycy w chorobie Hashimoto

Wykazano, że ryzyko zachorowania na raka tarczycy zwiększa się wraz ze wzrostem poziomu TSH. U pacjentów z chorobą Hashimoto należy regularnie wykonywać badanie USG tarczycy i oceniać zmiany ogniskowe, aby szybko rozpoznać ewentualny nowotwór i przystąpić do leczenia.

Bibliografia

Choroba Hashimoto — aspekt genetyczny i środowiskowy, Justyna Luty, Ewa Bryl Zakład Patologii i Reumatologii Doświadczalnej, GUMed

https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiCoL2mt9iDAxX4ElkFHaaqA0QQFnoECAYQAQ&url=https%3A%2F%2Fjournals.viamedica.pl%2Fforum_medycyny_rodzinnej%2Farticle%2Fdownload%2F51240%2F37965&usg=AOvVaw1i9yHw25ZqPXhYNXIQcaP6&opi=89978449

Serwis internetowy mp, [online] [dostęp 12.01.2024] dostępny w internecie:

https://www.mp.pl/pacjent/choroby/320906,choroby-autoimmunologiczne-co-to-lista-chorob-przyczyny

Serwis internetowy mp, [online] [dostęp 12.01.2024] dostępny w internecie:

https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.9.3.1.

Serwis internetowy mp, [online] [dostęp 12.01.2024] dostępny w internecie:

https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.9.4.#75421

Serwis internetowy mp, [online] [dostęp 12.01.2024] dostępny w internecie:

https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/79804,niedoczynnosc-tarczycy-w-ciazy

ISTOTNE SKŁADNIKI ODŻYWCZE W DIECIE OSÓB Z CHOROBĄ HASHIMOTO

https://www.researchgate.net/profile/Roksana-Jurczak-Amroziewicz/publication/339626935_ISTOTNE_SKLADNIKI_ODZYWCZE_W_DIECIE_OSOB_Z_CHOROBA_HASHIMOTO/links/5e5d069fa6fdccbeba12d067/ISTOTNE-SKLADNIKI-ODZYWCZE-W-DIECIE-OSOB-Z-CHOROBA-HASHIMOTO.pdf

Serwis internetowy mp, [online] [dostęp 13.01.2024] dostępny w internecie:

https://www.mp.pl/endokrynologia/ekspert/252109,zaburzenia-czynnosci-tarczycy-a-ryzyko-raka