Co zrobić przy bólu karku i szyi?
Ból szyi to częsty powód zgłaszania się pacjentów do lekarza pierwszego kontaktu. W zależności od czasu trwania może mieć charakter ostry (trwający do 6 tygodni) lub przewlekły (minimum 6 miesięcy). Przyczyną bólu karku może być zwyrodnienie kręgów szyjnych, zwiększone napięcie mięśni szyi, a także zła pozycja ciała np. podczas snu.
Pacjenci zgłaszają się z bólem szyi i karku w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego, który po wstępnym badaniu może skierować pacjenta do neurologa, ortopedy lub neurochirurga.
Rodzaje bólu szyi i karku
Ból szyi z przodu
Ból szyi z przodu może mieć wiele przyczyn i jest to dolegliwość spowodowana różnymi czynnikami.
Wśród przyczyn tego bólu szyi możemy wyróżnić m.in. stany zapalne gardła czy krtani. Także zapalenie ucha może wywoływać ostry ból szyi. Będzie to wtedy ból promieniujący, kłujący i o ostrym charakterze. Warto też wspomnieć o ostrym zapaleniu tarczycy, które także może wywoływać uczucie bólu szyi z przodu.
Ból szyi po bokach
Bóle szyi zarówno po lewej, jak i po prawej stronie mogą wynikać ze zwiększonego napięcia mięśni szyi, ucisku na nerwy szyjne czy nieprawidłowej pozycji głowy.
Wśród przyczyn bólu szyi z lewej strony możemy wyróżnić:
przeciążenie mięśni szyi wynikające z nierównomiernego obciążenia ramion (noszenie torby lub plecaka na lewym ramieniu);
naderwanie mięśnia czworobocznego lewego;
zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa;
fibromialgia;
rwa barkowa po stronie lewej;
stan zapalny w obrębie dziąseł i zębów po lewej stronie;
stres.
Podobnie przyczyny bólu szyi z prawej strony mogą wynikać z takich sytuacji czy procesów jak:
przeciążenie mięśni szyi wynikające z nierównomiernego obciążenia ramion (noszenie torby lub plecaka, ale tym razem na prawym ramieniu);
naderwanie mięśnia czworobocznego prawego;
stres;
rwa barkowa po stronie prawej;
stan zapalny w obrębie zębów i dziąseł po prawej stronie;
fibromialgia;
zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa.
Ból barku i jego wpływ na szyję
Ból barku może promieniować i stanowić istotną przyczynę bólu szyi. Najczęściej do takiej sytuacji dochodzi w przebiegu rwy barkowej, będącej skutkiem rozwoju dyskopatii szyjnej.
W tym wypadku ból szyi ma charakter palący, piekący i narasta podczas ruchu. Zdarza się, że pacjenci, chcąc łagodzić ból barku, zmieniają postawę ciała, powodując zwiększone napięcie mięśni szyi. Efektem tego może być jeszcze większe nasilenie bólu szyi.
e-Recepta Express
Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.Antykoncepcja awaryjna
Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.Przyczyny i objawy bólu
Ogólne przyczyny bólu
Ból szyi i karku może mieć różne przyczyny. Do najczęściej występujących dolegliwości bólowych należą:
zwiększone napięcie mięśniowe wynikające m.in. ze złej postawy ciała, niewłaściwej pozycji ciała podczas snu, niewygodnej pozycji leżącej, a także związane ze stresem;
zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa;
przepukliny krążków międzykręgowych;
przewlekłe zmiany o charakterze zapalnym (np. reumatoidalne zapalenie stawów);
infekcje (gardła, ucha, krtani).
Ból szyi może być także związany z urazem np. w wyniku wypadku komunikacyjnego czy osteoporozy (złamanie osteoporotyczne).
Należy pamiętać, że ból szyi może dotyczyć pacjentów z chorobami reumatycznymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic czy polimialgia reumatyczna.
Co ciekawe, przyczyny bólu szyi mogą także mieć swoje źródło w ośrodkowym układzie nerwowym. Do takich należą: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ropień nadtwardówkowy czy krwotok podpajęczynówkowy.
Objawy towarzyszące
Ból szyi może mieć także objawy towarzyszące. Do najczęstszych należą:
nasilenie bólu przy skręcaniu głowy;
ograniczenie ruchomości szyi;
ból promieniujący do ramion lub pleców;
mrowienie kończyn górnych;
sztywność szyi;
napięciowe bóle głowy;
uczucie odrętwienia.
Zobacz także: Ból pleców - przyczyny i leczenie. Jak utrzymać zdrowy kręgosłup?
Specyfika bólu szyi u dzieci
Ból szyi u dzieci może wynikać z rozwoju stanu zapalnego i infekcji np. ucha, a także gardła, czy migdałków, którym towarzyszyć mogą trudności w przełykaniu.
Często obserwuje się u dzieci ból szyi związany z długotrwałym siedzeniem przy komputerze (ból pojawia się jako efekt zwiększonego napięcia mięśni szyi), a także tzw. "text neck syndrome", czyli ból szyi związany z długotrwałym korzystaniem z telefonu komórkowego i przez to większego obciążenia, jaki głowa wywiera na szyję.
Ponadto choroby układu oddechowego takie jak zapalenie krtani, zapalenie tchawicy czy szeroko rozumiane wady postawy mogą stanowić przyczyny bólu szyi u dzieci.
Szczególną uwagę rodzice powinni zwrócić na współwystępowanie takich objawów jak sztywność karku, gorączka, zaburzenia świadomości, duszność czy niedawny uraz. Wymagają one pilnej konsultacji z lekarzem.
Kiedy ból szyi wymaga wizyty u specjalisty?
Utrzymywanie się dolegliwości bólowych szyi przez dłuższy czas może wymagać konsultacji u specjalisty. Lekarz w pierwszej kolejności zleca wykonanie RTG, a razie występowania dodatkowych objawów może skierować pacjenta na rezonans magnetyczny.
Bólom szyi mogą towarzyszyć objawy alarmujące tzw. czerwone flagi, które wymagają pilnej diagnostyki i skierowania do specjalisty. Należą do nich: znaczny uraz w ostatnim czasie, RZS w wywiadzie, objawy oponowe (np. sztywność karku), gorączka, objawy neurologiczne, uczucie rozrywania w obrębie szyi, towarzyszący ból w klatce piersiowej oraz duszność.
Diagnostyka i leczenie
Leczenie farmakologiczne i nieinwazyjne
Doraźne leczenie bólu szyi jest oparte na dostępnych bez recepty lekach z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, działających hamująco na stan zapalny. Wspomniane leki przeciwbólowe będą szczególnie pomocne przy małych urazach czy zwiększonym napięciu mięśni szyi. Silny ból może wymagać zastosowania leków na receptę i konsultacji ze specjalistą.
Popularne są także plastry rozgrzewające, rozluźniające mięśnie i poprawiające ich ukrwienie. Powinny one przynieść ulgę pacjentowi w krótkim czasie.
Przy bólach wynikających ze złej postawy ciała zalecane jest wykonywanie ćwiczeń, które pozwalają rozluźnić mięśnie.
Czy sztywność karku może być objawem poważniejszych schorzeń?
Sztywność karku może również wskazywać na występowanie u pacjenta zagrażających zdrowiu lub życiu schorzeń, szczególnie jeśli dodatkowo pojawiają się dolegliwości neurologiczne (np. zaburzenia świadomości czy zaburzenia widzenia).
Należy tu wspomnieć o zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, które u ok 30% pacjentów objawia się sztywnością karku. Może być ono spowodowane infekcją wirusową (przebieg łagodny) lub bakteryjną (przebieg ciężki, zagrażający życiu). Podejrzenie u pacjenta tego schorzenia wymaga leczenia szpitalnego.
Oprócz tego sztywność karku może wskazywać na wzrost ciśnienia śródczaszkowego występującego w krwawieniach wewnątrzczaszkowych. Są to stany zagrażające życiu, wymagające pilnego skierowania pacjenta na oddział ratunkowy, celem diagnostyki metodami obrazowymi (tomografia komputerowa), a następnie leczenia neurologicznego lub neurochirurgicznego.
Porady i techniki łagodzenia bólu
Domowe sposoby na ból szyi i karku
Istnieją pewne domowe sposoby, które mogą pomóc złagodzić dyskomfort związany z bólem szyi i karku. Do takich metod należą:
stosowanie zimnych okładów w celu zmniejszenie obrzęku i złagodzenia bólu oraz ciepłych okładów, aby rozluźnić napięte mięśnie szyi;
wykonywanie ćwiczeń (np. unoszenie ramion, obracanie głowy i jej delikatne nachylanie);
masaż mięśni szyi i karku;
dbanie o prawidłową pozycję podczas snu i ewentualne dobranie odpowiedniej poduszki, która nie zwiększa napięcia mięśni szyi;
unikanie utrzymywania głowy w nieprawidłowej pozycji.
Jak rozluźnić mięśnie karku i szyi?
Znane są różne sposoby na rozluźnienie mięśni szyi i karku. Jednym z nich jest masaż polegający na uciskaniu i rozcieraniu mięśni szyi przez kilkanaście minut w ciągu dnia. Pomocna może być także gorąca kąpiel. Warto wtedy skierować strumień wody na mięśnie karku i szyi w celu złagodzenia napięcia mięśniowego.
Nie należy zapomnieć o ćwiczeniach rozciągających polegających na nachylaniu głowy do przodu i do tyłu, a także przechylaniu jej na boki.