Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!

Leki bez recepty na ból gardła - jakie preparaty są skuteczne?

Ból gardła jest częstym objawem, zazwyczaj towarzyszącym infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych, takiej jak np. przeziębienie czy wirusowe zapalenie gardła. Ból gardła czasami ulega na tyle dużemu nasileniu, że mogą pojawić się trudności w przełykaniu oraz chrypka. Skąd bierze się ból gardła? Co może wywołać stan zapalny? Jakie mamy dostępne preparaty bez recepty?

Konsultacja ginekologiczna
Omów swój problem medyczny z ginekologiem online
Leki bez recepty na ból gardła   jakie preparaty są skuteczne?
Autor: Redakcja Erecept.pl 25.07.2024

Jak leczymy ból gardła?

Stan zapalny błony śluzowej gardła to najczęstsza bezpośrednia przyczyna bólu gardła. Zatem sprawdzonym sposobem na złagodzenie dolegliwości bólowych są dostępne preparaty bez recepty, zawierające jako substancje czynne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

Leki te jak sama nazwa wskazuje, mają działanie przeciwzapalne, hamujące aktywność enzymów o nazwie cyklooksygenazy, odpowiedzialnych za produkcję cytokin prozapalnych (prostaglandyn). To właśnie te cząsteczki są odpowiedzialne za rozwój stanu zapalnego śluzówki gardła pod wpływem np. infekcji wirusowej.

Dzięki wspomnianemu działaniu NLPZ, zmniejszeniu ulega stan zapalny i obrzęk błony śluzowej gardła, a także złagodzeniu ulega pieczenie błony śluzowej oraz sam ból gardła. Omawiane substancje czynne to najczęściej:

  • ibuprofen,

  • flurbiprofen,

  • benzydamina,

  • salicylan choliny.

Warto dodać, że wiele preparatów posiada w swoim składzie witaminę C, będącą jedną z substancji, które wspierają odporność organizmu, a także ekstrakt z porostu islandzkiego tworzącego na powierzchni gardła warstwę chroniącą błonę śluzową.

Nie można też zapomnieć o substancjach działających antyseptycznie, czyli niszczących bakterie, wirusy i grzyby. Te substancje to np. amylometakrezol czy alkohol 2,4 - dichlorobenzylowy.

e-Recepta Express

Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.

Antykoncepcja awaryjna

Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.

Jakie preparaty lecznicze bez recepty są najczęściej stosowane na ból gardła?

Preparaty Strepsils

Występujące na rynku (w ponad 100 krajach) jako tabletki i pastylki do ssania. W zależności od tego, jakie substancje pomocnicze są obecne w konkretnym preparacie, taka jest jego nazwa.

  • Strepsils z miodem i cytryną - wśród substancji pomocniczych m.in. miód i olejek cytrynowy;

  • Strepsils z mentolem i eukaliptusem - wśród substancji pomocniczych m.in. mentol, który zmniejsza uczucie zatkanego nosa (przy współwystępowaniu kataru) oraz olejek eukaliptusowy;

  • Strepsils pomarańczowy z witaminą C - zawierający kwas askorbinowy (witaminę C) oraz olejek pomarańczowy;

  • Strepsils Junior i Strepsils truskawkowy bez cukru - zawierające esencję truskawkową, bez dodatku cukru, mogą być stosowane u dzieci od 6. roku życia i u osób chorujących na cukrzycę.

Jako substancje czynne występują w nich: alkohol 2,4-dichlorobenzylowy oraz amylometakrezol o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym (antyseptycznym) na błonę śluzową gardła i jamy ustnej.

Preparaty Strepsils Intensive

Należy też wspomnieć o preparacie Strepsils Intensive, stosowanym w krótkotrwałym leczeniu bólu gardła. Zawiera on substancję czynną flurbiprofen w maksymalnej dawce, która jest dostępna bez recepty (8,75 mg).

Flurbiprofen należy do grupy NLPZ i ma działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Strepsils Intensive znajdziemy w trzech formach:

  • Strepsils Intensive tabletki do ssania - przeznaczone dla osób powyżej 12. roku życia;

  • Strepsils Intensive bez cukru smak pomarańczowy, pastylki twarde (z aromatem pomarańczowym) - przeznaczone dla osób powyżej 12. roku życia;

  • Strepsils Intensive Direct aerozol do stosowania w jamie ustnej - przeznaczony dla osób dorosłych (powyżej 18. roku życia).

Preparaty Tantum Verde

W produktach tego producenta znajdziemy substancję czynną, jaką jest chlorowodorek benzydaminy. Substancja ta należy do grupy NLPZ i wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Na rynku występują cztery rodzaje preparatów:

  • Tantum Verde aerozol 1,5 mg/ml do stosowania w jamie ustnej i gardle, mogący być stosowany u dorosłych, młodzieży i małych dzieci;

  • Tantum Verde Forte aerozol 3 mg/ml do stosowania w jamie ustnej i gardle, ze zwiększoną dawką substancji czynnej, stosowany we wszystkich grupach wiekowych;

  • Tantum Verde pastylki do ssania, sprzedawane w różnych smakach: cytrynowym, miętowym, miodowo-pomarańczowym oraz eukaliptusowym, stosowane u osób powyżej 6. roku życia;

  • Tantum Verde roztwór do płukania gardła i jamy ustnej 1,5 mg/ml.

Preparaty Neo-Angin

Leki na ból gardła stosowane zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Preparaty przeznaczone dla osób dorosłych oraz dzieci od 6. roku życia to Neo-Angin, Neo-Angin wiśnia, Neo-Angin bez cukru (dostępne w formie tabletek do ssania), a także Neo-Angin spray (dostępny w formie roztworu do stosowania na błony śluzowe w obrębie jamy ustnej i gardła).

Wszystkie preparaty zawierają jako substancje czynne alkohol 2,4-dichlorobenzylowy, amylometakrezol (działające antyseptycznie) oraz lewomentol, który działa chłodząco, łagodząc ból gardła.

Preparaty Neo-Angin dla dzieci

Wyrobami medycznymi na ból gardła dla dzieci są Junior-Angin lizaki (od 3. roku życia), Junior-Angin w postaci tabletek do ssania (od 4. roku życia) oraz Junior-Angin syrop (od 1. roku życia). Zawierają m.in. ekstrakt z porostu islandzkiego, który tworzy warstwę ochronną na błonie śluzowej gardła oraz witaminę C, wzmacniającą odporność organizmu.

Preparaty Inovox

W aptekach znajdziemy tabletki Inovox Express, zawierające jako substancję czynną m.in. lidokainę, która ma działanie miejscowo znieczulające oraz Inovox Ultra z substancją czynną flurbiprofenem (lek z grupy NLPZ) o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym.

Czym jest ból gardła?

Ból gardła to objaw powszechnie występujący, mający różne nasilenie. Dotyka on pacjentów w każdym wieku. Swoim zasięgiem może obejmować całe gardło lub mieć największe nasilenie po jednej stronie. Nierzadko jest bardzo dokuczliwy podczas przełykania.

Jakie są przyczyny bólu gardła?

Infekcje

Najczęstszą przyczyną bólu gardła są infekcje górnych dróg oddechowych, częste w okresie jesienno-zimowym, głównie pochodzenia wirusowego (wirusowe zapalenie gardła).

Wszystkim nam bardzo dobrze znane jest przeziębienie i to właśnie w jego przebiegu, oprócz takich objawów jak katar, bóle głowy, bóle mięśniowe, często pojawia się ból gardła. Typów wirusów, które mogą się do tego przyczyniać, jest ponad 200, z których najpowszechniejsze to rynowirusy, koronawirusy, a także wirusy grypy i paragrypy.

Wirusy wnikają do komórek, z których zbudowana jest ściana gardła. Tam następuje ich namnożenie, co powoduje rozwój stanu zapalnego, a często też uszkodzenia komórek (stąd uczucie bólu). Jednak po 7-10 dniach wszelkie objawy, w tym wspomniany ból gardła, powinny ustąpić.

Innymi chorobami wirusowymi, w których występuje ból gardła, jest mononukleoza zakaźna, wywoływana przez wirus EBV (obraz gardła i migdałków bardzo przypomina anginę), wirusowe zapalenie krtani.

Zakażenia bakteryjne gardła są rzadsze, jednak mogą występować w pewnych grupach wiekowych. Głównie chodzi tu o pacjentów w wieku 5-15 lat, u których występuje największe prawdopodobieństwo wystąpienia infekcji bakteryjnej gardła.

Takim przykładem jest ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych (popularna angina paciorkowcowa), wywoływane przez bakterię Streptococcus pyogenes. Objawy mają bardziej nagły charakter w przeciwieństwie do zakażenia wirusowego. Występuje silny ból gardła, wysoka gorączka (powyżej 39 stopni), trudności w połykaniu śliny, a także mogą wystąpić nacieki na migdałkach. W tym wypadku trzeba niezwłocznie skonsultować się z lekarzem w celu rozpoczęcia leczenia antybiotykiem (10-dniowe), a sama antybiotykoterapia ma na celu głównie zapobiec powikłaniom. Istotne jest to, że ostateczna decyzja o włączeniu antybiotyku należy wyłącznie do lekarza.

Refluks żołądkowo-przełykowy

Pacjenci z refluksem żołądkowo-przełykowym doświadczają cofania się kwaśnej treści pokarmowej z żołądka do przełyku, która podrażnia śluzówkę gardła, wywołując ból oraz chrypkę o przewlekłym charakterze. W przypadku podejrzewania u siebie refluksu, należy pamiętać o konieczności konsultacji z lekarzem.

Alergie

Reakcje alergiczne, w szczególności na pyłki roślin, roztocza, sierść zwierząt oraz pleśń, mogą wywoływać uczucie suchości oraz bólu gardła. Przyczynia się do tego spływanie wydzieliny z nosa po tylnej ścianie gardła, co powoduje jej podrażnienie.

Oparzenia, urazy, ciała obce

Ostry ból gardła może pojawić się także w wyniku:

  • oparzenia np. gorącą herbatą lub spożyciem środka chemicznego;

  • urazu, spowodowanego połknięciem ostrego przedmiotu np. ości ryby;

  • zatrzymanie kęsu pokarmowego w trakcie posiłku (nagły, kłujący ból gardła).

Nie możemy także zapomnieć o drażniącym wpływie alkoholu oraz dymu tytoniowego na śluzówkę gardła, co może nasilić przewlekły stan zapalny.

Rzadkie przyczyny bólu gardła

Do rzadszych przyczyn bólu gardła zalicza się:

  • rzeżączkę;

  • kiłę;

  • zakażenie wirusem HIV;

  • podostre wirusowe zapalenie tarczycy.

Przyczyny bólu gardła mogą również wiązać się z rozwojem procesu chorobowego, który bezpośrednio nie oddziałuje na gardło. Czasami pacjenci cierpiący na dysfagię wynikającą z choroby w obszarze przełyku lub z trudnościami w połykaniu z powodu zaburzeń neuromuskularnych mogą zgłaszać doznania opisujące jako ból gardła.

Jakie są przyczyny przewlekłego lub nawracającego bólu gardła?

Przyczyny przewlekłego lub nawracającego bólu gardła mogą być zróżnicowane. Najczęstszą przyczyną tego objawu jest przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła, spowodowane:

  • czynnikami zewnętrznymi takimi jak: dym papierosowy, pyły, drażniące substancje lotne, nadmierne spożycie alkoholu, ekspozycja na suche i gorące powietrze lub skrajnie zmienne warunki temperaturowe);

  • czynnikami wewnętrznymi takimi jak: niedoczynność tarczycy, menopauza, przewlekłe zapalenie gardła, przewlekłe zapalenie nosa i zatok, znaczne deformacje przegrody nosa i masywu kostnego z istotnym ograniczeniem drożności, awitaminozy, choroby serca, niewydolność nerek, cukrzyca, alergie, przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych i inne.

Coraz częściej pacjenci zgłaszają się do laryngologa z przewlekłymi lub nawracającymi bólami gardła, uczuciem obcego ciała w dolnej części gardła oraz śluzowaniem gardła, zwłaszcza rano, z powodu refluksowego zapalenia dolnej części gardła i tylnej części krtani w wyniku przewlekłego stanu zapalnego błony śluzowej żołądka, błędów dietetycznych lub obecności przepukliny rozworu przełykowego.

Przewlekły lub nawracający ból gardła, zwłaszcza gdy jest jednostronny, nie powinien być bagatelizowany. Taki ból może być sygnałem obecności nowotworu w gardle lub krtani.

Jak wygląda ocena i diagnostyka ostrego bólu gardła?

Głównym celem oceny oraz diagnostyki w przypadku ostrego bólu gardła jest wykluczenie poważnych lub potencjalnie zagrażających życiu stanów, a także zidentyfikowanie przyczyny bólu oraz ustalenie okoliczności, w jakich ból gardła wystąpił i czy towarzyszą im inne objawy, które mogą wskazywać na daną przyczynę.

Podczas oceny lekarz powinien zwrócić uwagę na drożność dróg oddechowych. Niedrożność dróg oddechowych może się przejawiać jako stłumiony głos, chrypkę, ślinienie się lub gromadzenie się śliny, stridor, bezdech (tachypnoe), duszność, wciąganie powietrza.

W przypadku obecności objawów wskazujących na paciorkowcowe zapalenie migdałków podniebiennych (gorączka powyżej 38°C, ból gardła, naloty włóknikowe na migdałkach podniebiennych, powiększone, bolesne, węzły chłonne podżuchwowe, bez nieżytu nosa, kaszlu), wskazane jest wykonanie badań mikrobiologicznych: „szybkie” testy na obecność antygenu paciorkowców lub posiew wymazu z migdałków w kierunku bakterii S. pyogenes.

Wykonanie badań laboratoryjnych, takich jak morfologia z rozmazem, OB, CRP, jest uzasadnione w ciężko przebiegającym zapaleniu gardła. Badania te pomagają różnicować pomiędzy zakażeniem wirusowym a bakteryjnym, a także wykluczyć choroby hematologiczne.

Jeśli podejrzewamy występowanie ropnia pozagardłowego i szczególnych przypadków zapalenia nagłośni, warto wykonać badanie radiologiczne.

Kiedy powinniśmy zgłosić się z bólem gardła do lekarza?

Ból gardła wymaga konsultacji z lekarzem w następujących przypadkach:

  • nagły początek bólu, z dużym jego nasileniem i trudnościami w przełykaniu;

  • wysoka gorączka (powyżej 39 stopni);

  • skupiska wysięku na migdałkach;

  • krwawienie z błony śluzowej gardła;

  • bóle brzucha, nudności, wymioty;

  • jednostronny, długotrwały i narastający ból.

Jak zapobiegać bólowi gardła?

W przypadku zapobiegania bólowi gardła najlepszą opcją wydaje się unikanie infekcji. Aby uniknąć zakażenia, możemy stosować:

  • szczepienia ochronne;

  • prawidłową dietę;

  • regularną aktywność fizyczną;

  • zapewnienie odpowiedniej ilości snu;

  • unikanie wyrobów tytoniowych.

Jakie są domowe sposoby na ból gardła?

W momencie, kiedy zaczynają nam doskwierać dolegliwości bólowe ze strony gardła, warto zadbać o jego właściwe nawilżenie. Szczególnie w sezonie grzewczym, kiedy mamy włączone kaloryfery, korzystne może być zadbanie o prawidłową wilgotność pomieszczenia, w którym przebywamy, stosując m.in. nawilżacze powietrza.

Warto zwrócić uwagę na właściwe nawodnienie, nawet jeśli nie odczuwamy pragnienia, powinniśmy pić wodę drobnymi łyczkami, co nawilży błonę śluzową i tym samym załagodzi dolegliwości bólowe.

Do kolejnego domowego sposobu na ból gardła zalicza się płukanie gardła naparem z rumianku, szałwii i tymianku. Zioła te, dzięki swoim funkcjom przeciwzapalnym, mogą zmniejszyć obrzęk błony śluzowej gardła.

Korzystnym domowym sposobem na ból gardła może być także spożywanie naparu z siemienia lnianego, które powleka przełyk cienką błonką, redukując podrażnienie gardła i dolegliwości bólowe gardła.

Kolejnym sposobem łagodzącym ból gardła jest również picie herbaty z miodem, cytryną i malinami.

Bibliografia

  • Medycyna praktyczna Interna Szczeklika mały podręcznik 2022/23 wydanie XIV, ISBN 978-83-7430-670-8
  • Portal my.clevelandclinic.org, [dostęp online listopad 2023], dostępny w internecie pod adresem: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8274-sore-throat-pharyngitis,
  • Strona internetowa CDC [dostęp online maj 2024], dostępna w internecie pod adresem: https://www.cdc.gov/antibiotic-use/sore-throat.html
  • Strona internetowa Health Direct [dostęp online maj 2024], dostępna w internecie pod adresem: https://www.healthdirect.gov.au/sore-throat
  • Inni czytali również