Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!

Błędy podczas przyjmowania leków i suplementów - jak ich uniknąć, by terapia działała?

Sposób, w jaki przyjmujemy leki i suplementy, ma kluczowe znaczenie dla  skuteczności i bezpieczeństwa terapii. Dla wielu osób codziennością stało się równoczesne stosowanie kilku preparatów: suplementów diety, środków  przeciwbólowych czy leków ordynowanych w chorobach przewlekłych. Im więcej  preparatów, tym łatwiej o błąd. Nawet to, czym popijamy tabletki, potrafi zadecydować o tym, czy lek zadziała prawidłowo. Ulotki są zwykle obszerne, szczegółowe i ledwo  mieszczą się w pudełku, ale nie zawsze znajdziemy w nich informacje o wszystkich możliwych interakcjach. Łączenie leków i suplementów to jedna z wielu pułapek farmakoterapii.

Potrzebujesz nowej e-recepty?
Otrzymaj konsultację z e-receptą online w kilka minut bez konieczności wizyty w przychodni!
Błędy podczas przyjmowania leków i suplementów - Erecept.pl
Autor: Marta Szymczak
Dodano: 01.10.2025 8:21
Zaktualizowano: 03.10.2025 11:33

Dlaczego sposób przyjmowania leków ma znaczenie? Błędy, które popełniamy najczęściej

Przerywanie leczenia, sięganie po resztki antybiotyków z poprzedniej choroby, dobieranie leków na własną rękę bez wykonania wcześniej badań diagnostycznych to błędy, które mogą mieć poważne konsekwencje.

Odstawienie leków na nadciśnienie, cukrzycę czy choroby serca może prowadzić do zaostrzenia choroby i stanów zagrażających życiu. Tak samo nie ma sensu sięganie garściami po suplementy bez badań i rzeczywistej potrzeby. Może to prowadzić do niebezpiecznych interakcji, a organizm równie źle znosi nadmiar, jak i niedobór składników. Z kolei zbyt wczesne zakończenie kuracji antybiotykiem może spowodować nawrót infekcji i sprzyja także rozwojowi oporności na leki. W przypadku problemu z dostępnością wizyty u lekarza, pamiętajmy, że receptę na niektóre leki przewlekłe lub antybiotyki może wystawić także pielęgniarka. To bezpieczniejsza i znacznie rozsądniejsza droga niż samodzielne eksperymentowanie.

e-Recepta Express

Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.

64.99 zł Rozpocznij konsultację

Antykoncepcja awaryjna

Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.

49.99 zł Rozpocznij konsultację

Niebezpieczne połączenia – leki, suplementy, interakcje

Przyjmując więcej niż jeden preparat, należy zwrócić uwagę na zależności między lekami.

Szczególnie często w interakcje mogą wchodzić leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Ich połączenie z preparatami zawierającymi pseudoefedrynę, powszechnie stosowanymi przy objawach przeziębienia, zwiększa ryzyko wzrostu ciśnienia tętniczego, kołatania serca czy wystąpienia zaburzeń rytmu. Szczególnie niebezpieczne jest równoczesne stosowanie leków podnoszących poziom serotoniny (np. SSRI, inhibitory MAO) z tramadolem, ponieważ może to prowadzić do zespołu serotoninowego.

Należy być ostrożnym również przy stosowaniu leków przeciwbólowych, gdyż przyjmowanie kilku preparatów jednocześnie może powodować groźne działania niepożądane, np. krwawienia z przewodu pokarmowego.

Nawet niektóre suplementy diety, zwłaszcza preparaty witaminowe, mogą zaburzać swoje wzajemne wchłanianie działając antagonistycznie. I tak na przykład, wysokie dawki witaminy C mogą zmniejszać wchłanianie witaminy B12, jeśli są przyjmowane jednocześnie.

Warto przy tym wspomnieć o preparatach multiwitaminowych, tak szeroko reklamowanych, a tak rzadko zalecanych przez specjalistów. Często zawierają przypadkowe ilości wielu składników, zbyt małych, żeby miały realny efekt. Poza tym mogą zawierać substancje, które przyjmowane razem trudniej się wchłaniają i w odpowiedzialnej suplementacji powinny być przyjmowane w kilkugodzinnych odstępach.

Czym popijać leki?

Na wchłanianie leków ma wpływ nie tylko to, jak je łączymy, ale też to, czym je popijamy i z jakim pokarmem przyjmujemy.

Częsty błąd, który może powodować zmianę we wchłanianiu wielu substancji czynnych, to popijanie leków kawą lub herbatą. W przypadku herbaty dodatkowym problemem są taniny, które potrafią wiązać niektóre leki i zmniejszać ich skuteczność. W interakcje z lekami wchodzą też napary ziołowe, np. herbatka z dziurawca może osłabiać skuteczność tabletek antykoncepcyjnych. Kofeina z kolei występuje nie tylko w kawie, ale też w napojach energetycznych czy coli. W połączeniu z lekami może nasilać działania niepożądane, takie jak kołatania serca, nerwowość czy zaburzenia snu. Wystarczy jedna puszka energetyka albo kilka filiżanek kawy dziennie, by w przypadku niektórych terapii (np. teofiliną stosowaną w astmie i POChP) pojawiły się uciążliwe objawy. Dlatego najbezpieczniej popijać leki zwykłą wodą.

Trzeba jednak wiedzieć, że jeden łyk wody przy połykaniu leku to zdecydowanie za mało. Podczas przyjmowania leków i suplementów zalecana jest co najmniej szklanka wody. Zbyt mała ilość płynu zwiększa ryzyko, że tabletka lub kapsułka przyklei się do ściany przełyku, powodując podrażnienie i ból. Niektóre środki (np. doksycyklina, bisfosfoniany, potas, żelazo) mogą powodować chemiczne uszkodzenia śluzówki przełyku, jeśli utkną na jego ścianie. Brak odpowiedniej ilości płynu może też spowolnić rozpad tabletki i opóźnić działanie leku. To ważne, jeśli zależy nam na szybkim efekcie, np. podczas przyjmowania leków przeciwbólowych. Wyjątek stanowi sytuacja, w której konieczne jest pozostanie na czczo, np. przed zabiegiem operacyjnym czy badaniem. Wówczas lek należy popić minimalną ilością wody, zgodnie z zaleceniem lekarza.

Warto wiedzieć, że przyjmowanie leków z sokami owocowymi, szczególnie grejpfrutowym, może być niebezpieczne. Składniki grejpfruta blokują enzymy w jelitach, które normalnie rozkładają leki. Efekt? Do krwi trafia znacznie więcej substancji aktywnej niż powinno, a lek działa mocniej niż oczekiwano. To może prowadzić do działań niepożądanych, np. spadków ciśnienia, nadmiernej senności czy uszkodzenia wątroby. Problem dotyczy m.in. niektórych leków na cholesterol, nadciśnienie, uspokajających (benzodiazepiny) czy leków immunosupresyjnych.

Leki a alkohol - dlaczego to niebezpieczne połączenie?

Łączenie alkoholu z lekami to jeden z najbardziej ryzykownych błędów i niebezpieczeństw.

Alkohol może osłabiać skuteczność terapii, wchodzić w groźne interakcje z substancjami czynnymi oraz nasilać działania niepożądane. W praktyce oznacza to większe ryzyko zawrotów głowy, zaburzeń pracy i uszkodzenia wątroby czy zaostrzenia istniejących dolegliwości. Bardzo niebezpieczne jest picie alkoholu podczas jednoczesnego stosowania paracetamolu, ponieważ niesie ze sobą ryzyko trwałego uszkodzenia wątroby. Szczególnie dotkliwe w konsekwencjach może być też połączenie alkoholu z dość popularnym antybiotykiem - metronidazolem. Wzmaga on toksyczny efekt etanolu, powodując silne bóle głowy, nudności, wymioty, przyspieszone tętno.

Kiedy i z czym przyjmować leki?

Podobnie jak płyny, również niektóre pokarmy wpływają na wchłanianie leków i suplementów. Niektóre leki, takie jak lewotyroksyna stosowana w niedoczynności tarczycy, powinny być przyjmowane na czczo, aby zapewnić optymalne wchłanianie.

Z kolei niesteroidowe leki przeciwbólowe przyjmowane na pusty żołądek zwiększają ryzyko uszkodzenia błony śluzowej żołądka, więc lepiej zjeść przed ich zażyciem choćby małe śniadanie. Błędem jest też przyjmowanie witamin A, D, E, K na czczo. To witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, dlatego najlepiej suplementować je po posiłku z dodatkiem orzechów, olejów czy awokado. Podobnie jak oliwa w sałatce poprawia przyswajanie witamin z warzyw.

Dobrze wiedzieć, że wiele preparatów gorzej wchłania się w obecności nabiału, m.in. antybiotyki z grupy tetracyklin. Są jednak wyjątki, np. furagina stosowana przy zakażeniach układu moczowego, lepiej ją przyjąć z posiłkiem zawierającym białko.

Jak przechowywać leki?

Jeszcze jedna pułapka dotycząca nie tyle przyjmowania, ile przechowywania leków i suplementów.

Wiele z nich jest wrażliwych na słońce i wilgoć. Pod wpływem tych czynników tabletki mogą się kruszyć, kapsułki sklejać, syropy zmieniać konsystencję, a przy okazji tracić swoje właściwości. Dlatego najlepszym miejscem do przechowywania jest sucha szuflada z dala od źródeł ciepła, a nie parapet w kuchni czy łazienka. Lepiej zostawić preparaty w oryginalnych opakowaniach, ponieważ plastikowe organizery na cały tydzień nie nadają się do przechowywania leków wrażliwych na warunki zewnętrzne. Wrzucenie wszystkich tabletek do jednej przegródki zwiększa też ryzyko pomyłki podczas dawkowania, szczególnie jeśli tabletki wyglądają podobnie pod względem kształtu i koloru.
Równie ważne jak przechowywanie jest pilnowanie terminu ważności leków. Skuteczność preparatów po upływie daty ważności może być obniżona, a bezpieczeństwo wątpliwe. Warto pamiętać, że niektóre leki, na przykład krople do oczu, mogą mieć krótszy czas przydatności po otwarciu. Pomocne w tym przypadku jest napisanie na opakowaniu daty pierwszego użycia. Przeterminowane leki nie powinny trafić do zwykłego kosza, należy je oddać do apteki, która przeprowadzi utylizację.

Słuchanie zaleceń specjalistów to klucz do skutecznego leczenia

Wielu błędów podczas stosowania leków i suplementów możemy uniknąć, przestrzegając zaleceń lekarza, pielęgniarki i farmaceuty.

Ignorowanie wskazówek specjalistów i informacji zawartych w ulotce może skutkować nie tylko nieefektywnym leczeniem, ale także nasileniem objawów choroby, działaniami niepożądanymi czy koniecznością hospitalizacji. Dlatego świadome podejście do terapii to nie tylko odpowiednie dawkowanie, ale też unikanie błędów związanych z niewłaściwym przyjmowaniem preparatów, ich łączeniem i przechowywaniem. Gdy pojawia się najmniejsza wątpliwość zwróćmy się do specjalisty.

Autor artykułu: Marta Szymczak
Marta-Szymczak-bio

Bibliografia

  • Korbut, R. (red.). (2017). Farmakologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
  • Kostowski, W., & Hetmański, W. H. (red.). (2010). Farmakologia: Podstawy farmakoterapii (wyd. 3). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
  • Rajtar-Cynke, G. (red.). (2015). Farmakologia (wyd. 3). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

    • Inni czytali również

    Pobierz aplikację

    Konsultacja z E-receptą od 49.99 zł

    już w <span class="text-danger">15 minut!</span>

    • Bez czekania w kolejkach
    • Prostsze umawianie wizyt
    • Dostępne 24/7
    Google Play App Store