Implanty antykoncepcyjne - wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Czym jest implant antykoncepcyjny?

Implant antykoncepcyjny jest cienkim, elastycznym drucikiem, który zawiera stopniowo uwalniany progestagen.

Aktualnie dostępny na rynku Implanon NXT ma w swoim składzie 69 mg etonogestrelu. Jego długość wynosi 4 cm, a średnica - 2 mm. Pozostałe substancje zawarte w implancie antykoncepcyjnym Implanon NXT to kopolimer etylenowinylooctowy oraz siarczan baru.

W znieczuleniu miejscowym, za pomocą specjalnego aplikatora, implant antykoncepcyjny należy wszczepić po wewnętrznej stronie ramienia pod skórą, gdzie powinien być wyczuwalny za pomocą dotyku. Na co dzień jest on praktycznie niewidoczny i nie przeszkadza w funkcjonowaniu.

Jak działa implant antykoncepcyjny?

Progestagen, stopniowo uwalniany przez implant antykoncepcyjny, ma kilkutorowe działanie. Wpływa na zahamowanie owulacji tzn. uwolnienia komórki jajowej, w związku z czym nie dochodzi do zapłodnienia i zajścia w ciążę.

Innym mechanizmem antykoncepcyjnym jest wpływ na śluz szyjkowy, który staje się mniej przepuszczalny dla plemników, utrudniając im dotarcie do komórki jajowej i jej zapłodnienie.

Jak długo działa?

Implant antykoncepcyjny Implanon NXT jest skuteczny przez 3 lata, ale przypuszczalnie u kobiet z większą masą ciała jego skuteczność w 3. roku może być obniżona. Badania wykazały, że w pierwszych dwóch latach dochodzi do całkowitego zahamowania owulacji, a w trzecim roku występują one bardzo rzadko.

Po tym czasie implant hormonalny należy usunąć. Możliwe jest jego wcześniejsze wyjęcie, jeśli pacjentka nie toleruje występujących działań niepożądanych, chce zmienić sposób antykoncepcji lub całkowicie z niej zrezygnować.

Jeśli kobieta chce dalej stosować tę samą metodę antykoncepcji, nowy implant antykoncepcyjny można często założyć w tym samym miejscu, bezpośrednio po usunięciu poprzedniego.

Ile kosztuje implant antykoncepcyjny?

Koszt wszczepienia implantu antykoncepcyjnego różni się w zależności od miasta, ale i od konkretnego gabinetu - zwykle wynosi około 1000-1500 zł. Należy pamiętać także o koszcie samego implantu antykoncepcyjnego (550-750 zł, w zależności od apteki), który może być wliczony w koszt założenia w zależności od placówki.

Koszt usunięcia implantu jest niższy i wynosi około 500 zł.

Zalety implantu antykoncepcyjnego

Niewątpliwą zaletą jest skuteczność implantu antykoncepcyjnego. Uznaje się go za jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. W badaniach przed wprowadzeniem na rynek Implanon NXT miał indeks Pearla bliski 0 przy przedziale ufności 95% (w praktyce żadna metoda antykoncepcji nie może być uznawana za skuteczną w 100%).

Kolejnym aspektem, dla którego jest on wybierany przez część kobiet, jest długotrwałe działanie implantu - dość krótka wizyta u lekarza zapewnia ochronę przed niechcianą ciążą nawet na 3 lata, bez konieczności pamiętania o codziennym przyjmowaniu tabletek hormonalnych czy cotygodniowej wymianie plastra.

Sposób i miejsce wprowadzenia implantu antykoncepcyjnego nie przeszkadza w codziennym życiu i jest dyskretny, co również może być uznane za zaletę przez wiele pacjentek.

Implant antykoncepcyjny może być stosowany przez pacjentki, u których inne metody, np. dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, są przeciwwskazane ze względu na zawartość estrogenów. Jest to odpowiednia metoda antykoncepcji także dla kobiet karmiących piersią.

Czytaj także: Antykoncepcja a karmienie piersią - jakie są dostępne opcje?

Wady

Ta metoda antykoncepcji nie jest pozbawiona wad - jedną z nich jest niewątpliwie duży, jednorazowy koszt. To szczególnie istotne w przypadku, w którym pacjentka uzna, że ta metoda antykoncepcji nie odpowiada jej potrzebom.

Podobnie jak inne hormonalne metody zapobiegania ciąży, również i ta nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. W takim wypadku należy zastosować dodatkową metodę antykoncepcji w postaci barierowej - przede wszystkim prezerwatywy.

Należy pamiętać, że pewne przeciwwskazania wykluczają użycie implantu antykoncepcyjnego. Są to m.in. żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, obecność lub podejrzenie hormonozależnego nowotworu złośliwego czy uczulenie na którykolwiek składnik implantu.

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej może wywoływać działania niepożądane, które nie będą tolerowane przez pacjentkę.

Podskórny implant antykoncepcyjny a tabletka "dzień po"

Podskórny implant antykoncepcyjny ma bardzo wysoką skuteczność, w związku z czym stosowanie tabletki "dzień po" niekoniecznie jest uzasadnione. Przyjęcie antykoncepcji awaryjnej może wpłynąć na późniejszą skuteczność implantu, dlatego warto skonsultować się z lekarzem, a w międzyczasie używać dodatkowej metody antykoncepcji.

Skuteczność tabletki "dzień po" oznacza się w przedziale 84-98%, więc wykazuje ona niższą skuteczność niż użycie implantu podskórnego. Co istotne, podobnie jak implant antykoncepcyjny, nie chroni ona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Opinie pacjentek

Niewielkie badanie przeprowadzone w Arabii Saudyjskiej wśród 84 kobiet stosujących implant podskórny zawierający etonogestrel wykazało, że 65% z nich było usatysfakcjonowanych z tego rozwiązania, a 19% wykazało niezadowolenie.

Najczęściej obserwowanym działaniem niepożądanym był przyrost masy ciała, a w następnej kolejności - nieregularne krwawienia z dróg rodnych. Najczęstszą (42%) przyczyną usunięcia implantu był upływ czasu jego skutecznego działania.

Skutki uboczne

Wszczepienie implantu może skutkować wystąpieniem różnych działań niepożądanych. Do nich należy m.in. tkliwość piersi, bóle głowy, nieregularne krwawienia z dróg rodnych, przyrost masy ciała. Możliwe jest także nadmierne wypadanie włosów, zapalenie pochwy czy zawroty głowy.

Rzadziej dochodzi do bólów pleców, wymiotów czy migreny. Znane działania niepożądane implantu podskórnego są wymienione w charakterystyce produktu leczniczego.

Część skutków ubocznych może minąć w trakcie dalszego stosowania implantu, natomiast inne mogą się utrzymywać przez dłuższy czas. W przypadku wystąpienia skutków ubocznych należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym w celu dostosowania leczenia lub jego zmiany.

Dostępność

Implant antykoncepcyjny nie jest dostępny w każdej aptece, ale w dużych miastach powinno być co najmniej kilka aptek, w których ten produkt można otrzymać. Do jego zakupu niezbędna jest recepta (recepta online).

Należy pamiętać, że przed założeniem implantu konieczne jest wykluczenie przeciwwskazań do jego wszczepienia, w tym ciąży. Lekarz może też skierować na inne badania, w zależności od potrzeb danej pacjentki, np. ocenę funkcji wątroby. Producent zaleca, aby kontrolne badania, w tym badanie ciśnienia tętniczego krwi, przeprowadzić ok. 3 miesiące po założeniu implantu antykoncepcyjnego.

Alternatywy

Wkładki domaciczne

Inne metody antykoncepcji hormonalnej, które również wykazują dużą skuteczność, to m.in. wkładki domaciczne zakładane w gabinecie ginekologicznym. Podobnie jak implant antykoncepcyjny zawierają progestagen. W Polsce cieszą się większą popularnością niż implant antykoncepcyjny i ich dostępność jest większa.

W związku z tym również doświadczenie ginekologów jest większe w przypadku opiekowania się pacjentkami z założonymi wkładkami.

Tabletki antykoncepcyjne

Kolejną popularną metodą zapobiegania ciąży są tabletki antykoncepcyjne - dwuskładnikowe cieszą się większą skutecznością i wymagają mniejszej uwagi stosowania (pory przyjmowania mogą się nieznacznie różnić), w przeciwieństwie do tabletek jednoskładnikowych. Niestety, ze względu na zawartość dwóch rodzajów substancji czynnych, możliwe przeciwwskazania również są liczniejsze.

Metody niehormonalne

Dostępne są także metody niehormonalne. Duża skuteczność cechuje wkładkę domaciczną z miedzią, która jest jedną z najdłużej działających metod antykoncepcji - jedna wkładka może być utrzymywana przez 5, a nawet 10 lat.

Czytaj także: Wkładka antykoncepcyjna Copper TCu 380A - co warto o niej wiedzieć?

Jedną z najpopularniejszych metod są także prezerwatywy męskie, których ogromną zaletą jest łatwa dostępność.

Należy pamiętać, że wybór antykoncepcji hormonalnej lub niehormonalnej powinien być przemyślany i dostosowany do indywidualnej sytuacji pacjentki.

Bibliografia

Charakterystyka produktu leczniczego Implanon NXT, dostępna w internecie

melissa.pl/produkt/implanon-nxt-68-mg-implant-podskorny-1-szt,15344.html

Wali R, Alghamdi AM, Ahmed ST, Gammash AM, Bukhari MM, Alkhozam KF, Asiri MH. Satisfaction With the Use of Subdermal Contraceptive Implant in Women Attending the Specialized Polyclinic Primary Health Care Center in Jeddah City: A Cross-Sectional Study.

Cureus. 2023 Mar 8;15(3):e35902. doi: 10.7759/cureus.35902. PMID: 37033501; PMCID: PMC10081069.