Czym jest wypalenie zawodowe?
Światowa Organizacja Zdrowia charakteryzuje wypalenie zawodowe jako syndrom zawodowy, a jego efektem jest przewlekły stres w pracy, którego nie da się skutecznie zwalczyć. Syndrom wypalenia zawodowego został wpisany do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11), gdzie uzyskał symbol QD85.
Wypalenie zawodowe charakteryzuje się trzema głównymi filarami:
uczuciem wyczerpania oraz braku energii do pracy;
poczuciem cynizmu, czyli nieuznawaniem oraz podważaniem szeroko obowiązujących wartości oraz norm w środowisku pracy i dystansem emocjonalnym czy negatywizmem w stosunku do swojego stanowiska oraz współpracowników;
poczuciem braku sensu oraz efektów swojej pracy.
Jakie są objawy wypalenia zawodowego?
Objawy związane z wypaleniem zawodowym mogą być związane zarówno z psychiczną, jak i z fizyczną sferą życia. Oto kilka głównych objawów wypalenia zawodowego:
przewlekłe zmęczenie - poczucie ciągłego zmęczenia, braku energii, uczucie wyczerpania zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego, nawet po odpoczynku;
cynizm i negatywne nastawienie do pracy - utrata zainteresowania pracą, negatywne lub cyniczne podejście do zadań zawodowych oraz do osób, z którymi się pracuje;
obniżona efektywność zawodowa - spadek produktywności, trudności w skoncentrowaniu się na zadaniach, obniżenie jakości wykonywanej pracy;
problemy z koncentracją i pamięcią - trudności z zapamiętywaniem, rozkojarzenie, problemy z koncentracją na bieżących zadaniach;
problemy emocjonalne - poczucie bezsilności, bezradności, obniżony nastrój, apatia, lęk lub nawet depresja;
zmiany w zachowaniu - unikanie kontaktów zawodowych, irytacja, złość;
pogorszenie relacji z innymi - zaburzenie relacji rodzinnych, zaburzenia w sferze seksualnej a także gorsze relacje z przyjaciółmi;
problemy z snem - bezsenność, trudności z zasypianiem lub przesypianiem nocy, niespokojny sen;
somatyczne objawy zdrowotne - bóle głowy, mięśni, zaburzenia układu pokarmowego, zwiększona podatność na infekcje, podwyższone ciśnienie;
brak satysfakcji z życia - poczucie, że nasza praca nie ma sensu, problemy z odnalezieniem celu wykonywanych zadań, obniżenie ogólnego zadowolenia z życia.
Wypalenie zawodowe to syndrom, którego nie należy bagatelizować, gdyż nasze złe samopoczucie związane z pracą szybko rozprzestrzenia się także na inne sfery naszego życia i może mieć poważne konsekwencje.
Jeżeli rozpoznajesz u siebie objawy wypalenia zawodowego, zgłoś się do lekarza, psychologa lub psychoterapeuty, aby prędko znaleźć rozwiązanie Twojego problemu.
Zobacz także: Depresja w pracy - co robić, kiedy depresja uniemożliwia pracę?
Jakie są przyczyny wypalenia zawodowego?
Przyczyny wypalenia zawodowego są bardzo indywidualne. Mogą być to czynniki związane typowo z osobowością pracownika oraz takie, które wiążą się ze specyfiką pracy, którą on wykonuje.
Obejmują one m.in. nadmierną ilość obowiązków i przeciążenie pracą, brak kontroli, niejasne role w miejscu pracy, zbyt wysokie oczekiwania przełożonych, konflikty wartości, niedostateczne wsparcie ze strony współpracowników i kierownictwa, poczucie niesprawiedliwości, ograniczone możliwości rozwoju, nieefektywne zarządzanie, izolację w miejscu pracy oraz niepewność zatrudnienia.
Na wystąpienie wypalenia zawodowego ma również wpływ niska kultura pracy oraz nieadekwatne wynagrodzenie.
Kto jest szczególnie narażony na wypalenie zawodowe?
Szczególnie wysokie ryzyko syndromu wypalenia zawodowego dotyczy pracowników obarczonych dużą odpowiedzialnością (przykładowo na stanowiskach kierowniczych) oraz pracujących w zawodach wymagających bliskich kontaktów interpersonalnych, np. lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni czy pracownicy społeczni. W rzeczywistości jednak wypalenie zawodowe może dotknąć pracowników każdej profesji.
