Ból pośladków - choroby, przyczyny, objawy, leczenie

Skąd bierze się ból pośladka?

Ból pośladków może mieć różne podłoże. W ich rejonie znajduje się wiele tkanek miękkich, które mogą być jego źródłem. Oprócz tego ból może promieniować do pośladka z innych okolic.

Zwykle dotyczy on następujących struktur:

• odcinek lędźwiowy kręgosłupa,

• mięsień gruszkowaty,

• mięsień pośladkowy średni,

• guz kulszowy,

• aparat więzadłowy.

Jak zbudowane są pośladki?

Pośladki stanowią obszar anatomiczny położony w dolnej partii pleców i górnej części ud.

Struktury pośladka odpowiadają za stabilizację miednicy oraz ruchy dolnej części ciała.

Główną strukturą budującą pośladki są mięśnie pośladkowe, stanowiące część stawu biodrowego.

Należą do nich:

• mięsień pośladkowy wielki,

• mięsień pośladkowy średni,

• mięsień pośladkowy mniejszy.

Jakie są najczęstsze przyczyny bólu pośladków?

Istnieje wiele różnych przyczyn bólu pośladka, do najczęstszych zaliczamy poniżej wymienione dolegliwości.

Zespół mięśnia gruszkowatego (syndrom mięśnia gruszkowatego)

Mięsień gruszkowaty odpowiada za poruszanie udem i stabilizację stawu biodrowego.

Zespół mięśnia gruszkowatego spowodowany jest przeciążeniem lub długotrwałym uciskiem na mięsień gruszkowaty. Jego objawy to: przeszywający ból na środku pośladka, z często towarzyszącym mrowieniem, drętwieniem, pieczeniem. Objawy nasilają się w czasie unoszenia kończyny, jej rotowania i pochylania do przodu.

W bezpośrednim sąsiedztwie mięśnia gruszkowatego przebiegają włókna nerwu kulszowego, dlatego objawy jego przeciążenia są często utożsamiane z rwą kulszową.

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa to nagły, silny ból pojawiający się w okolicy lędźwiowej kręgosłupa. Zazwyczaj jest to ból promieniujący na całość lub część okolicy unerwianej przez nerw kulszowy. Ból może zatem dosięgać: pośladka, tylnej powierzchni uda, łydki, stopy. Razem z bólem pojawić może się drętwienie kończyny dolnej, przykurcze mięśniowe i ograniczenie ruchomości kończyny. Objawy rwy kulszowej zwykle pojawiają się jednostronnie.

Powodem pojawienia się rwy kulszowej jest ucisk na nerw kulszowy, zazwyczaj związany z dyskopatią i zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa lędźwiowego. Dochodzi wówczas do ucisku na korzenie nerwowe w kanale rdzenia kręgowego.

Szacuje się, że z objawami rwy kulszowej zmaga się od 13 do 40% społeczeństwa. Dotyczy ona często osób starszych, otyłych, prowadzących siedzący tryb życia, a także podejmujących nieprawidłową aktywność fizyczną (np. bez rozgrzewki).

Zobacz także: Ból pleców - przyczyny i leczenie. Jak utrzymać zdrowy kręgosłup?

Przeciążenie mięśnia pośladkowego średniego

Mięsień pośladkowy średni ma za zadanie głównie odwodzenie w stawie biodrowym. Znajduje się pod mięśniem pośladkowym wielkim, powięzią pośladkową i mięśniem naprężaczem powięzi szerokiej.

Ból mięśni pośladków najczęściej dotyczy właśnie mięśnia pośladkowego średniego.

Najczęściej jego przyczyną jest długotrwałe napięcie mięśnia. Ma to miejsce na przykład w przypadku różnicy długości między kończynami dolnymi. Może to być promieniujący do kończyny dolnej, nasilający się przy chodzeniu lub siedzeniu. Ulgę przynosi pacjentom chodzenie z szeroko rozstawionymi nogami.

Zwyrodnienie stawu biodrowego

Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego (koksartroza) są najczęściej związane z procesami starzenia się. Powodowane są one zużyciem chrząstki stawowej i pojawieniem się patologicznych wyrośli kostnych, czyli osteofitów. Taki stan nazywamy pierwotną chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego.

Wtórna choroba zwyrodnieniowa jest rzadsza. Zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się wówczas w wyniku chorób uogólnionych jak reumatoidalne zapalenie stawów czy hemofilia. Mogą być również wynikiem dziecięcej dysplazji stawu biodrowego lub urazów.

Objawy są zazwyczaj postępujące i obejmują głównie ból w okolicy stawu biodrowego, który często promieniuje do kolana. Dodatkowo pojawia się uczucie trzeszczenia w stawie, sztywność i ograniczenie ruchomości kończyny. Objawy nasilają się przy chodzeniu.

Uszkodzenie stawu krzyżowo-biodrowego

Staw krzyżowo-biodrowy należy do stawów płaskich. Jest to zespół więzadeł łączących ze sobą dwie kości: krzyżową i biodrową.

Dolegliwości bólowe ze stawu krzyżowo-biodrowego mogą mieć wiele różnych przyczyn. Zaliczamy do nich:

• stany zapalne,

• zmiany zwyrodnieniowe,

• patologiczne zmiany w obrębie kości krzyżowej,

• hipomobilność lub hipermobilność stawu,

• ciąża.

Dolegliwości bólowe odczuwane są przez pacjentów zwykle na poziomie L5. Często rzutują one do pośladka, pachwiny, tylnej strony uda.

Tendinopatie w okolicy guza kulszowego

Tendinopatie są nawracającymi zespołami bólowymi, spowodowanymi stanem zapalnym toczącym się w obrębie włókien ścięgnistych (zespół przeciążeniowy ścięgien).

Do guza kulszowego przyczepiają się mięśnie odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie stawu biodrowego. Do stanów zapalnych doprowadzić może ich przeciążenie.

Do objawów tendinopatii ścięgien okolicy guza kulszowego zalicza się tępy ból w dole pośladka i górnej części uda, nasilający się podczas chodzenia.

Do jakiego specjalisty zgłosić się z bólem pośladka?

Leczeniem bólu w pośladku zajmują się odpowiedni specjaliści w zależności od przyczyny bólu. Warto początkowo zgłosić się do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi podstawowe badanie i skieruje nas do lekarza odpowiedniej specjalności (specjalisty ortopedii, neurologii bądź rehabilitacji medycznej) lub fizjoterapeuty.

Jak wygląda leczenie dolegliwości bólowych pośladka?

W związku z tym, że ból w okolicy pośladka ma wiele różnych przyczyn, dostępnych jest równie wiele metod leczenia, zależnych od powodu dolegliwości.

Leczenie bólu przeciążeniowego

Podstawą leczenia bólu przeciążeniowego pośladków jest leczenie zachowawcze. Należy prowadzić oszczędny tryb życia, odpoczywać i zrezygnować z częstego powtarzania czynności, która doprowadziła do przeciążenia. Pomocne może okazać się zastosowanie rollera (wałek) do mięśni.

Stosuje się również maści i żele o charakterze przeciwzapalnym oraz przeciwbólowym.

Leczenie bólu pośladka po urazie

Ból pourazowy leczy się za pomocą maści zawierających substancje przeciwzapalne i przeciwbólowe. Zastosowanie znajdują tu niesteroidowe leki przeciwzapalne, a także kąpiele nasiadowe, które łagodzą ból.

Można zastosować również masaże lecznicze i oszczędzające ćwiczenia rozciągające.

Leczenie rwy kulszowej

Leczenie rwy kulszowej zależy od stopnia dyskopatii i nasilenia dolegliwości.

Podstawą jest leczenie zachowawcze: odciążanie kręgosłupa, unikanie ruchów i pozycji nasilających ból.

Łagodzenie dolegliwości bólowych obejmuje farmakoterapię z użyciem środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Czasami stosuje się również leki rozluźniające mięśnie lub uspokajające, a także silniejsze leki przeciwbólowe - opioidy. Leki dostępne są na receptę (recepta online).

Duże znaczenie ma rehabilitacja. Powinna ona być wdrożona jak najszybciej - dzięki temu pacjent może uniknąć pogłębiania się schorzenia. Metody uzupełniające dla rehabilitacji stanowią zabiegi fizykoterapeutyczne takie jak: przezskórna elektrostymulacja (TENS), ultradźwięki.

Czasami zastosowanie mają zastrzyki z glikokortykosteroidów.

W razie nieskuteczności leczenia, konieczne może okazać się leczenie operacyjne. Wskazaniem do operacji są:

• nasilony zespół bólowy, którego nie da się opanować z wykorzystaniem leczenia przeciwbólowego,

• niedowłady w obrębie kończyny dolnej,

• zatrzymanie moczu,

• zaburzenia czucia w obrębie kończyny lub krocza,

• niestabilne złamanie kręgosłupa,

• obecność guza lub ropnia w kanale kręgowym z obecnym deficytem neurologicznym.

Mikrodiscektomia to zabieg operacyjny polegający na usunięciu wypadniętego fragmentu krążka międzykręgowego, powodującego ucisk.

Laminektomia to poszerzenie kanału kręgowego przez usunięcie łuku kręgowego. Stosuje się ją w przypadku rwy kulszowej spowodowanej przez zmiany zwyrodnieniowe w stawach międzywyrostkowych lub zmienione chorobowo więzadła w kanale kręgowym.

Leczenie zespołu mięśnia gruszkowatego

W leczeniu tej przypadłości wykorzystuje się przede wszystkim masaże i neuromobilizację. Zastosowanie ma także rehabilitacja z ćwiczeniami rozluźniającym i rozciągającymi oraz wzmacniającymi mięśnie pośladków.

Leczenie zwyrodnienia stawu biodrowego

Leczenie koksartozy zależy od indywidualnego obrazu zwyrodnienia i dolegliwości pacjenta.

Wykorzystuje się farmakoterapię o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, fizjoterapię i kinezyterapię.

W zaawansowanej postaci konieczna może być endoprotezoplastyka biodra (zabieg operacyjny, podczas którego zmieniony chorobowo naturalny staw biodrowy zastępowany jest endoprotezą).

To nie jest porada medyczna, nie zastąpi ci konsultacji lekarskiej. Serwis erecept.pl oferuje konsultacje medyczne.

Bibliografia

Portal Ziko dla zdrowia, [online] [dostęp 30.12.2023] dostępne online:

https://www.zikodlazdrowia.org/blog/atak-rwy-kulszowej-dlaczego-tak-boli/?gad_source=1&gclid=CjwKCAiAnL-sBhBnEiwAJRGigm0hru8-Foc550D68LoY7jULjs_Fo2orYSfTAl3CCWXMdv6mwvKo1xoC-YIQAvD_BwE

Portal MP, [online] [dostęp 30.12.2023] dostępne online:

https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/236154,choroba-zwyrodnieniowa-stawu-biodrowego

Portal fizjoplaner, [online] [dostęp 30.12.2023] dostępne online:

https://fizjoplaner.pl/uszkodzenie-stawu-krzyzowo-biodrowego.html

Portal rehab, [online] [dostęp 30.12.2023] dostępne online:

https://www.rehab.pl/choroby-i-objawy/bol-posladka-przyczyny/

Portal Brandvital, [online] [dostęp 30.12.2023] dostępne online:

https://www.brandvital.eu/ortopedia/bol-posladka-jakie-moze-miec-przyczyny-i-jak-go-leczyc/

Portal MP, [online] [dostęp 31.12.2023] dostępne online:

https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150605,rwa-kulszowa