Zatkane ucho. Jak odetkać i czyścić uszy?

Jak zbudowane jest ucho?

Nasze uszy zbudowane są z trzech części, którymi są:

1. Ucho zewnętrzne - składa się na nie małżowina uszna i przewód słuchowy zewnętrzny i błona bębenkowa.

2. Ucho środkowe - znajduje się ono w kości skroniowej, a w jego skład wchodzą: jama bębenkowa, trąbka słuchowa, jamy powietrzne. W jamie bębenkowej znajdują się tzw. kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko).

3. Ucho wewnętrzne - tzw. błędnik stanowi narząd słuchu i równowagi.

Jakie są objawy zatkanego ucha?

Zatkane ucho jest powszechnym problemem. Do jego objawów należą:

• uczucie pełności i dyskomfortu w uchu;

• pogorszenie słuchu;

• szumy uszne;

• silny ból ucha;

• zawroty głowy;

• zmiany percepcji dźwięku.

Dodatkowo mogą współwystępować objawy typowe dla stanu, który doprowadził do zatkania ucha. Mogą to być na przykład: gorączka, katar, kaszel.

Jakie mogą być przyczyny zatkanego ucha?

Istnieje wiele stanów powodujących uczucie zatkanego ucha. Najpopularniejsze jest powstanie czopa woskowinowego, który blokuje przewód słuchowy.

Blokada spowodowana woskowiną

To dość częsty powód zatkanego ucha. Woskowina jest substancją fizjologicznie wytwarzaną w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Składa się ona z wydzieliny gruczołów łojowych, woskowinowych oraz złuszczonych komórek nabłonkowych. Jej funkcją jest oczyszczanie, nawilżanie i ochrona błony bębenkowej i przewodu słuchowego zewnętrznego.

Kiedy woskowiny jest za dużo, może ona powodować zatkanie ucha. Często dochodzi również do przesunięcia czopa woskowiny w głąb kanału słuchowego zewnętrznego, wskutek niewłaściwego oczyszczania uszu.

Woskowina może również zatykać ucho po kąpieli, kiedy dochodzi do wlania się wody do przewodu słuchowego zewnętrznego i napęcznienia woskowiny, a w konsekwencji - do powstania blokady.

Infekcja ucha

Infekcji ucha często towarzyszy infekcja górnych dróg oddechowych. Dochodzi wówczas do obrzęku trąbki słuchowej, czyli tzw. trąbki Eustachiusza, która łączy ucho środkowe z gardłem. Obrzęk powoduje jej niedrożność i w konsekwencji - powstanie zapalenia ucha środkowego. Gromadzący się wówczas za błoną bębenkową płyn powoduje uczucie zatkania ucha.

Zobacz także: Zapalenie ucha środkowego - przyczyny, objawy i leczenie

Infekcja zatok i alergie

Podczas infekcji zatok lub występowania alergii może dojść do stanu zapalnego i obrzęku w obrębie trąbki słuchowej. Analogicznie do zapalenia ucha, dochodzi wówczas do gromadzenia się płynu w obrębie ucha środkowego, co powoduje ból ucha i uczucie jego zatkania. Przykładem może być ostry lub przewlekły nieżyt nosa.

Zobacz także: Jak leczyć katar? Apteczne i domowe sposoby na nieżyt błony śluzowej

"Ucho pływaka"

Jest to potoczna nazwa na rozlane zapalenie ucha zewnętrznego spowodowane długotrwałym przebywaniem w wodzie. Najczęściej jest ono bakteryjne, rzadziej wirusowe lub grzybicze. Dochodzi wówczas do wypłukania woskowiny, która chroni nasze ucho przed zakażeniami. Przez brak ochronnej bariery w uchu powstają sprzyjające warunki do rozwinięcia infekcji.

Uczuciu zatkanego ucha towarzyszą w tym przypadku objawy takie jak:

• gorączka;

• świąd ucha;

• wysięk z przewodu słuchowego zewnętrznego (często o ropnym charakterze).

Podczas długotrwałego przebywania w zbiornikach wodnych należy odpowiednio zadbać o swoje uszy, poprzez ich dokładne osuszenie po opuszczeniu wody. Powinniśmy również unikać zbiorników zanieczyszczonych, w których istnieje większe ryzyko złapania infekcji.

Zmiany wysokości

Podczas szybkich zmian wysokości za wyrównanie ciśnienia w uchu środkowym odpowiada trąbka słuchowa (czyli trąbka Eustachiusza). Dochodzi do nich w trakcie startowania i lądowania samolotu, przebywania w górach czy nurkowania.

Pod wpływem szybkiej zmiany ciśnienia dochodzi do zwężenia trąbki Eustachiusza, powodujące zatkanie ucha na okres od kilku do kilkudziesięciu minut.

Podczas lotu samolotem można stosować np. gumę do żucia lub cukierki do ssania. To pomoże wyrównać ciśnienie w uchu środkowym.

Ekspozycja na głośne dźwięki

Sama w sobie nie powoduje zatkania ucha, natomiast daje takie wrażenie. Jest to spowodowane uszkodzeniem zakończeń nerwowych ucha wewnętrznego lub komórek rzęskowych.

Aby uniknąć tej konsekwencji hałasu, należy stosować zatyczki do uszu w sytuacjach, w których jesteśmy na niego narażeni, na przykład podczas głośnych koncertów, na lotnisku, czy strzelnicy.

Ciało obce w przewodzie słuchowym

Problem ten najczęściej dotyczy dzieci. Obecność w przewodzie słuchowym drobnych przedmiotów, takich jak koraliki, drobne zabawki, elementy wacików do czyszczenia uszu może spowodować jego zablokowanie.

Wydobycie ciała obcego znajdującego się głęboko w kanale słuchowym powinno zostać wykonane przez specjalistę.

Zobacz także: Ból ucha u dziecka - co to oznacza? Przyczyny, objawy, leczenie

Guzy

Bardzo rzadko przyczyną zatkanego ucha mogą być guzy zlokalizowane w tylnej części jamy nosowej, które powodują niedrożność trąbki słuchowej.

Jak prawidłowo czyścić uszy?

Czyszczenie uszu powinno odbywać się przy użyciu wody i łagodnego mydła. Należy oczyścić małżowinę uszną (zewnętrzną część ucha). Używanie patyczków do uszu nie jest rekomendowane.

Przewód słuchowy ma zdolność do samooczyszczania się, wobec czego błędem jest wkładanie w głąb ucha patyczków, gazików lub chusteczek.

Można również skorzystać z dostępnych w sklepach zestawów do oczyszczania uszu. Przykładem jest spray do uszu.

Konsekwencją niewłaściwego oczyszczania uszu może być przesunięcie czopa woskowinowego i zatkanie ucha, szczególnie podczas stosowania patyczków do uszu.

Nadmierne i zbyt częste oczyszczanie przewodów słuchowych może także doprowadzić do rozwoju infekcji. Dochodzi wówczas do całkowitego pozbycia się woskowiny, która stanowi barierę chroniącą przed drobnoustrojami.

Jak czyścić uszy u dzieci?

Oczyszczając uszy u dzieci, również powinniśmy korzystać z wody i delikatnego mydła. Istotne jest, aby oczyszczać tylko nadmiar woskowiny. Po oczyszczeniu uszu należy je bardzo dokładnie osuszyć.

Higiena uszu u dzieci jest szczególnie istotna. Konsekwencją niewłaściwego oczyszczania uszu (np. przy użyciu patyczków) lub braku higieny może być powstanie czopa woskowinowego i zatkanie ucha, a w konsekwencji: ból ucha, niedosłuch, szumy uszne.

Zobacz także: Jak leczyć zapalenie ucha u dziecka? Domowe i apteczne sposoby

Jak odetkać ucho zatkane przez czop woskowinowy?

Kiedy powodem zatkania ucha jest zaleganie czopu woskowinowego, możemy spróbować usunąć go poprzez jego zmiękczenie z użyciem specjalnych preparatów dostępnych w aptekach.

Nie zaleca się świecowania uszu, ponieważ niesie ono ryzyko poparzeń i zanieczyszczenia kanału słuchowego.

Jeśli nie uda nam się usunąć zalegającej woskowiny w domu, należy zgłosić się do lekarza laryngologa. Decyduje on o dalszym postępowaniu i wyborze metody odtykania ucha. Może on zdecydować o wykonaniu płukania ucha, czyli tak zwanej irygacji. Nie powinniśmy robić tego samodzielnie, ponieważ istnieje ryzyko uszkodzenia błony bębenkowej, wskutek zbyt dużego ciśnienia wtłaczania wody do ucha.

Innym sposobem jest ręczne wydobycie czopa woskowinowego przy pomocy narzędzi, którymi dysponuje laryngolog.

Jak odetkać zatkane ucho u dziecka?

Problem zatkanego ucha dotyczy bardzo wielu dzieci. W związku z tym, że często dochodzi u nich do formowania się czopa woskowinowego, należy pamiętać o odpowiedniej higienie uszu i usuwaniu nadmiaru woskowiny.

Jeśli do zatkania ucha doszło po kąpieli, należy przechylić głowę dziecka na stronę zatkanego ucha, po czym pociągnąć małżowinę ku tyłowi i górze. Dzięki temu nadmiar wody zostanie usunięty.

Zobacz także: Sposoby na zatkane zatoki – domowe i apteczne patenty

Kiedy zgłosić się do specjalisty z problemem zatkanego ucha?

Uczucie zatkanego ucha często ustępuje samoistnie. W niektórych przypadkach wymaga jednak zgłoszenia się do lekarza otolaryngologa.

Do specjalisty powinniśmy zgłosić się, kiedy:

• podejrzewamy, że w przewodzie słuchowym znajduje się ciało obce (koralik, drobna zabawka);

• uczucie zatkanego ucha nie ustępuje w przeciągu kilku dni;

• pojawiają się: utrata słuchu, szumy uszne, zawroty głowy;

• zauważamy wypływanie ropnej lub krwistej wydzieliny.

Jak przebiega diagnostyka zatkanego ucha?

Lekarz przeprowadzi z nami dokładny wywiad na temat dolegliwości, czasu ich trwania i okoliczności pojawienia się. Następnie zbada uszu przy pomocy specjalnego urządzenia - otoskopu, dzięki któremu może zajrzeć w głąb ucha i ocenić przewód słuchowy zewnętrzny i błonę bębenkową.

Dzięki temu jest w stanie sprawdzić, czy błona bębenkowa nie ma perforacji lub objawów zapalenia, a także wykluczyć zapalenie skóry przewodu słuchowego.

W zależności od objawów i podejrzewanej przyczyny uczucia zatkanego ucha, może zalecić wykonanie badań dodatkowych, takich jak: testy alergiczne, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, audiometria.

Bibliografia

Portal Entandallergy, [online] [dostęp 21.01.2024] dostępne online:

https://www.entandallergy.com/blog/2022/september/ugh-dealing-with-clogged-ears-here-are-7-possibl/

Portal Newsnetwork, [online] [dostęp 21.01.2024] dostępne online:

https://newsnetwork.mayoclinic.org/discussion/home-remedies-cleaning-out-the-earwax/

Portal MP, [online] [dostęp 21.01.2024] dostępne online:

https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/lista/88673,uczucie-zatkanego-ucha

Portal Health, [online] [dostęp 21.01.2024] dostępne online:

https://www.health.com/clogged-ears-7104363

Portal Laryngologia, [online] [dostęp 21.01.2024] dostęp online:

https://laryngologia.pl/wady-sluchu/budowa-ucha/