Trądzik hormonalny po 30-stce - czemu powstaje i jak sobie z nim radzić?

Czym jest trądzik wieku dorosłego?

Trądzik dorosłych to rodzaj trądziku występujący u osób po 30. roku życia, mający zazwyczaj podłoże hormonalne.

Wahania hormonalne w wieku dorosłym w przeciwieństwie do okresu dojrzewania zazwyczaj nie są zjawiskiem fizjologicznym (z wyjątkiem wahań poziomu estrogenów w okresie okołomiesiączkowym, okołomenopauzalnym oraz w ciąży) i bardzo często wymagającą leczenia.

Jakie są objawy trądziku hormonalnego u dorosłych?

Trądzik hormonalny ma bardzo charakterystyczną postać kliniczną. Zmiany w trądziku hormonalnym umiejscowione są zazwyczaj na dolnej części twarzy, czyli na brodzie, żuchwie, ustach oraz szyi. Mają one postać bolesnych i twardych krost, głęboko umiejscowionych pod skórą i często wyczuwalnych palpacyjnie jako grudki.

Zmiany skórne w trądziku hormonalnym różnią się subtelnie w zależności od tego, czy problem wywołany jest przez androgeny czy estrogeny:

• androgeny wywołują zmiany na skórze twarzy, szyi oraz pleców w postaci dużych i bolesnych grudek oraz zaskórników, czasami powodujących stan zapalny. Ponadto, skóra pod wpływem męskich hormonów płciowych staje się tłusta i błyszcząca (w skutek pobudzenia gruczołów łojowych do produkcji sebum);

• estrogeny natomiast powodują pojawienie się zmian w postaci piekących lub swędzących krostek i grudek na czole, policzkach, nosie i brodzie. Dodatkowo powodują one rozszerzenie naczyń krwionośnych i tym samym - zaczerwienienie skóry twarzy.

  Zobacz także: Trądzik androgenny - przyczyny, objawy oraz leczenie

Jakie są typy trądziku u osób dorosłych?

W zależności od tego, czy trądzik pojawił się po raz pierwszy w wieku dorosłym, czy istniał już w wieku nastoletnim, dzieli się go na:

• trądzik przetrwały - gdy problemy skórne występują w wieku nastoletnim i ujawniają się ponownie w wieku dorosłym;

• trądzik o późnym początku – gdy choroba ujawnia się po raz pierwszy po 25. roku życia.

Różnicowanie rodzaju trądziku może mieć wpływ na leczenie oraz rokowanie, więc przed przystąpieniem do leczenia trądziku wieku dorosłego istotne jest zebranie dokładnego wywiadu.

Jaka jest przyczyna trądziku hormonalnego osób dorosłych?

Androgeny

Głównymi hormonami odpowiadającym za trądzik hormonalny są androgeny, czyli męskie hormony płciowe, głównie testosteron, dihydrotestosteron i androstenediol. Po połączeniu z receptorem, znajdującym się w pobliżu jednostek włosowo-łojowych, androgeny stymulują produkcję łoju oraz przerost gruczołów łojowych, rozrost flory bakteryjnej oraz rozwinięcie stanu zapalnego, które mają istotny wpływ na rozwój trądziku.

Estrogeny

Drugim hormonem kluczowym w rozwoju trądziku jest estrogen. Wzrost stężenia estrogenów oraz wahanie ich poziomu może spowodować znaczne pogorszenie się zmian trądzikowych.

Do wahania stężenia estrogenu dochodzi przede wszystkim w okresie okołomiesiączkowym, w ciąży, po urodzeniu dziecka, po zaprzestaniu przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych oraz w okresie menopauzy, dlatego kobiety obciążone powyższymi stanami są w szczególności narażone na powstanie trądziku hormonalnego.

Ze względu na kluczowy wpływ żeńskich hormonów płciowych, trądzik znacznie częściej dotyczy dorosłych kobiet niż mężczyzn.

Zobacz także: Trądzik u kobiet w ciąży - czemu powstaje i jak sobie z nim radzić?

Co powoduje trądzik wieku dorosłego?

Najważniejszym czynnikiem wpływającym na zmiany trądzikowe po 30. roku życia są zaburzenia hormonalne. Co za tym idzie, wszystkie czynniki niszczące harmonię w układzie wewnątrzwydzielniczym mogą powodować powstawanie trądziku hormonalnego.

Do najczęściej występujących czynników będących źródłem zaburzeń hormonalnych należą:

1. Stres - zwiększone wydzielanie kortyzolu w warunkach stresowych powoduje nadmierną produkcję łoju.

2. Genetyczne predyspozycje.

3. Używki - alkohol, papierosy.

4. Nieodpowiednia dieta - wysokokaloryczna, przetworzona, o wysokim indeksie glikemicznym, uboga w składniki odżywcze, obfita w pikantne przyprawy.

5. Brak snu.

6. Choroby endokrynologiczne - między innymi zespół policystycznych jajników oraz nieuregulowane hormony tarczycy np. w niedoczynności tarczycy.

Jak zacząć leczyć trądzik hormonalny po 30. roku życia?

Leczenie trądziku hormonalnego powinno w pierwszej kolejności skupiać się na usunięciu źródła problemu, czyli regulacji gospodarki hormonalnej.

W wielu przypadkach niezbędna może okazać się zmiana stylu życia. Poprawienie nawyków żywieniowych, porzucenie nałogów, wdrożenie odpowiedniej ilości snu oraz zredukowanie stresu, w połączeniu z odpowiednią pielęgnacją skóry często reguluje poziom hormonów i może okazać się wystarczającym środkiem w walce z trądzikiem hormonalnym po 30-stce.

Jak wyleczyć trądzik hormonalny za pomocą hormonów?

W przypadkach kobiet nieodpowiadających pozytywnie na zmianę trybu życia konieczne może okazać się wprowadzenie terapii hormonalnej. Przed rozpoczęciem takiego leczenia powinno się skonsultować swoje dolegliwości nie tylko z dermatologiem, ale również z endokrynologiem oraz ginekologiem, a także wykonać odpowiednie badania hormonalne.

Do leków używanych w celu wyregulowania gospodarki hormonalnej należą:

• antagoniści aldosteronu (spironolakton)- wykazują działanie antyandrogenowe i przeciwtrądzikowe, porównywalne w skuteczności do antybiotykoterapii

• doustna antykoncepcja hormonalna - ma w składzie pochodne estrogenu i progesteronu, które stabilizują poziom żeńskich hormonów płciowych oraz hamują działanie androgenów. Efektem obu tych mechanizmów jest zmniejszenie dolegliwości trądzikowych.

  Zobacz także: Tabletki antykoncepcyjne a trądzik. Hormony pomagają na trądzik czy go wzmagają?

Terapia hormonalna jest szczególnie polecana pacjentkom, które są niechętne do antybiotykoterapii ze względu na ich strach przed wywołaniem oporności bakterii na antybiotyki, która oczywiście nie występuje w tej formie leczenia oraz dla kobiet obawiających się działań niepożądanych retinoidów.

Niestety, nie w każdym przypadku można włączyć hormonoterapię. Jest ona szczególnie przeciwwskazana u kobiet palących papierosy, z nadwagą, skłonnością do zakrzepów oraz z wysokim ciśnieniem, dlatego zawsze powinna przebiegać ona pod ścisłą kontrolą lekarza.

W jaki sposób leczyć trądzik dorosłych farmakologicznie?

W niektórych przypadkach trądzik hormonalny po 30-stce może okazać się oporny zarówno na zmianę stylu życia, jak i terapię hormonalną. W takich sytuacjach, w zależności od nasilenia zmian trądzikowych, niezbędna może okazać się farmakoterapia za pomocą preparatów miejscowych lub doustnych leków zawierających antybiotyki lub retinoidy.

Leczenie trądziku hormonalnego preparatami o działaniu miejscowym

Farmakologiczne leczenie trądziku zazwyczaj zaczyna się od terapii środkami miejscowymi . Opiera się ona na stosowaniu maści zawierających retionoidy, antybiotyki, kwas azelainowy lub nadtlenek benzoilu.

Leczenie trądziku hormonalnego antybiotykami doustnymi

Jeżeli regularne stosowanie preparatów miejscowych nie przynosi oczekiwanego efektu, należy wdrążyć leczenie antybiotykiem doustnym, zazwyczaj z grupy tetracyklin lub makrolidów. Co istotne, doustne antybiotyki nigdy nie powinny być stosowane w monoterapii i należy zawsze dołączyć do nich któryś z wcześniej wspomnianych leków miejscowych.

Leczenie trądziku hormonalnego retinoidami doustnymi

W przypadku, gdy ani preparaty miejscowe, ani doustne antybiotyki nie przynoszą skutku, należy rozważyć stosowanie doustnych retinoidów np. izotretynoiny.

Retinoidy hamują aktywność gruczołów łojowych oraz zmniejszają je, a także wykazują działanie przeciwzapalne na skórę, uderzając w źródło problemu.

Terapia ta niestety wiąże się z występowaniem poważnych oraz nieprzyjemnych działań niepożądanych takich jak: teratogenność, uszkodzenie wątroby, podwyższony poziom cholesterolu, suchość skóry i śluzówek, nadwrażliwość na światło, więc korzysta się z niej jedynie w trudnych i opornych na leczenie przypadkach.

Izotretynoina, podobnie jak antybiotyki stosowane w leczeniu trądziku, dostępna jest tylko na receptę (recepta online).

@erecept.pl Potrzebujesz leku na trądzik? E-konsultacja z e-receptą na stronie ERECEPT.PL - wejdź i przekonaj się jak możemy ci pomóc bez wychodzenia z domu! #trądzikporady #zmianyskórne #erecept ♬ Tattoo - Loreen

Jak pielęgnować skórę z trądzikiem hormonalnym?

Pielęgnacja stanowi kluczowy element walki z trądzikiem hormonalnym oraz łagodzi działania niepożądane niektórych leków przeciwtrądzikowych. Dobrej jakości kosmetyki potrafią w ogromnym stopniu poprawić wygląd skóry oraz jej kondycję.

Terapia przeciwtrądzikowa retinoidami wiąże się często z nadmiernym wysuszeniem oraz podrażnieniem skóry. W celu zapobiegania tym nieprzyjemnym objawom, należy stosować delikatne środki myjące oraz odpowiednie preparaty nawilżające.

Preparaty oczyszczające powinny być przede wszystkim łagodne. Silne środki myjące sprawiają, że skóra jest wysuszona i podrażniona, czego osoby z trądzikiem powinny w szczególności unikać. Należy unikać także preparatów na bazie alkoholu, który również wysusza skórę.

Nawilżenie jest elementem bardzo często pomijanym przez osoby chorujące na trądzik hormonalny, które mylnie uważają, że tłusta skóra trądzikowa jest zawsze odpowiednio nawilżona.

W rzeczywistości chorzy na trądzik mają bardzo często przesuszoną skórę, co prowadzi do nadmiernego wydzielania sebum i w efekcie - pogorszenia się objawów trądziku.

Trzecim filarem pielęgnacji cery trądzikowej jest ochrona przeciwsłoneczna. Ekspozycja na słońce pogarsza stan skóry trądzikowej oraz może wchodzić w interakcje z preparatami przeciwtrądzikowymi, więc należy jej unikać stosując kremy z filtrem co najmniej SPF 30.

Zobacz także: Kremy, żele i maści na trądzik - jakie są dostępne metody miejscowego leczenia trądziku?

Bibliografia

Portal Cetaphil, [online], [dostęp 18.11.2023], dostępna w Internecie:

https://www.cetaphil.pl/porady-pielegnacyjne/tradzik-hormonalny-leczenie-jakie-badania-warto-zrobic.html

Portal Cetaphil, [online], [dostęp 18.11.2023], dostępna w Internecie:

https://www.cetaphil.pl/porady-pielegnacyjne/tradzik-u-doroslych-rodzaje-i-leczenie-jakie-sa-przyczyny-jego-powstawania.html

Portal La Roche-Posay, [online], [dostęp 18.11.2023], dostępna w Internecie:

https://www.laroche-posay.pl/article/tradzik-hormonalny#trdzik-a-hormony--pielgnacja

Portal La Roche-Posay, [online], [dostęp 18.11.2023], dostępna w Internecie:

https://www.laroche-posay.pl/article/tradzik-doroslych-dotyka-coraz-wiecej-kobiet#trdzik-dorosych--leczenie

Portal Apteka Superpharm, [online], [dostęp 18.11.2023], dostępna w Internecie:

https://apteka.superpharm.pl/poradnik/jakie-sa-przyczyny-i-objawy-tradziku-hormonalnego-jak-leczyc-tradzik-hormonalny#table-of-contents-item-967yhs

Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego

https://www.termedia.pl/Journal/-56/pdf-20040-10?filename=Tradzik%20zwyczajny.pdf

Sławomir Majewski, Roman J. Nowicki Dermatologia i choroby przenoszone drogą płciową 2022