Konsultacja z E-receptą 49.99 zł już w 15 minut!
Leczenie PCOS - nie tylko hormony. Co działa naprawdę?
Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń hormonalnych u kobiet – dotyczy nawet co dziesiątej kobiety w wieku rozrodczym. Mówienie o nim wyłącznie w kontekście zdrowia reprodukcyjnego to jednak duże uproszczenie. PCOS wpływa na cały organizm – od gospodarki hormonalnej, przez metabolizm i skórę, po zdrowie psychiczne. Coraz częściej lekarze podkreślają, że skuteczne leczenie wymaga całościowego podejścia: nie tylko hormonów, ale też zmiany stylu życia, pracy z ciałem i… z głową.
Autor: Dr Łukasz Ciastoń
Dodano: 21.11.2025 12:28
Zaktualizowano: 21.11.2025 12:28
Zaktualizowano: 21.11.2025 12:28
Nowoczesne leczenie PCOS – farmakologia
Farmakoterapia w PCOS nie jest leczeniem przyczynowym, może jednak skutecznie łagodzić objawy i poprawiać funkcjonowanie organizmu.
Najczęściej stosowanym lekiem jest metformina – pomaga obniżać poziom insuliny i glukozy, wspiera redukcję masy ciała i poprawia profil lipidowy. Drugą grupą leków są złożone tabletki antykoncepcyjne (COCP) – stosowane, gdy cykle są nieregularne, występuje trądzik lub hirsutyzm. Obecnie zaleca się preparaty z niską dawką estrogenu (20–30 µg etynyloestradiolu). Wysokie dawki nie dają lepszych efektów, a zwiększają ryzyko działań niepożądanych.
W leczeniu objawów androgenizacji – takich jak nadmierne owłosienie, łysienie androgenowe czy trądzik – można rozważyć spironolakton, lek blokujący receptory androgenowe i zmniejszający produkcję testosteronu. Inne środki z tej grupy, jak flutamid czy finasteryd, są rzadziej stosowane ze względu na ryzyko działań toksycznych.
Dla kobiet z PCOS i nadwagą dostępne są także nowoczesne leki wspierające redukcję masy ciała – agoniści receptora GLP-1 (np. semaglutyd, liraglutyd) czy inhibitor lipazy - orlistat. Choć stosowane głównie w terapii otyłości i cukrzycy, przynoszą obiecujące efekty również w PCOS – poprawiają parametry metaboliczne i reprodukcyjne. Wymagają jednak równoczesnego stosowania skutecznej antykoncepcji.
Warto pamiętać, że większość leków używanych w PCOS stosuje się poza oficjalnymi wskazaniami (off-label), dlatego każda decyzja terapeutyczna powinna być poprzedzona rozmową z lekarzem i omówieniem możliwych korzyści oraz ryzyk.
Zobacz także: PCOS - objawy fizyczne i psychiczne, przyczyny, leczenie
e-Recepta Express
Do 1 godziny roboczej* Antykoncepcja stała, leki stałe, przedłużenie terapii w chorobach przewlekłych, leki na potencję.
64.99 zł
Rozpocznij konsultację
Antykoncepcja awaryjna
Do 1 godziny roboczej* Tabletka 'po', tabletka dzień po, tabletka do 72h, pigułka po.
49.99 zł
Rozpocznij konsultację
Leczenie bez hormonów – co naprawdę działa?
Zmiana stylu życia to absolutna podstawa terapii PCOS – niezależnie od wieku, masy ciała czy planów prokreacyjnych. To właśnie ruch, sen, sposób odżywiania i radzenie sobie ze stresem w największym stopniu wpływają na gospodarkę hormonalną.
Dieta
Nie istnieje jedna „dieta na PCOS”. Najważniejsze, by była zrównoważona, przeciwzapalna i możliwa do utrzymania na dłuższą metę. Najlepiej sprawdzają się zasady diety śródziemnomorskiej: dużo warzyw, zdrowe tłuszcze, produkty pełnoziarniste, źródła białka i ograniczenie cukrów prostych. Celem nie jest restrykcyjna redukcja masy ciała, lecz stabilizacja glikemii i generalnej gospodarki hormonalnej.
Zobacz także: Leki na odchudzanie na receptę i bez recepty. Poradnik 2025
Aktywność fizyczna
W PCOS liczy się każdy ruch – nie ma dowodów, że konkretny rodzaj ćwiczeń działa lepiej niż inny. Każda forma aktywności – od spacerów po trening siłowy – poprawia metabolizm, reguluje gospodarkę hormonalną i wpływa korzystnie na nastrój.
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, dorośli powinni tygodniowo poświęcać:
150–300 minut na aktywność o umiarkowanej intensywności (np. szybki marsz, jazda na rowerze),
lub 75–150 minut na intensywną aktywność aerobową,
oraz 2 dni w tygodniu na ćwiczenia wzmacniające mięśnie (oporowe lub rozciągające), najlepiej w dni nie następujące po sobie.
Dla większych korzyści zdrowotnych – takich jak utrata masy ciała i zapobieganie jej ponownemu przybieraniu – warto zwiększyć aktywność do około 250 minut umiarkowanego ruchu tygodniowo lub 150 minut intensywnego. Najważniejsze jednak, by ruch był regularny i dopasowany do możliwości – każdy krok, dosłownie i w przenośni, ma znaczenie.
Sen i stres
Kortyzol, czyli hormon stresu, potrafi skutecznie zaburzyć równowagę hormonalną. Dlatego tak istotne są: higiena snu, unikanie chronicznego stresu i wsparcie psychologiczne. Coraz częściej mówi się też o potrzebie włączenia do leczenia terapii poznawczo-behawioralnej, która pomaga łagodzić objawy lęku i depresji często towarzyszące PCOS.
Leczenie hormonalne PCOS – kiedy jest potrzebne?
Terapia hormonalna ma sens, gdy objawy są nasilone – np. cykle są bardzo nieregularne, pojawia się hirsutyzm lub trądzik, a kobieta nie planuje w najbliższym czasie ciąży. Wtedy lekiem pierwszego wyboru pozostają złożone tabletki antykoncepcyjne z niską dawką estrogenu, które regulują krwawienie i zmniejszają objawy androgenizacji, poprawiając stan skóry i zmniejszając nadmierne owłosienie.
U kobiet, które nie tolerują hormonów lub mają przeciwwskazania do ich stosowania, można rozważyć alternatywy – metforminę, leczenie dermatologiczne lub kosmetologiczne. Kluczem jest indywidualne podejście: u jednej kobiety dominują problemy metaboliczne, u innej – skórne lub emocjonalne. Leczenie powinno obejmować wszystkie te aspekty.
Zobacz także: Co warto wiedzieć o antykoncepcji dla kobiet z PCOS?
Nowe kierunki w leczeniu PCOS
Świat medycyny zaczyna patrzeć na PCOS szerzej. Po latach skupiania się wyłącznie na owulacji i antykoncepcji, coraz częściej mówi się o zintegrowanym podejściu – współpracy ginekologów, endokrynologów, dietetyków, fizjoterapeutów i psychologów. Nowe wytyczne zachęcają do tworzenia centrów kompleksowej opieki nad kobietą z PCOS.
Wśród nowoczesnych kierunków leczenia znajdują się m.in.:
- leki inkretynowe (GLP-1) – z potencjałem poprawy masy ciała i płodności,
- chirurgia metaboliczna u kobiet z otyłością – poprawiająca cykle, owulację i jakość życia,
- badania nad mikrobiomem jelit i pochwy oraz ich wpływem na gospodarkę hormonalną,
- personalizacja terapii w oparciu o fenotyp PCOS i profil genetyczny.
To kierunek, w którym leczenie przestaje być reakcją na objawy, a staje się świadomym procesem wspierania zdrowia całego organizmu.
Leczenie PCOS a planowanie ciąży
PCOS to najczęstsza przyczyna zaburzeń owulacji, ale nie oznacza bezpłodności. U wielu kobiet owulacja wraca po zmianie stylu życia lub prostym leczeniu farmakologicznym. Do stymulacji owulacji wykorzystuje się między innymi klomifen czy letrozol.
Gdy to nie wystarcza, lekarz może zaproponować laparoskopową elektrokauteryzację jajników, czyli zabieg, który ułatwia owulację lub zapłodnienie in vitro w przypadku nieskuteczności wcześniejszych metod.
Przygotowując się do ciąży, warto wcześniej ustabilizować masę ciała, wyrównać poziom glukozy i ciśnienia, rzucić palenie i rozpocząć suplementację kwasem foliowym. Ciąże u kobiet z PCOS wymagają częstszej kontroli – istnieje większe ryzyko nadciśnienia, cukrzycy ciążowej i makrosomii płodu. Dlatego już na etapie planowania ciąży kobieta powinna być objęta opieką interdyscyplinarnego zespołu.
Podsumowanie
PCOS to nie wyrok i nie „defekt kobiecości”. To złożone zaburzenie hormonalno-metaboliczne, które można skutecznie kontrolować, jeśli leczenie obejmuje wszystkie aspekty życia kobiety – od hormonów i metabolizmu, po emocje, sen i relację z własnym ciałem. Nowoczesne leczenie PCOS zdecydowanie nie kończy się na wystawianiu recept.
Zobacz także: Błędy podczas przyjmowania leków i suplementów - jak ich uniknąć, by terapia działała?
