Zaburzenia przywiązania a depresja anaklityczna - co je łączy?
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych nie uwzględnia depresji anaklitycznej jako jednostki chorobowej. Jednak istnieją inne, bliskoznaczne zaburzenia diagnozowane na późniejszym etapie życia dziecka i są one zwane zaburzeniami przywiązania. Aby zdiagnozować zaburzenia przywiązania, dziecko musi już "potrafić" wchodzić w interakcje z otoczeniem.
Czym są zaburzenia przywiązania?
Zaburzenia przywiązania jest to grupa zaburzeń, która dotyka niemowlęta oraz małe dzieci. Do najważniejszych symptomów tego zaburzenia należą nieprawidłowości w interakcjach dziecka z otoczeniem i wynikają one najczęściej z nieodpowiedniej opieki nad dzieckiem, fizycznego lub psychicznego zaniedbywania dziecka czy maltretowania. Wszystkie te czynniki prowadzą do pewnej patologii w tworzeniu relacji.
Do rodzajów zaburzeń przywiązania należą:
reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie,
zaburzenia selektywności przywiązania w dzieciństwie.
Jak zaburzenia przywiązania wiążą się z depresją anaklityczną?
Pojawienie się objawów depresji anaklitycznej i brak ponownego połączenia z opiekunem może być przyczyną wystąpienia w przyszłości zaburzeń przywiązania.
Reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie
Zaburzenie to diagnozowane jest u dzieci do około 5. roku życia. Jego najbardziej charakterystycznymi objawami są nieprawidłowe interakcje z otoczeniem. Bardzo ważne jest, aby wcześniej wykluczyć u dziecka opóźnienie w rozwoju lub inne zaburzenia rozwojowe.
Zaburzenie to jest najłatwiej zauważalne podczas rozstań i powitań opiekuna z dzieckiem. Zachowanie dziecka jest sprzeczne, np. podczas zbliżania się do opiekuna, jednocześnie maluch unika kontaktu wzrokowego. W przypadku pocieszania dziecka, ono zbliża się, równocześnie utrzymując dystans.
Jak zachowują się dzieci z reaktywnym zaburzeniem przywiązania?
Dzieci dotknięte tym problemem często są przygnębione, przejawiają wyraźne zaburzenia emocjonalne, mają bardzo wysoki poziom lęku, jaki i również charakteryzują się wzmożoną czujnością. Czasami reaktywnym zaburzeniom przywiązania może towarzyszyć zahamowanie rozwoju.
Przyczyną powstawania tych zaburzeń jest najczęściej zaniedbywanie, maltretowanie dziecka. Jest to pokłosie całkowitego braku opieki nad pociechą lub nieprawidłową opieką przejawiającą się niereaktywnością rodzica na potrzeby psychiczne i fizyczne dziecka. Często takie dziecko jest karane, bite, maltretowane, a czasem nawet wykorzystywane seksualnie.
Zaburzenie to powinno być różnicowane z selektywnymi zaburzeniami przywiązania w dzieciństwie, z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi (głównie z zespołem Aspergera, zaburzeniami hiperkinetycznymi oraz chorobą szpitalną u dzieci).
Selektywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie
Objawy selektywnego zaburzenia przywiązania ujawniają się w sytuacji stresowej (np. nieobecność opiekuna) i polegają one na szukaniu pocieszenia i komfortu u osób nieznajomych lub słabo znanych przez dziecko.
Zaburzenie to polega na tym, że dziecko słabo różnicuje interakcje społeczne w okresie niemowlęcym i czasem zdarza mu się "przylepiać" do osób, które nie są dziecku bliskie. Zdrowe dziecko jest selektywne względem źródła pocieszenia w trudnej sytuacji i będzie najpierw szukało ukojenia w opiekunie.
Dziecko może mieć podobne reakcje emocjonalne wobec członków rodziny/opiekunów, jak i nieznajomych. Często nawiązuje powierzchowne przyjaźnie z nowo poznanymi osobami, po czym szybko zmienia obiekt więzi.
Współtowarzyszą często temu zaburzenia zachowania i emocji, np. moczenie mimowolne, zanieczyszczenie bielizny kałem oraz zaburzenia lękowe.
Przyczyną występowania tych problemów jest najczęściej brak adekwatnych wczesnych więzi, czasem wynikających z wychowywania bez stałego opiekuna (np. wychowywania w domu dziecka, częsta zmiana rodziny zastępczej).
