Lewonorgestrel (łac. levonorgestrelum) jest jednym z kluczowych składników wielu leków antykoncepcyjnych oraz awaryjnych środków antykoncepcyjnych. Jest to syntetyczny progestagen, który znajduje się w wielu preparatach hormonalnych, charakteryzujących się wysoką skutecznością. Wartościową cechą jest to, że leki zawierające lewonorgestrel są dostępne wyłącznie na receptę, co pozwala kontrolować ich stosowanie i minimalizować ryzyko niepożądanych skutków. Leki oparte na lewonorgestrelu mają zastosowanie przede wszystkim w antykoncepcji . Działają poprzez hamowanie owulacji, zagęszczanie śluzu szyjkowego, co ma utrudnić ruch plemników oraz wpływają na błonę śluzową macicy, co utrudnia ewentualne zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej. Lewonorgestrel może występować w dwuskładnikowych tabletkach antykoncepcyjnych - jest wtedy skojarzony z etynyloestradiolem. Lewonorgestrel w monoterapii jest stosowany w systemach teraupetycznych domacicznych oraz w tabletkach “dzień po” jako antykoncepcja postkoitalna. Zastosowanie
Interakcje z innymi substancjami
Ważne jest, aby pacjentki stosujące leki zawierające lewonorgestrel były świadome możliwych interakcji z innymi substancjami. Należy zwrócić uwagę, że niektóre preparaty, takie jak niektóre antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe czy leki przeciwretrowirusowe, mogą wpływać na skuteczność antykoncepcji hormonalnej. W takich przypadkach konieczne może być dodatkowe zabezpieczenie się lub skonsultowanie się z lekarzem w celu dostosowania dawki lub sposobu przyjmowania.
Działania niepożądane
Podobnie jak wiele leków, również lewonorgestrel może powodować pewne działania niepożądane. Wśród najczęstszych można wymienić nieregularne krwawienia międzymiesiączkowe, bóle i zawroty głowy, migrena, nudności, brak apetytu, wymioty, biegunka oraz niewielkie zmiany w masie ciała. Rzadziej mogą wystąpić depresja, zmiany nastroju, zmniejszone libido oraz ból i tkliwość piersi. Rzadkimi, ale niebezpiecznymi skutkami ubocznymi mogą być zaburzenia zakrzepowo-zatorowe oraz odczyny alergiczne. Ważne jest, aby pacjentki były świadome tych potencjalnych skutków i w razie ich wystąpienia skonsultowały się z lekarzem.
Mechanizm działania
Lewonorgestrel działa głównie poprzez wpływ na układ hormonalny organizmu. Jego obecność hamuje wzrost stężenia hormonów gonadotropowych, które są niezbędne do rozpoczęcia procesu owulacji. Ponadto, powoduje zagęszczenie śluzu szyjkowego, co utrudnia ruch plemników w kierunku jajnika. W przypadku zapłodnienia, substancja ta wpływa też na budowę błony śluzowej macicy, utrudniając implantację zapłodnionej komórki jajowej.Ponadto lewonorgestrel ma działanie antyestrogenne.
Bezpieczeństwo stosowania
Leki zawierające lewonorgestrel są stosunkowo bezpieczne, o ile są przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza. Jednak jak każdy lek, mogą one wiązać się z pewnym ryzykiem. Należy unikać ich stosowania w przypadku występowania pewnych chorób (przewlekłych chorób wątroby, zaburzeń zakrzepowo-zatorowych, nowotworów hormonozależnych oraz ostrej porfirii) i obecności czynników ryzyka wystąpienia niebezpiecznych działań niepożądanych. Wszystkie pacjentki chcące zacząć terapię lewonorgestrelem muszą skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii. Leku nie wolno stosować w ciąży.
Podsumowanie
Lewonorgestrel odgrywa istotną rolę w kontrolowaniu płodności i w zapobieganiu niechcianej ciąży. Pomimo pewnych działań niepożądanych, leki zawierające tę substancję są stosunkowo bezpieczne, o ile są stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza. Warto pamiętać, że leki te są dostępne wyłącznie na receptę, co pomaga w kontrolowaniu ich stosowania oraz minimalizowaniu ryzyka wystąpienia powikłań.
Lewonorgestrel występuje w wielu preparatach, między innymi w: Escapelle oraz Livopill.
Zachęcamy do konsultacji z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii farmakologicznej.
Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji dotyczących zdrowia, należy skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą medycznym.
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje opinii lekarza.
Bibliografia
“Ginekologia”, Grzegorz H. Bręborowicz; 2020, PZWL, Rozdział 21 “Regulacja Urodzeń”
mp.pl; INDEKS, Lewonorgestrel, https://indeks.mp.pl/desc.php?id=498
Charakterystyka Produktu Leczniczego - Escapelle, [online], [kwiecień 2024], dostępny w Internecie:
https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/15897/characteristic
