Hydroksyzyna– informacje o leku, dawkowanie oraz przeciwwskazania

Informacje ogólne, stosowanie oraz dawkowanie preparatu hydroksyzyna

Czym jest hydroksyzyna?

Hydroksyzyna to lek o bardzo szerokim spektrum działania. Działanie przeciwhistaminowe, rozszerzające oskrzela, przeciwwymiotne hydroksyzyny zostało udowodnione i potwierdzone klinicznie. Mechanizm działania hydroksyzyny polega na hamowaniu aktywności poszczególnych obszarów podkorowych ośrodkowego układu nerwowego. Proces ten powoduje minimalizowanie uczucia lęku, niepokoju, obniża wewnętrzne napięcie lękowe oraz napięcie mięśniowe. Hydroksyzyna wykazuje właściwości przeciwhistaminowe, które umożliwiają objawowe leczenie świądu. Preparaty zawierające hydroksyzynę wykazują także właściwości cholinolityczne, przeciwbólowe i przeciwwymiotne, uspokajające, wydłużają całkowity czas snu, zmniejszają ilość przebudzeni w nocy oraz skracają czas zasypiania. W badaniach farmakologicznych, które oceniały bezpieczeństwo stosowania preparatów nie ujawniono istotnego zagrożenia związanego z zażywaniem hydroksyzyny.

Jakie są dostępne formy leku?

Hydroksyzyna jest dostępna w 3 postaciach: tabletek, syropu oraz w postaci do wstrzykiwania. Występują także różne dawki tego leku: 10mg, 25mg w przypadku produktów doustnych oraz 2mg/ml w postaci roztworu do wstrzykiwań. Tabletki hydroksyzyny należy przyjmować po posiłkach popijając wodą. Nie powinno się ich rozgryzać. Działanie przeciwświądowe rozpoczyna się po około jednej godzinie od doustnego przyjęcia hydroksyzyny, działanie uspokajające po ok 5-10 minutach po spożyciu leku w postaci syropu oraz 30-45 minutach po przyjęciu leku w postaci tabletek.

Jak stosować lek u osób dorosłych?

Hydroksyzynę należy stosować w najmniejszej skutecznej dawce a czas leczenia powinien być możliwie jak najkrótszy. U dorosłych i dzieci o masie ciała powyżej 40 kg maksymalna dawka dobowa wynosi 100 mg. Hydroksyzyna szybko wchłania się z przewodu pokarmowego i swoje maksymalne stężenie osiąga po około dwóch godzinach od przyjęcia leku doustnie. 

Objawowe leczenie lęku - dawka wynosi 50 mg na dobę w 2 lub 3 dawkach podzielonych. W ciężkich przypadkach dawkę można zwiększyć do maksymalnie 100 mg dziennie. Podczas objawowego leczenia świądu leczenie rozpoczyna się od dawki 25 mg przed snem. W późniejszym okresie można zwiększyć dawkę do 25 mg 3-4 razy na dobę. Po 4 tygodniach leczenia pacjentów używających hydroksyzyny w celu zmniejszenia lęku, nie zaobserwowano objawów odstawienia.

Jak stosować Hydroksyzynę u dzieci?

U dzieci ważących mniej niż 40 kg maksymalna dobowa dawka hydroksyzyny wynosi 2 mg na każdy kilogram masy ciała. Preferowaną postacią leku u dzieci od 12 miesiąca życia do 6 roku życia jest hydroksyzyna w postaci syropu doustnego. W przypadku leczenia świądu dawka preparatów zawierających hydroksyzynę wynosi od 1 do 2 mg na kilogram w dawkach podzielonych. 

Przyjmowanie preparatów zawierających hydroksyzynę przez osoby starsze

U osób w podeszłym wieku należy pamiętać by leczenie rozpocząć stosując połowę dawki zalecanej dla osób dorosłych. 

Jaka jest maksymalna dawka dobowa hydroksyzyny?

Maksymalna dawka dobowa hydroksyzyny wynosi 100 mg. Szczególną grupą pacjentów są chorzy z umiarkowaną i ciężką niewydolnością nerek oraz niewydolnością wątroby. U tych osób zaleca się zmniejszenie dobowej dawki hydroksyzyny do 50 mg.

Możliwe działania niepożądane hydroksyzyny

Jakie mogą być działania niepożądane hydroksyzyny?

Działania niepożądane związane z przyjmowaniem leków zawierających hydroksyzynę, dotyczą najczęściej jej depresyjnego działania na ośrodkowy układ nerwowy lub paradoksalnym działaniem pobudzającym, przeciw-cholinergicznym lub reakcjami nadwrażliwości. Działania niepożądane, które wystąpiły u co najmniej jednego procenta pacjentów to: senność, ból głowy, zmęczenie, suchość w jamie ustnej, mała liczba płytek krwi, agresywność, depresja, tiki, biegunka, trudności w oddawaniu moczu, bezwiedne oddawanie moczu, złe samopoczucie, obrzęki, bóle głowy, nadmierne pocenie, obrzęk naczynioruchowy, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, niedrożność jelit, zwiększenie masy ciała. Nadmiar hydroksyzyny może wywołać zaburzenia rytmu serca. Leczenie hydroksyzyną należy przerwać na co najmniej 5 dni przed planowanym wykonaniem testów na alergię, testu prowokacji oskrzelowej z metacholiną, ponieważ hydroksyzyna może wpłynąć na wyniki tych badań. 

Przeciwwskazania oraz środki ostrożności związane z hydroksyzyną

Jakie są przeciwskazania do stosowania hydroksyzyny?

Przeciwwskazania dotyczące stosowania hydroksyzyny dotyczą osoby z: porfirią, nadwrażliwością na substancję czynną, cetyryzynę, fizostygminę, pochodne piperazyny, aminofilinę, etylenodiaminę, osoby z nabytym lub wrodzonym wydłużeniem odstępu QT, znaczącymi zaburzeniami elektrolitowymi takimi jak hipokaliemia czy hipomagnezemia, osoby ze znaczną bradykardią, kobiety w ciąży. Karmienie piersią w trakcie kuracji lekiem jest niewskazane. Także osoby, które przeszły w przeszłości wstrząs anafilaktyczny po zażyciu preparatów zawierających hydroksyzynę nie powinny przyjmować ponownie tego leku. Nie można stosować hydroksyzyny gdy przyjmuje się jednocześnie leki o których wiadomo, że wydłużają odstęp QT lub wywołują zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes. Szczególną ostrożność podczas stosowania preparatów zawierających hydroksyzynę powinny zachować osoby ze zwiększoną skłonnością do drgawek. W związku z potencjalnym efektem przeciwcholinergicznym  osoby z jaskrą, utrudnionym odpływem moczu z pęcherza moczowego, osłabioną perystaltyką przewodu pokarmowego, otępieniem i miastenią oraz osoby stosujące leki o działaniu depresyjnym na ośrodkowy układ nerwowy powinny zachować ostrożność podczas stosowania hydroksyzyny. Konieczne dla pacjenta może stać się również indywidualne dostosowanie dawki leku przez lekarza. Produktu tego powinny unikać osoby z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, brakiem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy i galaktozy. Zawarta w produktach substancja pomocnicza zwana czerwienią koszenilową może powodować reakcje alergiczne. 

Interakcje Hydroksyzyny z innymi lekami

Leki których nie powinno się przyjmować razem z preparatami zawierającymi hydroksyzynę to m.in.: leki przeciwarytmiczne klasy IA (np. chinidyna), klasy III (np. amiodaron, sotalol), niektóre leki przeciwhistaminowe (np. cymetydyna), leki przeciwpsychotyczne (np. haloperidol), leki przeciwdepresyjne (np. citalopram, escitalopram), leki przeciwmalaryczne (np. meflochina), niektóre antybiotyki (np.  erytromycyna, lewofloksacyna), niektóre leki przeciwgrzybicze (np. pentamidyna), niektóre leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego (np. prukalopryd), niektóre leki stosowane w leczeniu nowotworów (np. toremifen, wandetanib), inhibitory MAO, metadon, barbiturany. Hydroksyzyna może nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych, dlatego należy dostosować dawkę leku by uniknąć niekontrolowanych krwawień. Zioła uspokajające takie jak melisa, szyszki chmielu, kozłek lekarski również mogą nasilać działanie hydroksyzyny. 

Leki zawierające hydroksyzynę a alkohol

Podczas stosowania leku powinno się unikać spożywania alkoholu oraz innych leków uspokajających, ponieważ mogą on nasilać działanie leku. 

Leki z hydroksyzyną a ciąża

Nie należy przyjmować preparatu w czasie ciąży. Hydroksyzyna przenika przez łożysko i dostaje się do organizmu płodu, osiągając tam stężenie większe niż w organizmie matki. U noworodków, których matki stosowały w ciąży leki zawierające hydroksyzynę bezpośrednio oraz kilka godzin po urodzeniu można było zaobserwować: zmniejszone napięcie mięśniowe, zaburzenia ruchowe, niewydolność ośrodkowego układu nerwowego, niedotlenienie lub zatrzymanie moczu. 

Lek hydroksyzyna a karmienie piersią

Metabolity hydroksyzyny przechodzą do mleka matki, dlatego lek ten przeciwwskazany jest w okresie karmienia piersią. Jeśli konieczne będzie zastosowanie preparatu leczniczego zawierającego hydroksyzynę należy przyjąć lek po zakończonym karmieniu a następne porcje mleka odrzucić. 

Wpływ leku na płodność

Badania naukowe przeprowadzone z użyciem leków zawierających hydroksyzynę wykazały negatywny wpływ na płodność krótko po zażyciu leku. 

Preparat hydroksyzyna a prowadzenie pojazdów mechanicznych 

Leki zawierające hydroksyzynę mogą negatywnie wpływać na koncentrację i zdolność reakcji, dlatego po zażyciu leku nie należy prowadzić samochodu oraz prowadzić innych pojazdów mechanicznych. 

U osób, które znacznie przedawkowały hydroksyzynę najczęściej obserwowano nudności, wymioty, przyspieszone bicie serca, gorączkę, senność, drżenia, splątanie, omamy, obniżenie poziomu świadomości, niewydolność oddechową, drgawki, zbyt niskie ciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, śpiączkę oraz zapaść krążeniowo-oddechową. Nie ma specjalnej odtrutki na hydroksyzynę, więc w przypadku przedawkowania pozostaje jedynie leczenie objawowe.

Należy pamiętać, by przed użyciem leku zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania lub skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ każdy lek niewłaściwie stosowany może zagrażać życiu lub zdrowiu. Dokładne informacje dotyczące charakterystyki produktu znajdują się w ulotce dołączonej do opakowania preparatu. 

Podsumowanie informacji dotyczących hydroksyzyny

Substancja czynna: Chlorowodorek hydroksyzyny

Wskazania: Leczenie lęku; Leczenie świądu; Premedykacja przed zabiegami

Zastosowanie: Doustne; Iniekcje domięśniowe

Dawkowanie: W leczeniu lęku 50 mg na dobę w 2 lub 3 dawkach podzielonych. W leczeniu świądu rozpoczyna się od 25 mg przed snem, w późniejszym okresie można zwiększyć dawkę do 25 mg 3-4 razy na dobę. Dobowa dawka maksymalna 100 mg

Główne przeciwwskazania: Porfiria, nadwrażliwość na substancję czynną, cetyryzynę, fizostygminę, pochodne piperazyny, aminofilinę, etylenodiaminę, nabyte lub wrodzone wydłużenie odstępu QT, równoczesne przyjmowanie leków wydłużających odstęp QT, znaczące zaburzenia elektrolitowe tj. hipokaliemia czy hipomagnezemia, znaczna bradykardia, ciąża i okres karmienia piersią

Główne działania niepożądane: Senność, ból głowy, zmęczenie, suchość w jamie ustnej, mała liczba płytek krwi, agresywność, depresja, tiki, biegunka, trudności w oddawaniu moczu, bezwiedne oddawanie moczu, złe samopoczucie, obrzęki, bóle głowy, nadmierne pocenie, obrzęk naczynioruchowy, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, niedrożność jelit, zwiększenie masy ciała