Trądzik to powszechna choroba zapalna skóry o przewlekłym przebiegu. Według statystyk około 90% społeczeństwa między 11 a 30 rokiem życia doświadczyło lub doświadczy tego schorzenia.
W przebiegu trądziku na skórze mogą pojawić się różnorodne zmiany: grudki, krosty, zaskórniki, wykwity ropne czy torbielowate. Wykwitom towarzyszyć może obrzęk, zaczerwienienie, swędzenie oraz łuszczenie tkanki skórnej. Rozdrapane zmiany, bądź zaawansowany, nieleczony trądzik sprzyjają powstawaniu trwałych blizn i przebarwień. Najczęstszymi lokalizacjami trądziku jest skóra twarzy, klatki piersiowej oraz pleców.
Trądzik to choroba dermatologiczna, która w znacznym stopniu może negatywnie oddziaływać na zdrowie psychiczne i być źródłem kompleksów. Połączenie leczenia dermatologicznego wraz z odpowiednią pielęgnacją oraz zdrowym trybem życia zwiększa szanse na zdrową i gładką skórę oraz dobry nastrój.
W jaki sposób powstają zmiany trądzikowe?
Na powstawanie wykwitów trądzikowych składają się mechanizmy tj. nadprodukcja łoju, nadkażenie bakteriami oraz nadmierne rogowacenia naskórka. W efekcie nadmiar sebum blokuje ujście przewodów gruczołów łojowych i zostaje zatrzymany w powierzchniowych warstwach skóry.
Początkowo na skórze powstają mikrozaskórniki, a później zaskórniki zamknięte, które są doskonałym siedliskiem bakterii beztlenowych. Anaeroby dzięki enzymom uwalniają kwasy tłuszczowe ze składników sebum, co generuje lokalny stan zapalny.
Jakie zmiany skórne obserwujemy w przebiegu trądziku?
Najczęstszą lokalizacją trądziku są tzw. miejsca łojotokowe: twarz, tułów oraz klatka piersiowa. Trądzik może przybierać różnorodne postaci, poniżej opisujemy kilka z nich:
Zmiany zaskórnikowe (zaskórniki): jest to wydzielina gruczołów łojowych znajdująca się pod powierzchnią skóry. Przyjmują postać czarnych lub białych grudek, niewielkich rozmiarów, umiejscowionych najczęściej w okolicy policzków i nosa.
Krosty: są to uwypuklone zmiany z czerwoną, zapalną obwódką, w środku znajduje się biały, ropny punkt. Krosty powstają w wyniku nadkażenia zaskórników.
Grudki: czerwone i wypukłe wykwity skórne.
Guzy: bolesne, czerwone, rozległe i głębokie zmiany skórne ze sporą ilością ropy.
Zaskórniki po nadkażeniu bakteriami przekształcają się w grudki i krostki. Nieleczone wykwity tworzą nacieki, guzki a nawet ropne torbiele, które mogą pozostawić trwałe blizny.
Z jakiego powodu powstają zmiany trądzikowe?
Trądzik to choroba, która ma silne podłoże genetyczne. Nasilone zmiany skórne podczas okresu dojrzewania lub wykwity w dorosłym życiu u rodziców lub najbliższych członków rodziny zwiększają ryzyko wśród potomków.
Keratynizacja, czyli proces złuszczenia naskórka, może ulec zaburzeniu w wyniku działania androgenów. Hormony płciowe regulują również ilość wydzielanego sebum (łoju). Z tego powodu właśnie w okresie dojrzewania - okresie największej burzy hormonalnej, na skórze większości nastolatków pojawia się trądzik.
Układ endokrynny wpływa na stan skóry również u osób dorosłych. Trądzik szczególnie często współwystępuje z takimi chorobami układu dokrewnego jak cukrzyca i PCOS (zespół policystycznych jajników). Zaostrzenie trądziku, z powodu wzrostu uwodnienia naskórka mieszka włosowego, obserwujemy u większości miesiączkujących kobiet na około 2-7 dni przed miesiączką.
Styl życia ma ogromny wpływ na poziom naszych hormonów. Niezdrowa dieta oraz spożywanie wysokoprzetworzonych produktów z wysokim indeksem glikemicznym promuje nadmierną produkcję łoju. Równowaga hormonalna może ulec zachwianiu także w okresie permanentnego stresu.
Palenie papierosów również pogarsza stan naszej cery. Nikotyna oraz substancje smoliste zawarte w wyrobach tytoniowych zmniejszają ilość dostarczanego tlenu i substancji odżywczych, zaburzają regenerację oraz prawidłowe krążenie w obrębie skóry. W konsekwencji zwiększa się produkcja łoju, a ilość włókien kolagenowych i elastynowych ulega zmniejszeniu. Skóra starzeje się znacznie szybciej, pojawiają się plamy i przebarwienia, a trądzik może ulec zaostrzeniu.
Nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne prowadzi do utlenienia skwalenu (składnik sebum), co może spowodować wzrost keratynizacji i rozwój lokalnego stanu zapalnego skóry.
Nieodpowiednia pielęgnacja i higiena skóry twarzy nasila trądzik. Niebezpieczne jest szczególnie niedostateczne oczyszczanie bądź nasilone złuszczanie naskórka.
Na wzrost produkcji sebum mogą wpływać również niektóre leki np. glikokortykosteroidy, leki antydepresyjne, witamina B12 lub preparaty jodu w dużej ilości.