Opublikowano 29.11.2023
W dobie rosnącej świadomości na temat zdrowia psychicznego wiele osób szuka narzędzi i sposobów, by zrozumieć swoje emocje i samopoczucie. Wśród dostępnych online narzędzi, "testy na depresję" stały się popularnym sposobem na ocenę własnego stanu psychicznego.
Ich celem jest szybkie i łatwe rozpoznanie objawów depresji. Czy można na nich polegać? Jaka jest ich wiarygodność?
Depresja należy do tzw. zaburzeń afektywnych, czyli dotyczących nastroju. Obejmuje grupę zaburzeń psychicznych, którą cechuje przede wszystkim obniżenie nastroju.
Jeżeli określone objawy depresji utrzymują się co najmniej 2 tygodnie, mówimy o epizodzie depresyjnym. Przy powtarzaniu się epizodów depresyjnych mamy do czynienia z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi (inaczej choroba afektywna jednobiegunowa).
Epizody depresji występują także w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej. O dystymii mówimy, kiedy objawy depresji mają mniejsze nasilenie, ale trwają znacznie dłużej.
Na depresję cierpi około 5% dorosłych, a w ciągu całego życia nawet około 1/5 osób. Dwa razy częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Jest to najczęściej występujące zaburzenie psychiczne na świecie.
Przyczyny depresji są złożone. W jej rozwoju znaczenie ma wiele elementów wzajemnie się uzupełniających. Rolę odgrywają zaburzenia neuroprzekaźnictwa, zaburzenia hormonalne, zmiany strukturalne w mózgu, czynniki psychologiczne, genetyczne, osobowościowe, społeczne, zewnętrzne stresory i inne.
Zobacz także: Przyczyny depresji - skąd się biorą zaburzenia depresyjne?
Leki na potencje, leki stałe, antykoncepcja stała, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
Czas realizacji do 1 godziny roboczej*
W leczeniu depresji zastosowanie znajdują metody farmakologiczne i niefarmakologiczne. Najpowszechniej stosowane leki przeciwdepresyjne to te z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Leki dostępne są na receptę.
Najważniejszą z metod niefarmakologicznych jest psychoterapia.
Zobacz także: Depresja – jakie są dostępne formy leczenia?
Rozpoznanie depresji stawia lekarz, typowo jest to lekarz psychiatra. Odbywa się to na podstawie szczegółowego wywiadu. Istotne jest również wykluczenie schorzeń somatycznych, które mogą być przyczyną objawów depresji lub z nią współwystępować (np. niedoczynność tarczycy).
W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić także inne zaburzenia psychiczne, np. zaburzenie afektywne dwubiegunowe.
Kryterium czasowym koniecznym do diagnozy epizodu depresyjnego jest utrzymywanie się objawów przez co najmniej 2 tygodnie. O zaburzeniach depresyjnych nawracających mówimy, jeżeli wystąpiły co najmniej 2 epizody depresji i nie występowały epizody manii lub hipomanii (podwyższonego nastroju).
Dystymię rozpoznaje się w przypadku utrzymywania się stosunkowo łagodnych objawów depresyjnych przez co najmniej 2 lata.
W diagnostyce wykorzystuje się również przeznaczone do tego testy i kwestionariusze, ale nie stanowią one samodzielnego narzędzia do stawiania rozpoznania depresji.
We wstępnej diagnostyce depresji przydatne są specjalne narzędzia przesiewowe w postaci skali i kwestionariuszy. Najczęściej stosowane w populacji dorosłych są m.in. skala depresji Hamiltona, inwentarz depresji Becka, skala Montgomery-Åsberg, PHQ-9, WHO-5.
Najpopularniejsza wersja skali depresji Hamiltona zawiera 17 elementów, które ocenia się w skali od 0 do 4. Oceny dokonuje klinicysta na podstawie wywiadu, nie sam pacjent. Zajmuje ona około 15-20 minut.
Inwentarz depresji Becka, nazywany też skalą depresji Becka, składa się z 21 pytań dotyczących samopoczucia, a odpowiedzi mieszczą się w skali od 0 do 3. Formularz wypełniany jest przez pacjenta i zajmuje około 10 minut. Pozwala on na ilościową oceną stopnia nasilenia depresji. Może być wykorzystywana u pacjentów w wieku od 13 do 80 lat.
Skala Montgomery-Åsberg (MADRS) opiera się na ocenie 10 elementów na skali siedmiostopniowej, dokonywanej przez lekarza. Jest modyfikacją skali depresji Hamiltona i lepiej odzwierciedla zmiany stanu pacjenta w czasie, co może być przydatne w monitorowaniu efektów leczenia (np. po zaordynowaniu leków przeciwdepresyjnych). Ocena zajmuje ok. 20-30 minut.
PHQ-9 składa się z 9 pytań odpowiadających objawom depresji, a odpowiedzi mieszczą się w skali 0-3 w zależności od częstości występowania danego objawu. Wypełniany jest przez pacjenta i zajmuje do 5 minut.
WHO-5 to formularz do samodzielnego wypełnienia przez pacjenta składający się z 5 pytań, na które odpowiedzi odpowiadają wartościom od 0 do 5. Służy on do oceny jakości życia, a wynik wskazujący na złe samopoczucie powinien skłonić do diagnostyki w kierunku depresji.
Powyższe skale zazwyczaj pełnią rolę pomocniczą we wstępnej diagnostyce i nie stanowią kompletnego badania wystarczającego do rozpoznania depresji. Są natomiast przydatne w selekcji osób, u których występują objawy depresji i które mogą skorzystać na pogłębieniu diagnostyki. Pełnią również funkcję pomocową w monitorowaniu zmian stanu pacjenta.
Warto zwrócić uwagę na to, które kwestionariusze są przeznaczone do samodzielnego wypełnienia przez pacjenta, a które musi wypełnić specjalista. Istotne jest również to, że poszczególne skale mogą być dedykowane różnym grupom wiekowym, a po stronie lekarza leży wybór odpowiedniej.
Depresja należy do tzw. zaburzeń afektywnych, czyli dotyczących nastroju. Obejmuje grupę zaburzeń psychicznych, którą cechuje przede wszystkim obniżenie nastroju.
Jeżeli określone objawy depresji utrzymują się co najmniej 2 tygodnie, mówimy o epizodzie depresyjnym. Przy powtarzaniu się epizodów depresyjnych mamy do czynienia z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi (inaczej choroba afektywna jednobiegunowa).
Epizody depresji występują także w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej. O dystymii mówimy, kiedy objawy depresji mają mniejsze nasilenie, ale trwają znacznie dłużej.
Na depresję cierpi około 5% dorosłych, a w ciągu całego życia nawet około 1/5 osób. Dwa razy częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Jest to najczęściej występujące zaburzenie psychiczne na świecie.
Przyczyny depresji są złożone. W jej rozwoju znaczenie ma wiele elementów wzajemnie się uzupełniających. Rolę odgrywają zaburzenia neuproprzekaźnictwa, zaburzenia hormonalne, zmiany strukturalne w mózgu, czynniki psychologiczne, genetyczne, osobowościowe, społeczne, zewnętrzne stresory i inne.
Zobacz także: Przyczyny depresji - skąd się biorą zaburzenia depresyjne?
W leczeniu depresji zastosowanie znajdują metody farmakologiczne i niefarmakologiczne. Najpowszechniej stosowane leki przeciwdepresyjne to te z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Najważniejszą z metod niefarmakologicznych jest psychoterapia.
Zobacz także: Depresja – jakie są dostępne formy leczenia?
Jeśli podejrzewasz u siebie depresję, skontaktuj się z lekarzem. Na wizytę u psychiatry nie potrzebujesz skierowania. Możesz skorzystać też z pomocy dostępnej przez telefon:
Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji (środa, czwartek 17:00-19:00) tel. 22 594 91 00, koszt zgodnie ze stawką operatora,
Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym (poniedziałek-piątek, 14:00-22:00) tel. 116 123, bezpłatny,
Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży (czynny 24 h) tel. 116 111.
Weronika Rybicka, Depresja maskowana, artykuł dostępny w internecie [dostęp 28.10.2023]
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/261515,depresja-maskowana
Andrzej Kokoszka Zaburzenia depresyjne, artykuł dostępny w internecie [dostęp 28.10.2023]
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.21.3.
Depression Assessment Instruments, artykuł dostępny na stronie Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego [dostęp 25.10.2023]
https://www.apa.org/depression-guideline/assessment/
Andrzej Kokoszka, Adam Jastrzębski, Marcin Obrębski, Ocena psychometrycznych właściwości polskiej wersji Kwestionariusza Zdrowia Pacjenta-9 dla osób dorosłych, Psychiatria 2016;13(4):187-193
https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/view/49966
Joanna Borowiecka-Karpiuk, Depresja: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pomóc osobie z depresją? artykuł dostępny w internecie [dostęp 28.10.2023]
https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69882,depresja
Bioxetin jest doustnym lekiem przeciwdepresyjnym z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Substancją aktywną zawartą w preparacie jest fluoksetyna.
Charakterystyka produktów leczniczych
Stopniowo zwiększa się świadomość w zakresie zdrowia psychicznego, ale pewne aspekty nadal niekoniecznie są znane. Warto wiedzieć, że niektóre choroby psychiczne mogą nieco różnić się w swoim przebiegu zależnie od płci. Czy u mężczyzn jest wyższe ryzyko zachorowania na depresję? Czy depresja u mężczyzn przebiega inaczej? Męska depresja może wyglądać mniej typowo i być bardziej tragiczna w skutkach.
Artykuł
Służba wojskowa to częsty temat w ostatnim czasie. Wymaga ona od kandydatów dobrego zdrowia fizycznego i psychicznego. Osoby ze zdiagnozowanymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak znaczące zaburzenia nerwicowe, osobowości, psychotyczne czy poważne uzależnienia, są zazwyczaj uznawane za niezdolne do służby. A czy osoba z depresją może pójść do wojska?
Artykuł