Uśmiechnięta osoba chorująca na depresję. Jak różnie mogą wyglądać osoby z zaburzeniami depresyjnymi?

Czym jest depresja?

Depresja to poważne zaburzenie psychiczne, które wpływa na emocje, myśli i zachowanie osoby dotkniętej tym schorzeniem.

Jest to choroba afektywna - dotyczy nastroju chorego i charakteryzuje się długotrwałym uczuciem przygnębienia, smutku, utraty zainteresowań lub przyjemności w życiu oraz zmianami w funkcjonowaniu psychicznym i fizycznym.

Depresja może mieć różne stopnie nasilenia, od łagodnej do bardzo ciężkiej, i może znacząco wpłynąć na jakość życia oraz utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Jakie są objawy typowej depresji?

Objawy depresyjne w typowej formie tej choroby są bardzo charakterystyczne i stanowią podstawę do postawienia rozpoznania oraz wdrążenia odpowiedniego leczenia.

Do osiowych objawów depresji należą:

1. Obniżony nastrój.

2. Wyraźne zmniejszenie zainteresowania lub utrata przyjemności z niemal wszystkich czynności.

3. Wzmożony lub osłabiony apetyt bądź znaczny spadek, lub przyrost masy ciała (>5% w ciągu miesiąca), niezwiązany ze stosowaniem diety.

4. Zaburzenia snu - bezsenność lub nadmierna senność.

5. Podniecenie lub spowolnienie psychoruchowe.

6. Uczucie zmęczenia lub brak energii, przewlekłe zmęczenie.

7. Brak wiary w siebie lub nadmierne i nieadekwatne poczucie winy.

8. Zmniejszenie sprawności myślenia, możliwości koncentracji i trudności w podejmowaniu decyzji.

9. Nawracające myśli o śmierci.

10. Nawracające myśli samobójcze, podsiadanie planu popełnienia samobójstwa lub podejmowanie prób samobójczych.

Depresja a nastrój. Czy każda osoba chorująca na depresję jest smutna?

Nie każdy chory na depresję prezentuje typowe symptomy przedstawione w poprzedniej części artykułu. W rzeczywistości aż 40% chorych może odczuwać atypowe objawy depresji - taki stan nazywamy depresją atypową.

Istnieje także grupa pacjentów, którzy mają fatalne samopoczucie psychiczne, ale z różnych powodów nie chcą okazać tego innym ludziom. Tacy chorzy zazwyczaj kreują wizerunek uśmiechniętych, dobrze funkcjonujących i zadowolonych z życia, co maskuje ich cierpienie psychiczne. Taki stan nazywamy depresją wysokofunkcjonującą, która może dotyczyć aż 1.6% społeczeństwa.

Zobacz także: Depresja atypowa - jak ją rozpoznać i leczyć?

Jak wyglądają osoby chorujące na depresję wysokofunkcjonującą?

Osoby chore na "uśmiechniętą depresję" zazwyczaj doświadczają symptomów klasycznej depresji, jednak starają się je maskować i wypierać, aby objawy te były niewidoczne dla innych.

Często tacy chorzy angażują się intensywnie w pracę i przyjmują na siebie wiele obowiązków, przez co niejednokrotnie popadają w pracoholizm. Na pierwszy rzut oka także świetnie sobie radzą w życiu prywatnym: mają dużo znajomych, udane związki, są zazwyczaj optymistyczni, radośni i z pozoru szczęśliwi.

W rzeczywistości muszą się mierzyć z poważną chorobą, a za ich uśmiechem kryje się uczucie pustki, pogorszenie nastroju, spadek libido, lęk, zmęczenie, negatywne emocje i rozdrażnienie. Zdarza się, że ich stan zdrowia jest na tyle zły i nieadekwatny do prezentowanych objawów, że mimo pozornie dobrego samopoczucia, takim pacjentom towarzyszą myśli samobójcze.

Czy chorzy na depresję wysokofunkcjonującą zawsze celowo maskują jej objawy?

Zdarza się, że pacjenci nie maskują objawów depresji celowo, a brak odpowiedniego leczenia w ich przypadku, wynika z faktu, że są oni nieświadomi swojej choroby i nawet nie podejrzewają, że mogą być chorzy.

Objawy depresji mogą być dla takich pacjentów mniej dokuczliwe niż objawy klasycznej depresji, co często umożliwia im z pozoru normalne funkcjonowanie i znacząco zmniejsza wykrywalność tej choroby.

Jakie są objawy depresji wysokofunkcjonującej?

Depresja u ludzi z pozoru wesołych może dawać wiele niepokojących symptomów i możemy ją podejrzewać, jeśli odczuwamy:

• problemy ze snem - bezsenność lub nadmierna senność;

• uczucie beznadziejności;

• utrata zainteresowań, brak odczuwania przyjemności;

• zmęczenie;

• zaburzenia nastroju;

• zmiana apetytu, zmiana masy ciała;

• uczucie beznadziejności, niska samoocena, pesymizm;

• bóle psychosomatyczne;

• obniżone libido;

• problemy z koncentracją i podejmowaniem decyzji;

• podejmowanie wielu zobowiązań, mimo skarg na zmęczenie;

• prezentowanie skrajnie przeciwnej postawy do faktycznego samopoczucia;

• wypełnianie całego czasu obowiązkami, aby uciec od przykrych stanów i myśli.

Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów depresji wysokofunkcjonującej?

Jeśli dokuczają Ci powyższe objawy i podejrzewasz u siebie depresję, skontaktuj się z lekarzem. Na wizytę u psychiatry nie potrzebujesz skierowania. Możesz skorzystać też z pomocy dostępnej przez telefon:

• Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji (środa, czwartek 17:00-19:00) tel. 22 594 91 00, koszt zgodnie ze stawką operatora,

• Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym (poniedziałek-piątek, 14:00-22:00) tel. 116 123, bezpłatny,

• Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży (czynny 24 h) tel. 116 111.

Jak wygląda wykrywanie depresji wysokofunkcjonującej?

Depresję wysokofunkcjonującą jest bardzo trudno zdiagnozować ze względu na jej nietypowe objawy. Chorzy zazwyczaj sami nie są świadomi swojej choroby lub specjalnie maskują jej objawy. Skutkuje to sytuacją, w której wiele chorych pozostaje niezdiagnozowanych i są pozostawieni sami ze swoim problemem.

Rozpoczęcie diagnostyki i wdrążenie odpowiedniego leczenia jest możliwe zazwyczaj, dopiero gdy chory sam zdecyduje się sięgnąć po pomoc. Udział bliskich w procesie diagnostyki tego schorzenia jest znacznie mniejszy niż w przypadku chorych na typową depresję. Bliscy chorego na depresję wysokofunkcjonującą są zazwyczaj nieświadomi problemu, z którym boryka się pacjent i nie mają pojęcia, że potrzebuje on pomocy.

Aby nie przeoczyć "uśmiechniętej depresji" u bliskiej osoby należy przede wszystkim szukać mało oczywistych objawów depresji np. zmiany nawyków czy utraty zainteresowań. Warto także zdobyć się na szczerą rozmowę i wprost spytać o faktyczne samopoczucie bliskiej nam osoby.

Dlaczego ludzie maskują depresję?

Osoby doświadczające depresji mogą mieć różne powody, przez które mimo bólu psychicznego starają się nadal normalnie funkcjonować i maskować objawy depresji. Do najczęstszych z nich należą:

• strach przed obciążaniem bliskich;

• wstyd przed okazaniem słabości;

• wyparcie choroby;

• poczucie, że inni mają gorzej;

• strach przed odrzuceniem.

Depresja wysokofunkcjonująca a samobójstwo

Wbrew pozorom, chorzy maskujący depresję uśmiechem mają wyższe ryzyko popełnienia samobójstwa niż chorzy prezentujący typowe objawy tej choroby.

Nigdy nie wolno bagatelizować myśli samobójczych i w przypadku pojawienia się ich należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza psychiatry lub skorzystać z telefonu zaufania.

@erecept.pl Nie można lekceważyć depresji! Czujesz się źle i chcesz o tym porozmawiać? Wybierz jeden z numerów alarmowych przy stanach depresyjnych. #depresja #depresjanastolatków #chorobapsychiczna #erecept ♬ dźwięk oryginalny - Erecept.pl

Jak leczyć depresję uśmiechniętą?

Mimo że wysokofunkcjonująca depresja nie daje na pierwszy rzut oka tak dotkliwych i silnych objawów jak jej typowa forma, to nadal negatywnie wpływa na komfort życia pacjentów oraz powinna być jak najszybciej leczona.

Leczenie uśmiechniętej depresji nie różni się znacząco od klasycznej jej odmiany i polega głównie na farmakoterapii oraz psychoterapii.

Psychoterapia

Psychoterapia przez wiele osób uważana jest za podstawę leczenia depresji. Pozwala ona poznać i usunąć źródło problemu, co dla osób maskujących depresję może mieć kluczowe znaczenie. Takie podejście daje nie tylko długotrwałe ustąpienie objawów, ale także zmniejsza ryzyko nawrotów.

Farmakoterapia

Środki farmakologiczne używane do leczenia depresji obejmują:

• selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI),

• inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny (SNRI),

• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD),

• inhibitory monoaminooksydazy (IMAO).

Wybór leku powinien być dostosowany przede wszystkim do nasilenia i rodzaju objawów pacjenta oraz do jego chorób towarzyszących, z uwzględnieniem możliwych działań niepożądanych preparatu.

Czym jest depresja maskowana?

Brak typowych objawów depresji nie zawsze oznacza, że chory cierpi na depresję wysokofunkcjonującą. Uśmiechnięta osoba sugerować może, że cierpi na inny rodzaj depresji, tzw. depresję maskowaną.

Depresja maskowana to rodzaj depresji, w którym objawy depresji ukrywają się za objawami wskazującymi na inną chorobę. Typowe objawy depresji, np. obniżenie nastroju, nie występują wcale lub są mniej nasilone, a dominują np. zaburzenia snu, lęki, dolegliwości somatyczne lub zespoły bólowe.

Jakie są typowe maski depresji?

Dolegliwości wysuwające się na pierwszy plan u pacjenta chorego na depresję maskowaną nazywane są maskami i obejmują dolegliwości:

• psychopatologiczne - sugerują istnienie innej niż depresja choroby psychicznej: objawy lękowe, natręctwa (obsesje, kompulsje), zaburzenia odżywiania;

• psychosomatyczne - dolegliwości pochodzące z ciała np.: biegunki, zaparcia, bóle brzucha, zaburzenia układu krążenia, świąd skóry, zaburzenia funkcji seksualnych, zespół niespokojnych nóg;

• bólowe - różnorodne dolegliwości bólowe, najczęściej bóle głowy, bóle brzucha oraz nerwów obwodowych;

• behawioralne - nadużywanie alkoholu lub leków;

• zaburzenia rytmów biologicznych - trudności z zasypianiem, wczesne wybudzanie się lub nadmierna senność.

Osoba chorująca na depresję maskowaną może (podobnie jak chory na depresję wysokofunkcjonującą) mieć pozornie dobry nastrój i mimo dolegliwości pozostawać uśmiechnięta. Z tego względu zdiagnozowanie depresji maskowanej może być równie trudne, co depresji wysokofunkcjonującej i należy usilnie dążyć do poprawy w zakresie diagnostyki i leczenia tej choroby.

Bibliografia

Portal Medycyna Praktyczna, [online], [dostęp 10.01.2024], dostępny w internecie:

https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69882,depresja

Portal Very Well Mind [online], [dostęp 10.01.2024], dostępny w internecie:

https://www.verywellmind.com/what-is-smiling-depression-4775918

Portal Healthline [online], [dostęp 10.01.2024], dostępny w internecie:

https://www.healthline.com/health/smiling-depression?c=465570980829#symptoms

Portal Nauka UJ [online], [dostęp 10.01.2024], dostępny w internecie:

https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_Sz8leL0jYQen/74541952/152980538

Portal Serdeczne Centrum [online], [dostęp 10.01.2024], dostępny w internecie:

https://serdecznecentrum.pl/depresja-wysokofunkcjonujaca-czym-jest-usmiechnieta-depresja/